...

Open disclosure verwijst naar het open gesprek tussen een patiënt, zijn familie, verzorgers en andere ondersteunde personen enerzijds, en de betrokken zorgverleners anderzijds na een medisch incident waarbij er mogelijke schade is berokkend aan de patiënt. In het voorjaar van 2018 organiseerde het LIGB een studiedag rond het thema. "Na afloop merkten we dat er veel interesse was om naar een handleiding toe te werken", vertelt prof. Steven Lierman, hoogleraar Gezondheidsrecht LIGB en Centre for Public Law aan KU Leuven. "Vandaag bestaan er in onze gezondheidszorgsector dan wel individuele initiatieven wat betreft de omgang met klachten en incidenten, een bredere gedragenheid door verschillende koepelorganisaties in de zorg ontbrak vooralsnog", legt Steven Lierman uit. Samen met het VPP nam het Leuvens Instituut voor Gezondheidsbeleid het initiatief om een document op te stellen met richtlijnen voor het aanvatten van een open disclosure-gesprek.Concreet gaat het om een geschreven handleiding, waarin het verloop wordt geschetst van een open disclosure-gesprek en de aandachtspunten in elk van de verschillende fasen. Prof. Lierman, die het project vanuit het LIGB leidt: "Wat is fundamenteel om écht tot open communicatie te kunnen overgaan? Dat geven we weer, van het moment dat het incident gekend is tot het uiteindelijke gesprek met de patiënt alsook de opvolging ervan." Het project kadert in de masterproef die dr. Wouter Marchand (master Management en Beleid van gezondheidszorg) uitwerkt aan KU Leuven onder promotorschap van prof. Steven Lierman en prof. Kris VanhaechtProf. Lierman benadrukt dat het niet om een 'gouden standaard' gaat, "omwille van het feit dat goede, open communicatie sterk afhangt van het patiëntveiligheidsincident en interpersoonlijk aanpassingsvermogen vraagt van zowel de instelling als de zorgverlener". Wel moet de handleiding een aantal do's en don'ts aanreiken die de zorgverlener meer richting geeft wanneer hij open wil communiceren over een medisch incident. Terughoudendheid Het idee achter de handleiding is geïnspireerd door gelijkaardige initiatieven in landen als Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en het Verenigd Koninkrijk. Daar wordt in de praktijk reeds gewerkt met een breder open disclosurebeleid voor zorginstellingen, vertelt Steven Lierman. "Vanuit onze medische deontologie werd reeds op verschillende manieren gewezen op het belang van open en eerlijke communicatie over medische incidenten met patiënten, maar in de praktijk zien we bij zorgverleners vaak nog terughoudendheid. Er is het risico op aansprakelijkheid en de juridische context, de betrokkenheid van de verzekeringsmaatschappij,... Maar breder genomen is er sprake van onvoldoende vertrouwdheid met en opleiding in dergelijke communicatie. Met andere woorden, zorgverleners weten vaak niet wat ze wel en niet mogen communiceren aangaande medische incidenten."Aan de totstandkoming van de handleiding, werkten focusgroepen mee bestaande uit vertegenwoordigers van de Orde der artsen, Zorgnet-Icuro, Assuralia, de Vlaamse Vereniging voor Hoofdartsen, het NKVV (beroepsorganisatie voor verpleegkundigen en verpleeg- en ziekenhuisassistenten) en het VPP. Ze moet wel nog gevalideerd worden maar prof. Lierman toont zich alvast opgetogen over de vooruitgang. "Het is een positief signaal dat er vanuit diverse hoeken zoveel bereidheid was voor een dergelijk gezamenlijk engagement."