...

Het Science Museum maakt deel uit van het museumkwartier in South Kensing- ton. Op een voorschot vind je de museale schatten van het Victoria & Albert Museum en de musea van Natural History en Science. Die nationale musea bezoek je gratis, dus trekken scholen en gezinnen er graag naartoe. Maar laat dat u zeker niet afschrikken. Aan de vernieuwde Medicine Galleries is acht jaar gewerkt, wat deze renovatie tot het duurste project maakt uit de geschiedenis van het Science Museum. Het resultaat is echter zeer de moeite waard: de hele eerste verdieping is voorbehouden voor de expositie en in de ruime zalen komen de circa 3.000 tentoongestelde objecten (nog steeds maar een fractie van de collectie die uit 150.000 voorwerpen bestaat!) mooi tot hun recht. Maar om de veelheid aan - vaak ook kunstige - exponaten te bekijken trek je best tijd uit. Atlassen, padden en MRI In de sectie Medicine and Bodies wordt het verhaal verteld van hoe de zoektocht naar kennis en begrip van het menselijk lichaam het bedrijven van de medische professie in de loop der eeuwen heeft veranderd. Beginnend bij de eerste anatomische atlassen (ook van Vesalius) en wasmodellen word je meegezogen in het verhaal hoe artsen en wetenschappers aan de slag zijn gegaan met dissecties en de eerste zwangerschapstesten - waarbij tot in de jaren 1960 gebruik is gemaakt van het injecteren van vrouwelijke urine in padden. Als de pad meer eitjes ging leggen, ging men er van uit dat de patiënte zwanger was. Maar hier worden ook de eerste ontwerpen voor de elektrocardiogram (aan de hand van een speelgoedtreintje!), het eerste apparaat om röntgenstralen te nemen (met art deco-elementen) en MRI-scantoestel getoond. "Je had uiteraard de race tussen wetenschappers om als eerste over die nieuwe techniek te kunnen publiceren. Dokters waren echter ook bevreesd dat de MRI negatieve effecten zou hebben op het lichaam. Men dacht zelfs dat het hartaanvallen kon genereren. Dat was voor ons curatoren het boeiende aan dit project: vanuit zoveel invalshoeken hebben we verhalen mogen horen", dixit Katie Dabin. Ander opvallend gegeven: de conservatrices hebben er bewust gekozen om medische bijdragen van vrouwen die tot nog toe tussen de plooien van de medische geschiedenis zijn gevallen meer of opnieuw onder de aandacht te brengen. Onder meer de 18de eeuwse modellen uit was van Anna Morandi, de sphygmograaf van dr. Mary Jacobi of de rehabilitatiemethoden voor patiënten met een beperking van Joan Scruton, een van de grondlegsters van de paralympische beweging, illustreren dat. Curiositeitenkabinet Fascinerend is het curiositeitenkabinet uit de sectie Exploring medicine. De collectie van het museum bestaat enerzijds uit de verzameling van Henry Wellcome, een Amerikaan die in Groot-Brittannië fortuin heeft gemaakt met de verkoop van (generische) medicijnen, anderzijds uit eigen aanwinsten. Die meneer Wellcome heeft dat fortuin geïnvesteerd in een privéverzameling die een beeld schetst van hoe men in het verleden en in diverse culturen omging en aankeek tegen gezondheid, ziekte en geneeskunde bedrijven. Zo maak je kennis met een 17de eeuws 'beademingstoestel' voor drenkelingen in de Theems. "Slachtoffers probeerde men dan te reanimeren door hen tabakslucht te laten inademen", stelt het uitlegbordje. Roken werd in een ver verleden zelfs gepromoot om besmetting met of door slechte lucht tegen te gaan, lees ik bij een reeks kunstzinnig bewerkte pijpen. Het kabinet grasduint moeiteloos doorheen culturen en eeuwen. De eerste fietsambulance in Londen is amper 20 jaar oud, de eerstehulpkit die meneer Wellcome meegaf met ontdekkingsreizigers dateert van 100 jaar geleden, en een babydraagzak zoals die gebruikt werd bij de Sioux-indianen in Amerika is een mooi voorbeeld uit andere culturen. De laatste secties van de Medicine Galleries focussen op de succes- volle behandelingen die de moderne medische wetenschap kenmerken: hoe hygiënische voorschriften in de operatiekamer opgang maakten, maar evenzeer hoe anesthesie, de ontdekking van peneciline, orgaandonatie allemaal een steentje bijgedragen hebben tot waar we vandaag staan. Ook de bijdragen van de farmaceutische kennis en wetenschap duiken hier op - al durft medicijnengebruik wel eens minder goed uitdraaien, getuige de problemen die het geneesmiddel thalidomide (bij ons bekend onder de merknaam softenon) veroorzaakt heeft bij zwangere vrouwen en hun baby's. Temidden van die plejade aan voorwerpen en verhalen duikt ook een verrassend Belgisch verhaal op: zo blijkt de façade van de Britse apotheek uit het begin van vorige eeuw deels verfraaid te zijn door een Belgische vluchteling uit Wereldoorlog I. "Uit dankbaarheid dat de apotheker hem en zijn gezin onderdak had geboden, heeft meneer Ceulemans het houtwerk met de vergulde letters gesculpteerd", klinkt het. In de parallelruimte gaat men dieper in op de uitdagingen: problemen van hygiëne inzake huisvesting en sanitair (ook in ziekenhuizen) die zo vaak epidemieën hebben veroorzaakt, maar evenzeer campagnes tegen roken (zeker nadat men het kankerverwekkend karakter ervan heeft ontdekt) of ziekten die nog steeds woeden: pokken, hondsdolheid, malaria, ebola en dito quarantainemaatregelen die ter zake zijn ontwikkeld. Als uitsmijter wordt nog even stilgestaan bij het gegeven hoe geneeskunde en ziekte ook aanleiding geeft tot uitingen van (bij)geloof. "We hebben getracht om een zo breed en uitgebreid mogelijk beeld te geven van de evolutie van de gezondheidszorg. Maar we hebben een strenge selectie moeten maken van wat we tonen, onze collectie is immers immens. We zijn echter volop bezig met het digitaliseren van de hele collectie. Over afzienbare tijd hopen we meer dan driekwart online te kunnen tonen. En tegen 2023 willen we ook de rest van de collectie in onze loodsen via geleide bezoeken toegankelijk maken voor publiek", geeft de conservatrice als uitsmijter mee.