...

Islatravir: een nieuwkomer in de strijd tegen het hivIslatravir is de eerste vertegenwoordiger van een nieuwe klasse van antiretrovirale middelen, de nucleosideremmers van translocatie van het reverse transcriptase (Nucleoside Reverse Transcriptase Translocation Inhibitors). Het wordt traag uit het lichaam geëlimineerd zodat een lage tot zeer lage toedieningsfrequentie wellicht zou kunnen volstaan. De klinische ontwikkeling ervan is in 2021 evenwel sterk afgebouwd nadat was vastgesteld dat islatravir het aantal lymfocyten (T, B en NK) verlaagt. Dat was blijkbaar toe te schrijven aan een te hoge startdosering. Latere studies hebben islatravir daarom onderzocht in een lagere dosering met dagelijkse inname.Doravirine/islatravir als onderhoudstherapieProfessor Jean-Michel Molina (Hôpital Saint-Louis, Parijs) heeft de resultaten gepresenteerd van een open studie van 48 weken bij hiv-geïnfecteerde patiënten die met een klassieke drievoudige combinatietherapie (14% proteaseremmers, 52% integraseremmers en voorts allerhande schema's) een onmeetbaar lage viruslast hadden zonder voorgeschiedenis van therapeutische mislukking. De patiënten werden gerandomiseerd naar voortzetting van de gebruikelijke drievoudige combinatietherapie of overschakeling op de combinatie doravirine/islatravir (100 mg/ 0,75 mg). De studie is uitgevoerd bij 672 patiënten in 15 landen. Iets meer dan een derde (36%) waren vrouwen, ongeveer 26% waren Afrikanen of Afro-Amerikanen en de mediane duur van de drievoudige combinatietherapie die ze kregen, was 2,7 jaar. Minder dan 10% van de proefpersonen had minder dan 350 CD4-cellen/mm³. Virologische werkzaamheidDe resultaten na 48 weken waren niet slechter na overschakeling op doravirine-islatravir dan bij voortzetting van de bestaande behandeling. Bij 95% van de patiënten van de 'doravirine-islatravir'-groep en 94% van de groep die verder de drievoudige combinatietherapie had gekregen, bleef de viruslast lager dan 50 kopieën/ml. In de 'doravirine-islatravir'-groep is geen enkel geval van stijging van de viruslast tot meer dan 50 kopieën/ml vastgesteld. Er is wel een virale rebound vastgesteld bij 3 patiënten die verder de gebruikelijke drievoudige combinatietherapie kregen.Een geruststellende immunologische balansNa 48 weken was het aantal CD4-cellen gestegen met gemiddeld 30/mm³ in de groep die verder de drievoudige combinatietherapie had gekregen, en gedaald met gemiddeld 38/mm³ in de 'doravirine-islatravir'-groep. Volgens professor Molina was dat verschil klinisch niet relevant aangezien het gemiddelde aantal CD4-cellen in de 'doravirine-islatravir'-groep 677/mm³ bedroeg na 48 weken. Het totale aantal lymfocyten was na 48 weken gedaald met gemiddeld 10% in de 'doravirine-islatravir'-groep en was stabiel gebleven in de andere groep. Er is echter geen enkel klinisch verschil in het aantal infecties tijdens de studie vastgesteld. In elke groep heeft 33% van de patiënten tijdens de studie een infectie ontwikkeld. Er was evenmin een verschil in het aantal gevallen van Covid-19 tussen de behandelingsgroepen (5%). Geen enkele patiënt heeft tijdens de studie aids ontwikkeld. Er is een ernstige bijwerking als gevolg van de behandeling opgetreden in de 'doravirine-islatravir'-groep. Vijf patiënten van die groep hebben de behandeling stopgezet wegens bijwerkingen als gevolg van de medicatie tegen geen enkele patiënt in de groep die de gebruikelijke drievoudige combinatietherapie had voortgezet. Tot besluit, die fase 3-studie en een andere studie met doravirine/islatravir vs. BIC/FTC/TAF als onderhoudstherapie, die vergelijkbare resultaten heeft opgeleverd, zijn dus geruststellend: een onderhoudstherapie met doravirine-islatravir is virologisch doeltreffend. Het totale aantal lymfocyten en het aantal CD4-cellen dalen licht tijdens de behandeling, maar zonder stijging van de incidentie van infectie.Ref.: Molina JM et al. Poster 196, CROI 2023.