...

Sterven in LissabonTwee jaar geleden reisde ik samen met biograaf Thomas Eyskens naar Lissabon om er de plaats te bezoeken waar Herman de Coninck op die ochtend van 22 mei 1997 op de stoep neerzeeg en overleed in de armen van collega Anna Enquist. Amper 50 meter hadden ze afgelegd van het Executive Inn Hotel op weg naar het Gulbenkian congresgebouw waar een literair event zou plaatsvinden. De hotelmanager, nog steeds dezelfde, herinnerde zich het gebeuren alsof het gisteren was. Hij wist zelfs dat Herman een groot schrijver was. Daaraan herinnert een gedenksteen op de stoep waar hij overleden is. Sterven in Lissabon, stad van fado en Fernando Pessoa, menig dichter zou ernaar verlangen. Herman de Coninck was amper 53.Het bezoek aan Lissabon typeert de ernst waarmee filosoof en poëzieliefhebber Thomas Eyskens zich van zijn taak gekweten heeft. De biograaf reisde in het spoor van Herman de Coninck naar Portugal, Frankrijk, de Nederlandse Wadden Eilanden, ja zelfs naar Zuid-Afrika om getuigen aan de tand te voelen. Met uiterste nauwkeurigheid en omzichtig omspringen met de bronnen die hij aanboorde is hij erin geslaagd het leven van Herman de Coninck te reconstrueren. Dat was geen gemakkelijke opgave, want De Coninck leefde vele levens. Hij was de belangrijkste naoorlogse dichter in Vlaanderen, hij was de bezielende kracht van het Nieuw Wereldtijdschrift, hij had contacten met de grootste dichters van de wereld, hij was een gedreven journalist die met Jan Wauters een briljante interviewduo vormde, en zo meer, en zo meer.Slempen met Brouwers De titel van het boek is ontleend aan een gedicht van Herman de Coninck. Het boek is trouwens meer dan een biografie, noem het een biografische bloemlezing waarin talrijke gedichten opduiken die een plaats krijgen in het leven van Herman de Coninck. Eyskens beperkt zich trouwens niet tot het chronologische levensverhaal, maar gaat vooral op zoek naar de achterliggende thema's die motief en drijfveer waren voor zijn poëzie. Zo komen we onvermijdelijk terecht bij het pedofilieverhaal van zijn vader, zijn innerlijke strijd om zich los te rukken van de religie en van zijn moeder, de dood bij een verkeersongeval van zijn eerste vrouw, zijn grote liefdes...We leren Herman de Coninck kennen als een complexe persoonlijkheid, die zijn leven wijdde aan de poëzie, en leefde zoals dat in die tijd van schrijvers en journalisten verwacht werd, namelijk in een wolk van tabak en drank, bij voorkeur genuttigd tijdens nachtelijke escapades. Eén anekdote willen we u _ bij wijze van voorsmaakje _ niet onthouden: een nachtje wallebakken met schrijver Jeroen Brouwers in de beruchte Brusselse jazzkroeg L'Archiduc. Aanleiding was de uitreiking van De Gouden Uil waarvoor Brouwers en De Coninck "de voornaamste papabili" waren. Vooraf hadden ze afgesproken dat de winnaar of de verliezer _ daarover discussieerden ze _ een groot diner zou aanrichten in een chique restaurant voor alle vrienden en dierbaren. Brouwers getuigt: "Natuurlijk krijg jij die uil, zeiden we tegen elkaar. Niet Herman, maar mij viel de Gouden Uil ten deel. Mijn blijdschap werd overschaduwd door zijn teleurstelling. We omhelsden elkaar woordloos. Ik vond het uitermate rot voor hem, zo geslagen en geblutst als hij zich stond groot te houden. We zijn het op een zuipen gaan zetten..." In de Archiduc bestelde Brouwers meteen tien glazen bier voor Herman en tien voor hemzelf om samen bij een tafel vol bier het verdriet van de dichter te verdrinken. "Weldra traden vrolijkheid en broederschap in en hoe het allemaal geëindigd is weet ik niet."Dat Herman de Coninck nooit een belangrijke prijs mocht ontvangen, blijft een raadsel. Uitgever Peter Nijssen van Arbeiderspers: "Hij was de meest gelezen en meest geliefde dichter van zijn land, 'de man die zijn volk poëzie leerde lezen', zij het ook de man wiens werk _ en dat was toch wel een frustratie _ nooit met de Staatsprijs voor Literatuur is bekroond". Thomas Eyskens, Toen met een lijst van nu errond. Herman de Coninck biografie. Uitg. Arbeiderspers, 587 blz. 34,99 euro.