PED is een brede categorie van legale en illegale middelen die gebruikt worden om beter te kunnen functioneren (fysiek/mentaal), om het uiterlijk te verbeteren, of om seksuele prestaties te verbeteren. In geval van dempende drugs, zoals alcohol, vaak om beter met (pijn)klachten te kunnen omgaan.

Ze worden soms ook 'Smart drugs', 'Brain-doping', 'Botox voor het brein', 'cosmetische psychofarmacologie' genoemd. Concreet gaat het om:

- vrij verkrijgbare producten (zoals koffie en energiedranken);

- opwekkende medicatie zoals modafinil (Provigil®) en methylfenidaat (Rilatine® en Concerta®);

- drugs om het geheugen te verbeteren (glutamaat) en illegale stimulerende middelen;

- ook alcohol, benzodiazepines en antidepressiva kunnen als PED-middel gebruikt worden.

Bij PED denk je wellicht spontaan aan topsporters die doping nemen, studenten die Rilatine nemen om zich te beter kunnen concentreren tijdens blok en examens, onderhandelaars die met sloten koffie en pepdrankjes de nacht proberen door te komen, Stilnoct om lange afstandsvluchten te verteren, ... Maar er zijn ook sterke indicaties dat het gebruik van PED-middelen bij gezonde werknemers toeneemt.

Ik denk dat we eerder de werkomstandigheden moeten veranderen, dan de werknemer moeten oppeppen

In 2017 rapporteerden we al dat 11,3% van de 5.367 bevraagde werknemers ooit medicatie gebruikte om niet-medische redenen en 1,4% cocaïne. Een Nature Poll bracht aan het licht dat een op vijf wetenschappers uit 60 landen psychoactieve drugs gebruikt voor niet-medische doeleinden, vooral methylfenidaat en modafinil.

In het artsenkorps is vooral onderzoek gevoerd naar chirurgen, die o.a. cafeïne in de vorm van koffie of tabletten gebruiken om vermoeidheid tegen te gaan (54%), om te kunnen omgaan met nachtwerk en lange werkuren (32%). Het gebruik is hoger bij jonge mannen, artsen die een moeilijke thuissituatie hebben (door scheiding, problemen met kinderen,...), die een lage jobtevredenheid en hoge werkdruk ervaren.

Het gebruik is dus in het algemeen hoger bij werknemers die zich zorgen maken over hun job en tegen de limiet aanwerken. PED komen meer voor in werkomgeving waar er een hoge werkdruk wordt ervaren, zeer veel concurrentie is of pesterijen zijn. Risicoberoepen zijn o.a. beurshandelaren, artsen, wetenschappers en advocaten. Enerzijds om te kunnen omgaan met hoge werkeisen; anderzijds om de productiviteit te verhogen of om een jetlag te overwinnen. Het toenemend gebruik van PED lijkt dus gekoppeld aan de toegenomen ervaren werkdruk in veeleisende werkomgevingen die digitaler en flexibeler (en dus meer onzeker) worden, met lange werkuren, ploegen- en nachtarbeid, ...

Controverse

Er is veel controverse over het gebruik van PED. Er zijn voorstanders die PED zien als een biologisch en technologisch middel om lichaam en geest te optimaliseren. Ik denk dat we eerder de werkomstandigheden moeten veranderen, dan de werknemer moeten oppeppen. Want naast het feit dat PED belangrijke gezondheidseffecten hebben en dat het om oneigenlijk gebruik van medicijnen gaat, is het bewezen nut en voordeel van PED-middelen voor gezonde werknemers evenwel beperkt en zeer twijfelachtig.

Maar het gaat nog verder, naast biologische middelen wordt er ook volop gewerkt aan technologische hulpmiddelen: bv. retinatransplantatie die het zichtvermogen, de alertheid en het observatievermogen van piloten zou kunnen verhogen. Een breder debat dringt zich dus op over het gebruik van biologische en technologische PED en de ethische aspecten hierbij.

Bevraging

Een kwantitatieve inschatting van de omvang van PED-gebruik blijft moeilijk omdat de producten verkocht worden zonder voorschrift of gekocht worden via het web, zegt prof. Lode Godderis.

Daarom zijn de onderzoekers van het PREVPED-project benieuwd naar uw mening over de motieven van PED-gebruik en over het al dan niet bestaand hulpverleningsaanbod.

De korte vragenlijst invullen kan hier.

PED is een brede categorie van legale en illegale middelen die gebruikt worden om beter te kunnen functioneren (fysiek/mentaal), om het uiterlijk te verbeteren, of om seksuele prestaties te verbeteren. In geval van dempende drugs, zoals alcohol, vaak om beter met (pijn)klachten te kunnen omgaan.Ze worden soms ook 'Smart drugs', 'Brain-doping', 'Botox voor het brein', 'cosmetische psychofarmacologie' genoemd. Concreet gaat het om: - vrij verkrijgbare producten (zoals koffie en energiedranken);- opwekkende medicatie zoals modafinil (Provigil®) en methylfenidaat (Rilatine® en Concerta®); - drugs om het geheugen te verbeteren (glutamaat) en illegale stimulerende middelen;- ook alcohol, benzodiazepines en antidepressiva kunnen als PED-middel gebruikt worden.Bij PED denk je wellicht spontaan aan topsporters die doping nemen, studenten die Rilatine nemen om zich te beter kunnen concentreren tijdens blok en examens, onderhandelaars die met sloten koffie en pepdrankjes de nacht proberen door te komen, Stilnoct om lange afstandsvluchten te verteren, ... Maar er zijn ook sterke indicaties dat het gebruik van PED-middelen bij gezonde werknemers toeneemt. In 2017 rapporteerden we al dat 11,3% van de 5.367 bevraagde werknemers ooit medicatie gebruikte om niet-medische redenen en 1,4% cocaïne. Een Nature Poll bracht aan het licht dat een op vijf wetenschappers uit 60 landen psychoactieve drugs gebruikt voor niet-medische doeleinden, vooral methylfenidaat en modafinil.In het artsenkorps is vooral onderzoek gevoerd naar chirurgen, die o.a. cafeïne in de vorm van koffie of tabletten gebruiken om vermoeidheid tegen te gaan (54%), om te kunnen omgaan met nachtwerk en lange werkuren (32%). Het gebruik is hoger bij jonge mannen, artsen die een moeilijke thuissituatie hebben (door scheiding, problemen met kinderen,...), die een lage jobtevredenheid en hoge werkdruk ervaren. Het gebruik is dus in het algemeen hoger bij werknemers die zich zorgen maken over hun job en tegen de limiet aanwerken. PED komen meer voor in werkomgeving waar er een hoge werkdruk wordt ervaren, zeer veel concurrentie is of pesterijen zijn. Risicoberoepen zijn o.a. beurshandelaren, artsen, wetenschappers en advocaten. Enerzijds om te kunnen omgaan met hoge werkeisen; anderzijds om de productiviteit te verhogen of om een jetlag te overwinnen. Het toenemend gebruik van PED lijkt dus gekoppeld aan de toegenomen ervaren werkdruk in veeleisende werkomgevingen die digitaler en flexibeler (en dus meer onzeker) worden, met lange werkuren, ploegen- en nachtarbeid, ...ControverseEr is veel controverse over het gebruik van PED. Er zijn voorstanders die PED zien als een biologisch en technologisch middel om lichaam en geest te optimaliseren. Ik denk dat we eerder de werkomstandigheden moeten veranderen, dan de werknemer moeten oppeppen. Want naast het feit dat PED belangrijke gezondheidseffecten hebben en dat het om oneigenlijk gebruik van medicijnen gaat, is het bewezen nut en voordeel van PED-middelen voor gezonde werknemers evenwel beperkt en zeer twijfelachtig. Maar het gaat nog verder, naast biologische middelen wordt er ook volop gewerkt aan technologische hulpmiddelen: bv. retinatransplantatie die het zichtvermogen, de alertheid en het observatievermogen van piloten zou kunnen verhogen. Een breder debat dringt zich dus op over het gebruik van biologische en technologische PED en de ethische aspecten hierbij.