Elk Vlaams kind krijgt tijdens zijn of haar schoolloopbaan verschillende onderzoeken bij een CLB-arts. Zo verwijst hij of zij kinderen naar de oogarts met een vermoeden van een afwijking. Wanneer een chirurg een operatie plant, hoop je toch dat deze hierin specifiek geschoold is? De opleiding jeugdgezondheidszorg is dé uniforme basis voor elke CLB-arts. Ouders rekenen erop dat een gespecialiseerd arts hun kind onderzoekt.
Het CLB is verantwoordelijk voor de preventieve gezondheidszorg van onze schoolgaande jeugd. Thomas Edison, uitvinder van de gloeilamp, zei ooit: "De dokter van de toekomst zal geen medicatie voorschrijven, maar zal zijn of haar patiënten interesseren in de zorg voor het eigen lichaam, gezonde voeding en de oorzaken en preventie van ziekte." Tijdens de coronacrisis is dit preventieve aspect van de gezondheidszorg overduidelijk bewezen. Wij, jeugdartsen, voerden contactonderzoek op scholen uit. Nu zetten wij ons in voor Oekraïense ontheemde kinderen.
Momenteel volgen startende CLB-artsen een bijkomende opleiding Jeugdgezondheidszorg om gedegen kennis in hun vakgebied te vergaren. Het verbaast ons dat het behalen van dit diploma binnen de vijf jaar niet langer een vereiste is voor een vaste benoeming. Voordien viel je na deze termijn in een lagere loonschaal.
Een financiële afstraffing als stok achter de deur om artsen te motiveren deze opleiding te volgen om kwaliteit van zorg te vrijwaren. CLB-arts is een knelpuntberoep door het jarenlange artsentekort binnen de CLB-sector. Het kabinet Onderwijs schafte de diplomavereiste af om meer CLB-artsen aan te trekken. Wat heb je aan een CLB-bemanning zonder specifiek geschoolde artsen? De foute strategie.
Een dergelijke beslissing nemen zonder consult van noch CLB-artsen, noch opleiders van de master Jeugdgezondheidszorg, treft ons diep. Een schooljaar lang trachtten wij deze beleidsbeslissing aan te vechten. Wij betreuren dat ons overleg met het kabinet Onderwijs telkenmale afsprong. Vandaar zien wij ons genoodzaakt om de bevolking in te lichten.
Wat heb je aan een CLB-bemanning zonder specifiek geschoolde artsen? De foute strategie
De redenen voor dit artsentekort zijn legio.
Werken binnen de preventieve setting is een uitdaging. Je moet het kaf van het koren scheiden. Tussen tientallen jongeren die je onderzoekt, moet je nét die jongeren eruit pikken met eetstoornissen, pubertaire problemen, suïcidegedachten of een vermoeden van andere (aangeboren) afwijkingen. Vaak blijkt alles gelukkig in orde. Zoveel mogelijk afwijkingen tijdig detecteren betekent willens nillens dat je soms (te) snel doorstuurt.
Jongeren delen verhalen van kindermishandeling. Een onderbelichte ernstige problematiek indien wij niet met deze kinderen in dialoog gaan. De gespreksvoering met een kind rond misbruik, zelfverwonding, puberteitsontwikkeling of groei is zo specifiek dat een gespecialiseerde vervolgopleiding jeugdgezondheidszorg uiterst noodzakelijk is.
Het oplossen van het artsentekort kan anders. Enkele voorstellen.
Onbekend is onbemind. In de basisopleiding geneeskunde gaat weinig aandacht uit naar preventie. Voorkomen is beter dan genezen. Een wijsheid als een koe. Bijgevolg de basis van goede geneeskunde. Jeugdgezondheidszorg is amper opgenomen in het curriculum. CLB-stages zijn vrijblijvend én bovenal zeer kort. Rolmodellen voor studenten zijn zodoende vooral docenten werkzaam in de curatieve sector (artsen die ziekten behandelen). Begrijpelijk dat onze toekomstige collega's over andere carrièrepaden dromen. Een volwaardige rol voor preventie is noodzakelijk.
Een startend CLB-arts die een master Jeugdgezondheidszorg volgt, krijgt geen vrijstelling van werkuren. Dit verplicht minder werken leidt ontegensprekelijk tot inkomensverlies. Tot nog toe maakten haast alle CLB-artsen deze investering uit idealisme. Mogelijkerwijs een drempel voor iemand met een jong gezin. Net als andere arts-specialisten, stellen wij voor dat onze toekomstige collega's betaald deze lessen kunnen volgen.
Verder bestaat er geen erkenning door het RIZIV, en ook geen bescherming van onze beroepstitel 'jeugdarts'. Kafkaiaans dat wij zonder specifiek RIZIV-nummer zelfs geen voorschrift kunnen maken voor terugbetaalde logopedie voor een kind met leermoeilijkheden. Nochtans een schools probleem! We lijken voor deze speler niet eens te bestaan. Afschrikkend voor artsen om in een ogenschijnlijk 'minder waardevolle' discipline te werken. De stiefmoederlijke behandeling zijn wij beu. Een volwaardige titel 'specialist in de jeugdgezondheidszorg' is ons alternatief.
Bent u net als wij bezorgd om de gezondheid van onze jeugd? Teken dan ook onze petitie.
Het bestuur van de Vereniging Preventiearts:
Dr. Eva Peirsman, jeugdarts en CLB-arts
Dr. Tine Gregoor, arbeidsarts en consultatiearts Kind en Gezin
Dr. Eva Versteele, jeugdarts in opleiding en CLB-arts
Dr. Ilse Six, arbeidsarts en consultatiearts Kind en Gezin
Dr. Anouk Moens, jeugdarts
Dr. Ilse Tack, arbeidsarts en jeugdarts
Dr. Sarah Vander Plaetsen, jeugdarts en consultatiearts Kind en Gezin
Dr. David De Keukeleire, arbeidsarts
Dr. Els Gielis, jeugdarts en CLB-arts