...

Kandidaat-kopers kunnen ook telefonisch bieden, zoals hier bij Sotheby's Amsterdam.Belga ImageWie in België kunst wil kopen heeft een heel grote keuze van kunstenaars en koopadressen. Vaak bestaat er een hechte band tussen een kunstenaar en een galerie. Dat ligt nogal voor de hand. Voor een kunstenaar is een galerie de meest geschikte plaats om werken te verkopen. Men kan natuurlijk ook bij een tentoonstelling in een museum (laten) fluisteren dat een werk zo en zo te koop is voor zulk een bedrag en bij wie. Maar dat is niet gebruikelijk en zeker niet de bedoeling van een openbaar museum (particuliere musea handelen daarentegen volgens hun apart statuut). De verkoop in het atelier van de kunstenaar bestaat ook, al dan niet in afspraak met de marchand die de kunstenaar vertegenwoordigt en verdedigt, zoals men dat zo mooi formuleert. Het overgrote deel van de kunstwerken die men links en rechts op de markt aantreft, valt echter buiten dat circuit. Vaak gaat het om kunstenaars die nooit bekend zijn geraakt en/of al lang vergeten. Een kunstenaar uit de vergetelheid halen - om het werk tegen interessante prijzen te verkopen - is een moeilijke en dure operatie. Daar bestaan nauwelijks geslaagde voorbeelden van. Maar dat wil niet zeggen dat er geen interessante trouvailles te vinden zijn op de markt.Een element van spektakelDe plaats waar men dat allemaal in het oog kan houden, is de veilingzaal. Hier wordt een zeer oude vorm van verkoop toegepast, met strikte regels en een eigen jargon. Je bent ook maar best op de hoogte van de 'trucjes' die gewiekste handelaren toepassen om de prijs omhoog te duwen. Dat de regels van het veilinghuis al eeuwen stand houden heeft er vooral mee te maken dat de hele opzet volgens een eenvoudig en duidelijk stramien verloopt én openbaar is. En er is ook een element van spektakel in de veiling. Achter een verhoog staat of zit de veilingmeester. Hij kondigt het stuk aan met catalogusnummer en een titel (vaak met een kort omschrijving: olie, tekening, brons...) en de schatting (van de prijs). Het verloop hangt nu af van de reactie van het publiek en die kan positief of negatief zijn. Indien er geen reactie komt, heeft de veilingmeester verschillende mogelijkheden. Zo kan hij de prijs verlagen in de hoop dat er iemand toehapt. En als dat niet lukt, nog lager gaan. Dat is uiteraard niet aangenaam voor de verkoper (die geen bodemprijs heeft bepaald). Het gebeurt dat stukken geen enkel bod krijgen. Die worden dan ingehouden. Al die operaties worden gecontroleerd en genoteerd door een notaris (of vertegenwoordiger ervan). Bieden en tegenbiedenDe veilingmeester heeft meer werk wanneer er veel biedingen uit het publiek komen. Hij moet dan de opgeheven handen volgen en de prijs verhogen. Aanvankelijk met een paar euro, maar met grotere bedragen als men blijft bieden. Ook dat wordt netjes genoteerd, net als het veilingnummer van de koper (dat krijgt men bij de inschrijving voor de veiling) - namen worden niet vermeld (al gebeurt dan wel eens in kleinere veilingen, waar veel habitués aanwezig zijn). In de kleinere zalen kan men soms nog het gekochte werk tijdens de veiling betalen en mee naar huis nemen. Meer en meer gebeurt dat echter na het einde van de veiling, of zelfs een dag later, volgens de gewoonten en beschikbaarheid van het personeel. U moet dus het formulier met uw veilingnummer bijhouden. Hou het publiek in de gaten Een veiling is volledig openbaar en vrij toegankelijk zelfs als u niet van plan bent iets te kopen. En soms ziet men inderdaad koppeltjes zitten die alleen voor het spektakel komen. Maar als u zelf wil bieden is het nog belangrijker het publiek in het oog te houden. Daar bestaat een radicale oplossing voor. U neemt beste plaats op de laatste rij stoelen of tegen de muur. Dan bent u zeker dat niemand vanachter uw rug kan (tegen-)bieden. Denk niet dat dit fantasie is. De laatste rij (en achtermuur) is altijd snel gevuld. U bent er, niet verwonderlijk, in het gezelschap van professionele kopers, als daar zijn handelaars, brocanteurs, galeriehouders...)De werken worden verkocht in de toestand waarin ze zich bevinden. Het is dan ook zinloos, na de verkoop, te protesteren voor een of andere beschadiging - u wordt geacht het werk tijdens de tentoonstellingsdagen zelf onderzocht te hebben. En daar kan u altijd vragen u een werk van nabij te tonen (zelfs uit een vitrine te halen). Er is een vrij dicht netwerk veilingen in België en de regionale verschillen zijn niet onbelangrijk, zowel in het aanbod (de prijzen) als bij het kooppubliek. In een volgend artikel geven we u een overzicht van zowel bekende als minder bekende veilinghuizen in ons land.Joost De Geest