Bij de differentiële diagnose tussen vasculaire dementie en andere vormen van dementie, vooral de ziekte van Alzheimer, wordt, aldus Reinhold Schmidt, vaak geen rekening gehouden met de werkelijkheid van het terrein. De meeste patiënten met een ziekte van Alzheimer vertonen immers vasculaire hersenletsels. "Zelfs als die letsels subtiel zijn, kunnen ze significante invloed hebben op de cognitieve functies van patiënten die tevens een alzheimerdementie vertonen", legde de 0ostenrijkse specialist uit.

Afhankelijk van de bril waar je door kijkt, zou je kunnen spreken van alzheimerisatie of vascularisatie van die entiteit. Enerzijds zijn er multipele infarctzones of uitgebreide of hyperdense zones van witte stof en anderzijds is er een diffuse, subcorticale pathologie, die gelijkt op CADASIL (cerebrale autosomale arteriopathie met subcorticale infarcten en leuko-encefalopathie), CADASIL-like.

Vaak verwarring

4 tot 78,5% van de alzheimerpatiënten vertoont volgens R. Schmidt ook een vasculaire cognitieve deficiëntie. Die laatste entiteit bestaat dus wel degelijk. Het is belangrijk ze beter te definiëren, maar het is nog belangrijker ze op te sporen met moderne beeldvormingstechnieken. Dat is belangrijk voor de patiënt, maar ook voor wetenschappelijk onderzoek.

Volgens Geert Jan Biessels (Utrecht, Nederland) kan je de huidige beeldvormingsonderzoeken verschillend interpreteren naargelang van de klinische presentatie van de patiënt: de diagnose kan gaan van vasculaire dementie over fysiologische veroudering tot ziekte van Alzheimer. "Met een MRI 7 tesla kan je micro-infarcten in beeld brengen." De Nederlandse specialist voegde er nog aan toe dat die micro-infarcten nooit geïsoleerd zijn. Als je één micro-infarct ziet, moeten er nog veel andere zijn. "Je vindt ze bij 43% van de alzheimerpatiënten, bij 63% van de patiënten met vasculaire dementie en bij 24% van de bejaarden zonder dementie."

Hoe behandelen?

Hoe kun je dat het best behandelen en hoe zou je dat kunnen voorkomen? Volgens Leonardo Pantoni (Firenze, Italië) betreft dat zowel de preventie van cognitieve aftakeling bij mensen die dementie dreigen te ontwikkelen, als de preventie of afremmen van optreden van uitvalsverschijnselen bij patiënten met een MCI of nog de symptomatische behandeling en de behandeling van de daarmee samenhangende neuropsychiatrische afwijkingen. De American Stroke Association raadt aan hypertensie, hyperglykemie en hypercholesterolemie energiek te behandelen. De vraag rijst of vasculaire dementie al dan niet kan worden behandeld. Het is bewezen dat cholinesteraseremmers (memantine, galantamine, donepezil, rivastigmine) de cognitieve functies verbeteren in vergelijking met een placebo.

Momenteel worden nog meerdere andere stoffen onderzocht, aldus de specialist uit Firenze. DL-3-n-butylftalide (NBP) wordt geëxtraheerd uit de plant Apium graveolens, beter bekend onder de naam ... selderij. In placebogecontroleerde studies bij patiënten met vasculaire cognitieve deficits zonder dementie verbeterde DL-3-n-butylftalide de ADAS-cog-score en de CIBIC-plus-score significant in vergelijking met placebo, wat overeenstemt met een cognitieve en functionele verbetering (1). In de ARTEMIDA-studie (2) met actovegin was de ADAS-score na 12 maanden 2,3 punten sterker gedaald met actovegin (95% BI 0,7-3,9, p = 0,005). Het is verder al lang bewezen (3) dat lichaamsbeweging een verergering van cognitieve deficiëntie en vasculaire dementie tegengaat.

Volgens de Italiaanse specialist bestaan er nog geen geneesmiddelen om vasculaire cognitieve deficits te behandelen, maar er zijn meerdere geneesmiddelen in ontwikkeling. Er bestaan nu overigens beeldvormingstechnieken waarmee we de concrete effecten van die behandelingen beter kunnen beoordelen.

EAN 2017: Focused Workshop - Vascular contribution to dementia, abstracts #FW07_1, #FW07_2 en #FW07_3

Referenties:

  1. Jia J et al. The effects of DL-3-n-butylphthalide in patients with vascular cognitive impairment without dementia caused by subcortical ischemic small vessel disease: A multicentre, randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Alzheimers Dement. 2016 Feb;12(2):89-99.
  2. Alla Guekht et al. ARTEMIDA Trial (A Randomized Trial of Efficacy, 12 Months International Double-Blind Actovegin) A Randomized Controlled Trial to Assess the Efficacy of Actovegin in Poststroke Cognitive Impairment Stroke. 2017; 48: 1262-1270.
  3. Verdelho A et al. Physical activity prevents progression for cognitive impairment and vascular dementia: results from the LADIS (Leukoaraiosis and Disability) study Stroke. 2012 Dec;43(12):3331-5.
Bij de differentiële diagnose tussen vasculaire dementie en andere vormen van dementie, vooral de ziekte van Alzheimer, wordt, aldus Reinhold Schmidt, vaak geen rekening gehouden met de werkelijkheid van het terrein. De meeste patiënten met een ziekte van Alzheimer vertonen immers vasculaire hersenletsels. "Zelfs als die letsels subtiel zijn, kunnen ze significante invloed hebben op de cognitieve functies van patiënten die tevens een alzheimerdementie vertonen", legde de 0ostenrijkse specialist uit. Afhankelijk van de bril waar je door kijkt, zou je kunnen spreken van alzheimerisatie of vascularisatie van die entiteit. Enerzijds zijn er multipele infarctzones of uitgebreide of hyperdense zones van witte stof en anderzijds is er een diffuse, subcorticale pathologie, die gelijkt op CADASIL (cerebrale autosomale arteriopathie met subcorticale infarcten en leuko-encefalopathie), CADASIL-like. Vaak verwarring4 tot 78,5% van de alzheimerpatiënten vertoont volgens R. Schmidt ook een vasculaire cognitieve deficiëntie. Die laatste entiteit bestaat dus wel degelijk. Het is belangrijk ze beter te definiëren, maar het is nog belangrijker ze op te sporen met moderne beeldvormingstechnieken. Dat is belangrijk voor de patiënt, maar ook voor wetenschappelijk onderzoek.Volgens Geert Jan Biessels (Utrecht, Nederland) kan je de huidige beeldvormingsonderzoeken verschillend interpreteren naargelang van de klinische presentatie van de patiënt: de diagnose kan gaan van vasculaire dementie over fysiologische veroudering tot ziekte van Alzheimer. "Met een MRI 7 tesla kan je micro-infarcten in beeld brengen." De Nederlandse specialist voegde er nog aan toe dat die micro-infarcten nooit geïsoleerd zijn. Als je één micro-infarct ziet, moeten er nog veel andere zijn. "Je vindt ze bij 43% van de alzheimerpatiënten, bij 63% van de patiënten met vasculaire dementie en bij 24% van de bejaarden zonder dementie." Hoe behandelen?Hoe kun je dat het best behandelen en hoe zou je dat kunnen voorkomen? Volgens Leonardo Pantoni (Firenze, Italië) betreft dat zowel de preventie van cognitieve aftakeling bij mensen die dementie dreigen te ontwikkelen, als de preventie of afremmen van optreden van uitvalsverschijnselen bij patiënten met een MCI of nog de symptomatische behandeling en de behandeling van de daarmee samenhangende neuropsychiatrische afwijkingen. De American Stroke Association raadt aan hypertensie, hyperglykemie en hypercholesterolemie energiek te behandelen. De vraag rijst of vasculaire dementie al dan niet kan worden behandeld. Het is bewezen dat cholinesteraseremmers (memantine, galantamine, donepezil, rivastigmine) de cognitieve functies verbeteren in vergelijking met een placebo.Momenteel worden nog meerdere andere stoffen onderzocht, aldus de specialist uit Firenze. DL-3-n-butylftalide (NBP) wordt geëxtraheerd uit de plant Apium graveolens, beter bekend onder de naam ... selderij. In placebogecontroleerde studies bij patiënten met vasculaire cognitieve deficits zonder dementie verbeterde DL-3-n-butylftalide de ADAS-cog-score en de CIBIC-plus-score significant in vergelijking met placebo, wat overeenstemt met een cognitieve en functionele verbetering (1). In de ARTEMIDA-studie (2) met actovegin was de ADAS-score na 12 maanden 2,3 punten sterker gedaald met actovegin (95% BI 0,7-3,9, p = 0,005). Het is verder al lang bewezen (3) dat lichaamsbeweging een verergering van cognitieve deficiëntie en vasculaire dementie tegengaat.Volgens de Italiaanse specialist bestaan er nog geen geneesmiddelen om vasculaire cognitieve deficits te behandelen, maar er zijn meerdere geneesmiddelen in ontwikkeling. Er bestaan nu overigens beeldvormingstechnieken waarmee we de concrete effecten van die behandelingen beter kunnen beoordelen.EAN 2017: Focused Workshop - Vascular contribution to dementia, abstracts #FW07_1, #FW07_2 en #FW07_3Referenties: