Twee steekproeven, die met een tussenpoos van 17 jaar werden uitgevoerd bij astmalijders, hun naaste gezinsleden en zorgverstrekkers in meerdere Europese landen, de VS, Brazilië en Japan, tonen maar weinig evolutie inzake de behandeling, de ernst van de dagelijkse symptomen en de levenskwaliteit. Al die patiënten zijn nog altijd sterk beperkt in hun sociale, gezins- en beroepsleven.

De Salford Lung Study (SLS) is grotendeels het geesteskind van dr. David Leather. We hebben dan ook een gesprek gehad met dr. Leather om hem te vragen waarom we naast de klassieke gerandomiseerde studies, de befaamde fase III-studies, ook meer en meer aandacht besteden aan studies uitgevoerd in de reële wereld voor evaluatie van nieuwe geneesmiddelen.

Er is veel discussie over het gebruik van de e-sigaret als hulpmiddel bij rookstop. Zoveel is duidelijk geworden tijdens het vier dagen durende congres in Milaan. Dr. Linnea Hedman (Umea University, Zweden) vat voor ons de nieuwe elementen in het dossier samen, want, laten we eerlijk zijn, er zijn maar weinig niet-belastende stukken.

We vergeten het vaak, maar rokers die gaan dampen om zo te stoppen met roken, hebben nog altijd de keuze tussen e-sigaretten die nicotine bevatten, weliswaar minder dan gewone sigaretten, en e-sigaretten die geen nicotine bevatten. Een originele Zweedse studie toont aan dat zelfs een beetje nicotine al sterke cardiovasculaire effecten heeft.

Volgens de eerste resultaten van een Deense studie blijken vrouwen met astma vaker een vruchtbaarheidsbehandeling nodig te hebben om moeder te worden dan vrouwen zonder astma. Dat zou kunnen betekenen dat vrouwen met astma kinderen zouden kunnen krijgen zonder dat ze daarvoor een vruchtbaarheidsbehandeling moeten krijgen, als het astma beter onder controle wordt gebracht.

Zwanger worden of roken, je zal moeten kiezen. Veel toekomstige moeders die roken, schakelen over op de elektronische sigaret zodra ze vernemen dat ze zwanger zijn, om hun baby te beschermen tegen de kwalijke volgen van tabak. Maar is dat echt zo? Een Australische studie uitgevoerd op laboratoriummuizen wijst op een sterke toename van het risico op allergisch astma en sterke afwijkingen van de respiratoire cellen bij kinderen van wie de moeders er goed aan dachten te doen om te dampen tijdens de zwangerschap.

Een studie, die terzelfder tijd in the New England Journal of Medicine werd gepubliceerd, heeft veel ophef veroorzaakt in Milaan. Het gaat dan ook om één van de weinige echte aanwinsten op een al met al rustig congres. De elektronische sigaret vermindert het aantal astma-aanvallen bij patiënten met een matig tot ernstig astma dat onvoldoende onder controle is met een combinatie van inhalatiecorticosteroïden en -LABA, ongeacht de hoeveelheid eosinofielen. Dat maakt tezepelumab zo interssant. Volgens experts is tezepelumab een mooie gelegenheid om een bredere waaier van patiënten te behandelen, ongeacht of ze een eosinofiel dan wel een neutrofiel astma hebben. Een biologisch geneesmiddel met een breder spectrum dus.

Niets zo goed voor kinderen met astma die in een stedelijk midden leven, als wonen in de buurt van een park of een bos. Dat vermindert de dagelijkse symptomen van een persisterend astma. Een park zet bovendien aan tot lichaamsbeweging en het is bekend dat lichaamsbeweging de symptomen en de longfunctie bij astmalijders verbetert.

Prof. Guy Joos (UZ Gent), voorzitter van ERS 2016-2017, is een gelukkig man. Voor het ERS-congres van dit jaar in Milaan werden 20.000 deelnemers verwacht. Bij het openen van de deuren waren het er al 21.000. Dit bewijst andermaal de groeiende belangstelling voor ademhalingsaandoeningen en de kwaliteit van het wetenschappelijke programma en praktische activiteiten die op het congres worden voorgesteld. We laten het woord aan onze landgenoot.

Ziekenhuis, opgelet, gevaar. Dr. Orianne Dumas (INSERM, Villejuif, Frankrijk) heeft in een prospectieve studie vastgesteld dat ziekenhuispersoneel dat dagelijks in contact komt met ontsmettingsmiddelen (reiniging van de vloer) en vooral bepaalde chemische stoffen die erin zitten, 22 tot 32% meer kans loopt om COPD te krijgen.

Er bestaan geen richtlijnen voor het voorschrijven van antibiotica als kinderen met astma een aanval vertonen. Een Nederlandse meta-analyse leert dat die kinderen in de reële praktijk significant vaker een totaal zinloze behandeling met antibiotica krijgen, wat het risico op resistentie verhoogt.

Een hormonale substitutietherapie (HST) vermindert de 'natuurlijke' achteruitgang van de longfunctie bij vrouwen ouder dan vijftig jaar. Dat tonen de resultaten van een prospectief cohortonderzoek uitgevoerd door een Noorse groep, die vrouwen uit heel Europa gedurende meer dan twintig jaar heeft gevolgd om de veranderingen van de longfunctie te evalueren bij het naderen van de menopauze.

Kinderen die voor de leeftijd van vijf jaar vaak ondersteluchtweginfecties oplopen, lopen een dubbel risico op volwassen leeftijd: een slechtere longfunctie en optreden van astma. Kinderen die vaak bovensteluchtweginfecties oplopen, lopen als volwassene enkel een hoger risico op astma. Hun longfunctie zou er niet onder lijden.

Volgens een pan-Europese studie uitgevoerd door een Engelse groep (voor de Brexit, toen de Britten nog oog hadden voor het lot van Europa), wordt 25% van de mensen die in gesloten ruimten werken (kantoren, magazijnen,...) direct blootgesteld aan passief roken. Daar dreigen ze de pulmonale en cardiale gevolgen van te moeten dragen.