...

Het gewicht bleef even snel stijgen bij de patiënten bij wie de integraseremmer was stopgezet, als bij de patiënten die het schema op basis van een integraseremmer hadden voortgezet. Om de gewichtstoename bij hiv-geïnfecteerde patiënten tegen te gaan, moet men dus andere therapeutische opties overwegen zoals een GLP-1-receptoragonist.Gewichtstoename is zorgwekkend Volgens meerdere studies stijgt het gewicht meer bij patiënten die integraseremmers innemen, maar het is niet duidelijk in hoeverre dat toe te schrijven is aan het feit dat ze vaak werden vergeleken met efavirenz en TDF, twee geneesmiddelen, die de gewichtstoename na het begin van de behandeling blijken af te remmen. Die gewichtstoename is nochtans verontrustend aangezien ze het risico op hart- en vaataandoeningen en metabole aandoeningen verhoogt. Maatregelen om de gewichtstoename te keren zijn dus wenselijk, vooral bij oudere patiënten, die een hoger risico lopen op die aandoeningen. Uitgaande van de hypothese dat sommige antiretrovirale middelen een sterker effect hebben op het gewicht dan andere, hebben meerdere groepen studies op touw gezet om het effect van vervanging van een integraseremmer door een andere klasse van antiretrovirale middelen te evalueren. Op het congres van de IAS 2023 zijn twee dergelijke studies gepresenteerd, maar de resultaten ervan waren niet positief.Overschakeling op gebooste proteaseremmerDe DEFINE-studie (1), de eerste van die studies, heeft het effect van overschakeling op een gebooste proteaseremmer onderzocht bij seropositieve patiënten, die tijdens een behandeling met een integraseremmer minstens 10% waren aangekomen. Bijna een derde van de proefpersonen waren vrouwen, 61% waren Afro-Amerikanen en de mediane leeftijd was 45 jaar. De meeste patiënten (81%) kregen een combinatie van bictegravir, TAF en emtricitabine. Het mediane gewicht was 100 kg en de patiënten waren met de huidige behandeling gemiddeld 14% verdikt. Ze werden gerandomiseerd naar overschakeling op een combinatie van darunavir, cobicistat, TAF en emtricitabine in een vaste dosering (n = 53) of voortzetting van de lopende behandeling (n = 50). Bij een tussentijdse analyse na 24 weken werd geen significant verschil tussen de groepen vastgesteld. Het gewicht was met 0,63% gestegen in de eerste groep en was met 0,24% gedaald in de groep die de integraseremmer heeft voortgezet.Overschakeling op doravirine en islatravir Tijdens diezelfde sessie zijn twee andere gerandomiseerde studies gepresenteerd, de studies PO17 en PO18 (2), die overschakeling van de lopende antiretrovirale behandeling naar een combinatie van doravirine, een NNRTI, en islatravir, een NRTTI (nucleoside reverse transcriptase translocation inhibitor), heeft onderzocht. In de PO17-studie werden de patiënten van hun lopende schema overgeschakeld op doravirine + islatravir. In de P018-studie zijn de patiënten overgeschakeld van de combinatie bictegravir, TAF en emtricitabine op doravirine plus islatravir. In beide studies werd islatravir toegediend in een dosering van 0,75 mg. Die dosering werd tijdens het verdere verloop van de studie echter stopgezet omdat bezorgdheid was gerezen over de daling van het aantal witte bloedcellen tijdens toediening van hogere doseringen van islatravir. Nu zal een dosering van 0,25 mg/d worden geëvalueerd. In beide studies was het primaire eindpunt de gemiddelde verandering van het gewicht, het perifere vet en het trunculaire vet na 48 weken. In de PO17-studie was de gewichtstoename hoger in de 'doravirine + islatravir'-groep bij vergelijking met efavirenz en/of TDF. Dat weliswaar reële verschil was evenwel klein: de patiënten in de 'doravirine + islatravir'-groep waren 750 g aangekomen, terwijl de patiënten die efavirenz en/of TDF kregen, 150 g waren vermagerd na een follow-up van 48 weken. Ook de hoeveelheid perifeer vet en de hoeveelheid trunculair vet waren meer toegenomen in de 'doravirine + islatravir'-groep dan met efavirenz en/of TDF. Maar bij vergelijking met een schema zonder efavirenz of TDF werd geen verschil in gewichtstoename vastgesteld tussen de patiënten die van behandeling waren veranderd, en de patiënten die de lopende behandeling hadden voortgezet. In de PO18-studie daarentegen is geen verschil in gewichtstoename of toename van vetweefsel waargenomen tussen de twee schema's.Oplossingen voor de toekomst?Het ziet er dus naar uit dat het probleem van de gewichtstoename niet zal worden opgelost door geen integraseremmer meer voor te schrijven. Hoe kunnen we dat probleem dan aanpakken? GLP-1-receptoragonisten zoals semaglutide zijn momenteel erg in de mode. Die behandeling is echter zeer duur en zal waarschijnlijk levenslang moeten worden ingenomen. Volgens de huidige studies zal het gewicht immers vaak weer stijgen na stopzetting van semaglutide. Bovendien moeten eerst specifieke studies bij hiv-geïnfecteerde patiënten worden uitgevoerd om na te gaan of die geneesmiddelen tegemoetkomen aan de specifieke noden van die patiënten en vooral of ze veilig zijn (medicamenteuze interacties met antiretrovirale middelen, bijwerkingen enz.). Wat dat betreft, zit er echter niet veel schot in de zaak. Prof. Francois Venter (University of Witwatersrand, Zuid-Afrika), die de sessie heeft bijgewoond, heeft een eerste contact gehad met het farmaceutische bedrijf, dat dat geneesmiddel produceert, met het oog op het opstarten van een studie bij hiv-geïnfecteerde patiënten. Het antwoord was dat hiv-geïnfecteerde patiënten voor hen momenteel geen prioriteit zijn. Ambiance.Ref.: 1) Short WR et al. abstract OALBB0502, IAS 2023, Brisbane.2) McComsey GA et al. abstract OAB0203, IAS 2023, Brisbane.