...
Naar aanleiding van het Beethovenjaar 2020 verschijnt een geactualiseerde editie van Caeyers' geprezen Beethovenbiografie die ook het label als officiële biografie van het internationale jubileumjaar krijgt. En met zijn orkest Le Concert Olympique blijft hij Beethovens muziek enthousiast exploreren.En ook al was Wenen op het moment van Beethovens overlijden helemaal in de ban van de dansorkesten van Lanner en Strauss, toch besefte men toen al dat de doof geworden componist een icoon was. "Er zijn meer portretten gemaakt van Beethoven dan van de toenmalige keizer", vertelt Jan Caeyers. "Binnen de twee weken na zijn dood hebben kranten overal ter wereld een bericht gebracht. Je kan dat in onze tijd vergelijken met de dood van David Bowie. Enkele seconden later was dat wereldnieuws. Vandaag zou men Beethovens begrafenis rechtstreeks op televisie uitzenden."Vinger aan de polsVan Beethoven is een Vlaamse naam. Zijn voorouders hebben onder meer in Mechelen gewoond. Zijn grootvader Louis was als musicus verbonden aan de Sint-Pieterskerk in Leuven en later via Luik in de hofkapel in Bonn aanbeland. Dat Beethoven zich op zijn 21ste definitief in Wenen vestigde, bleek cruciaal voor zijn ontwikkeling als componist. "Mocht hij in Mechelen geboren en gesetteld zijn, of zelfs in Bonn gebleven zijn, dan hadden we nu wellicht niet over Beethoven gesproken", stelt Caeyers. "Niemand wordt als wonderkind geboren. Beethoven is een genie geworden omdat hij enorm getalenteerd was én omwille van gunstige omstandigheden: zo zijn er enkele Weense aristocraten die hem uitzonderlijke kansen boden, terwijl zijn doofheid hem van een leven als pianist naar het componeren heeft geleid. Bovendien kwam Beethoven in Wenen terecht in een overgangstijd van ancien regime naar een moderne industriële samenleving waar de burgers zich vaker manifesteerden. Het is heel typisch voor zo'n genie dat die precies dan uitdrukking kan geven aan wat er leeft in de maatschappij. Daar lag ook de kracht van The Beatles volgens mij. Zij vertolkten op onnavolgbare wijze het vrijheidsdenken van de jaren zestig."Voor welke ideeën staat Beethoven in die periode dan precies? "De grondstroom in zijn oeuvre is het streven naar het hogere", zegt Jan Caeyers. "Het vermogen van de mens om zijn lot in eigen handen nemen, daarbij verwijzend naar de Franse Revolutie en de Verlichting. Door het streven naar excellentie heeft de mens volgens Beethoven omgang met 'het schone' en daardoor verkeert hij in de mogelijkheid om het materiële te overstijgen. Die idee is altijd in wisselende doses aanwezig in zijn werk." Doorbraak"Het beroep componist bestond eigenlijk niet op dat moment", verduidelijkt Jan Caeyers. "Eigen concerten organiseren gebeurde vooral om je als uitvoerder te profileren. En dan treedt daar in 1800 de toch al 30-jarige Ludwig van Beethoven naar voor. Hij zet zijn eigen werk tussen dat van Haydn en Mozart waarmee hij lijkt te zeggen: 'Kijk, ik ben ook van dat niveau. En ik zal zelfs nog een stapje verder gaan dan zij.' Ik heb het programma van deze Beethoven Marathon als opening van ons Beethovenjaar gekozen, omdat ik vind dat het de geboorte is van de vedette en de mythe van Beethoven." Beethoven. een biografie door Jan Caeyers is uit bij de Bezige Bij, 704 blz.Kader