...

Het is bekend dat TDF botverlies veroorzaakt bij hiv-geïnfecteerde patiënten die chronisch een drievoudige combinatietherapie met TDF innemen. Er zijn minder gegevens over het effect van TDF op het bot bij seronegatieve mensen die het geneesmiddel preventief innemen (PrEP). De enige gegevens, waarover we beschikken, zijn enkele studies, waarin een licht botverlies is waargenomen bij gebruik van PrEP, dat echter over het algemeen verdween na stopzetting van de behandeling.PrEP en gezondheid van het botOm de correlatie tussen PrEP en botverlies te analyseren, hebben dr. Joseph Chang en medewerkers een retrospectieve analyse uitgevoerd van de gegevens van de gegevensbank van het Kaiser Permanente in Southern California. Het betrof 7.698 seronegatieve volwassenen die een PrEP op basis van TDF plus emtricitabine hadden ingenomen, grotendeels mannen. Ruim een derde was 18 tot 29 jaar en een derde 30 tot 39 jaar. Ongeveer 40% van de patiënten had blijk gegeven van een goede therapietrouw (aantal gedekte dagen 90-100%). Bij 60% was de therapietrouw minder goed (minder dan 90%).Geen enkele patiënt had een voorgeschiedenis van osteoporose of osteopenie (T-score van - 1 of lager). Bij alle patiënten was op een of ander ogenblik een DEXA-botscintigrafie uitgevoerd (anders hadden ze niet kunnen deelnemen aan de studie). Bij mensen die een PrEP volgen, wordt de botdichtheid niet routinegewijs gemeten. De vorsers hebben evenwel niet onderzocht waarom de botdichtheid was gemeten bij die patiënten, overwegend jonge mannen. Het is dus niet uitgesloten dat die mensen een hoger risico op botproblemen liepen dan de totale patiëntenpopulatie die een PrEP volgt.Tijdens een mediane follow-up van 502 dagen hebben 217 patiënten (3%) osteopenie of osteoporose ontwikkeld. Tot zover niets nieuws of verontrustends, aangezien dat cijfer ook is teruggevonden bij hiv-geïnfecteerde patiënten die een drievoudige combinatietherapie op basis van TDF innemen. Bij een eerste analyse vertoonden patiënten met hepatitis B, een hart- en vaataandoening, chronisch nierlijden, nierinsufficiëntie of hypertensie vaker botverlies, maar bij multivariate analyse waren die verschillen niet statistisch significant.Onverwachte link tussen goede therapietrouw en botverliesBij verdere analyse hebben de vorsers tot hun grote verrassing vastgesteld dat er vaker een diagnose van osteoporose of osteopenie was gesteld bij de patiënten die de behandeling het best hadden nageleefd (dekking van 90-100%). 90% van de deelnemers met tekenen van osteoporose of osteopenie behoorden tot de categorie van 90-100% dekking van het aantal dagen tegen slechts 9% in de categorie met een dekking van minder dan 90%. Het risico op botverlies was kleiner bij zwaarlijvige en bij jonge mensen.Sporen om botverlies te voorkomenIn hun conclusies stellen de vorsers enkele ideeën voor om botverlies bij PrEP met de TDF/emtricitabine te voorkomen. Een eerste mogelijkheid is een PrEP met TAF en emtricitabine. Die is even doeltreffend als een PrEP met TDF en heeft minder bijwerkingen op het bot en de nieren. Een tweede mogelijkheid is het botrisico van de patiënten evalueren, ze inlichten over het mogelijke risico en in voorkomend geval de botdichtheid jaarlijks of om de twee jaar meten. Een derde mogelijkheid is PrEP volgens noodzaak op voorwaarde dat nieuwe studies worden uitgevoerd om na te gaan of het risico op bijwerkingen op het bot dan kleiner is. Ref.: Chang J. et al. Abstract 840, CROI 2022.