Het zijn enkele resultaten van een recente bevraging naar het mentale welzijn bij studenten geneeskunde van UGent. De bevraging is een initiatief van de drie verenigingen die de opleiding geneeskunde aan de UGent ondersteunen, namelijk SWOP (de studentenraad) BeMSA Gent (Belgian Medical Students' Association) en de VGK (Vlaamse Geneeskundige Kring), en is ontstaan vanuit bekommernis om de mentale gezondheid en weerbaarheid van de (Gentse) geneeskundestudent.

"Na de examenperiode bereikten ons steeds meer berichten van en over medestudenten, dat ze zich mentaal 'op' voelen, er volledig doorzitten", vertelt Jozefien Meersschaut, bestuurslid bij BeMSA Gent en de drijvende kracht achter de bevraging. "Een teken aan de wand. Om beter zicht te krijgen op de situatie, besloten we een bevraging te organiseren."

In de steek gelaten

De enquête gaat na hoe studenten zich voelen sinds/door de lockdown: hoe zit het met hun stressgehalte? En motivatie? Voelen ze zich soms eenzaam? Hebben ze al eens overwogen om te stoppen? "In maart vorig jaar werden we 'opgesloten' in ons kot, sindsdien gaan veel zo niet alle lessen online door. Voor middelbare scholen werden er oplossingen gezocht, maar hoger onderwijsstudenten zijn een jaar lang stilgezwegen geweest. Velen voelen zich in de steek gelaten. Telkens wanneer er een sprankeltje hoop komt, wordt deze snel weer de kop in gedrukt", kadert Jozefien.

Aan de bevraging namen 176 studenten deel. Jozefien Meersschaut: "Bijna 70% van de studenten geeft aan zijn motivatie het afgelopen jaar te zijn verloren. Een even grote groep studenten voelt zich ongelukkiger dan voor de lockdown, een gevoel dat hen wekelijks of zelfs meermaals per week overvalt. Voor bijna zeven op de tien studenten brengt de opleiding sinds de lockdown (te) veel stress met zich mee. De helft van de studenten overwoog het afgelopen jaar zelfs om te stoppen met geneeskunde."

"Maar een resultaat dat echt naar de keel grijpt", vervolgt Jozefien, "is dat bijna de helft van de studenten kampt met zelfdodingsgedachten, bij een kleine 5% hinderen deze gedachten hun dagelijks leven en twee studenten hebben reeds een zelfdodingspoging achter de rug".

Breder dan corona

"Onze enquête peilt dan wel naar het mentale welbevinden van studenten sinds de lockdown, het is waarschijnlijk dat er een grote groep studenten is bij wie het water al voor de aanvang van de crisis aan de lippen kwam", meent Jozefien. "In het open vraaggedeelte beschreef een student bijvoorbeeld: ik heb geen tijd om mijn vrienden te missen tijdens de lockdown, en moest corona niet bestaan dan zou ik nog steeds even veel sociaal contact hebben omdat ik alles moet afzeggen voor mijn schoolwerk. Dat geeft toch iets aan."

Jozefien Meersschaut: "De geneeskundeopleiding is heel zwaar. Er wordt veel van ons gevraagd, en dat is uiteraard maar normaal als je wordt opgeleid tot arts, om te zorgen voor anderen. Maar om zo'n pakket aan leerstof te kunnen verwerken, is een goede omkadering nodig. En die ontbreekt soms. Met name voor wie het moeilijker heeft."

Jozefien pleit voor meer aandacht voor het mentale welzijn van studenten binnen de opleiding geneeskunde. "Vier keer per jaar worden mentorsessies georganiseerd waarbij we in kleine groep kunnen praten over onze opleiding, mentale weerbaarheid komt daarbij aan bod. Een goed initiatief, maar wellicht niet voldoende voor die groep studenten die het echt moeilijk heeft. In dezelfde lijn organiseert BeMSA 'Start To Talk', praatsessies voor en door studenten. Er zijn natuurlijk ook de studentenpsychologen. In het algemeen lijkt het erop dat hoe meer stappen studenten moeten ondernemen -- informatie opzoeken, zich verplaatsen --, hoe groter de drempel wordt om hulp te zoeken."

'Actieve aanbieding'

Universiteiten zetten idealiter in op 'actieve aanbieding', initiatieven die zo dicht mogelijk 'tot bij de student' geraken, denkt Jozefien. Samen met de voorzitters van SWOP, VGK en BeMSA zit de studente maandag (vandaag, nvdr) samen met de decaan geneeskunde om de bevraging te bespreken, alsook mogelijke oplossingen. Jozefien Meersschaut: "Er moet iets veranderen. Niet alleen nu, maar op de lange termijn en ten gronde. De problematiek van mentale kwetsbaarheid bij geneeskundestudenten is een bekend gegeven, ik kan me niet voorstellen dat er zoveel studenten door de lockdown en coronamaatregelen 'plots' hun motivatie zijn verloren. De crisis heeft de problematiek alleen in het daglicht gesteld", aldus Jozefien.

Daarom moeten we ook verder kijken dan de afgelopen periode, denkt de geneeskundestudente. "Met de vele hulpkreten van studenten, en de resultaten van deze enquête in het achterhoofd, stel ik me de vraag hoe onze generatie een groep gezonde, weerbare artsen kan afleveren? Werken aan de mentale weerbaarheid, is niet alleen belangrijk voor de studenten zelf. Het is ook van maatschappelijk belang. Vanuit dat oogpunt is het onzes inziens nuttig om te kijken hoe de problematiek van mentale kwetsbaarheid ontstaat binnen de opleiding, en wat daar aan gedaan kan worden."

Bespreekbaar maken

Te beginnen bij het competitieve klimaat, dat reeds voelbaar is vanaf het eerste jaar, zegt Jozefien. "Over punten wordt geheimzinnig gedaan, men zou maar eens van jou moeten weten hoe goed of hoe slecht je het doet... Naast hun studie moeten studenten ook op extracurriculair vlak uitblinken, om toch maar dat streepje voor te hebben later bij de selectie voor de specialisatie. Al wordt vanuit de faculteit benadrukt om met dat laatste nog niet bezig te zijn de eerste jaren, die competitiedrang zit erin gebakken."

Het is normaal dat zo'n harde leeromgeving iets met een mens doet, zegt Jozefien. "Moesten faculteit dit enerzijds bespreekbaar maken, en anderzijds benadrukken dat het oké is om het eens moeilijk te hebben met je studie, dan zou er al veel druk van de ketel verdwijnen bij menig student."

Naar aanleiding van de resultaten van de enquête, zal BeMSA Gent de komende weken aandacht vragen voor de mentale kwetsbaarheid van geneeskundestudenten. U kan BeMSA Gent op sociale media volgen op Facebook (@bemsagent) en Twitter (@bemsa_gent).

Het zijn enkele resultaten van een recente bevraging naar het mentale welzijn bij studenten geneeskunde van UGent. De bevraging is een initiatief van de drie verenigingen die de opleiding geneeskunde aan de UGent ondersteunen, namelijk SWOP (de studentenraad) BeMSA Gent (Belgian Medical Students' Association) en de VGK (Vlaamse Geneeskundige Kring), en is ontstaan vanuit bekommernis om de mentale gezondheid en weerbaarheid van de (Gentse) geneeskundestudent. "Na de examenperiode bereikten ons steeds meer berichten van en over medestudenten, dat ze zich mentaal 'op' voelen, er volledig doorzitten", vertelt Jozefien Meersschaut, bestuurslid bij BeMSA Gent en de drijvende kracht achter de bevraging. "Een teken aan de wand. Om beter zicht te krijgen op de situatie, besloten we een bevraging te organiseren."In de steek gelatenDe enquête gaat na hoe studenten zich voelen sinds/door de lockdown: hoe zit het met hun stressgehalte? En motivatie? Voelen ze zich soms eenzaam? Hebben ze al eens overwogen om te stoppen? "In maart vorig jaar werden we 'opgesloten' in ons kot, sindsdien gaan veel zo niet alle lessen online door. Voor middelbare scholen werden er oplossingen gezocht, maar hoger onderwijsstudenten zijn een jaar lang stilgezwegen geweest. Velen voelen zich in de steek gelaten. Telkens wanneer er een sprankeltje hoop komt, wordt deze snel weer de kop in gedrukt", kadert Jozefien. Aan de bevraging namen 176 studenten deel. Jozefien Meersschaut: "Bijna 70% van de studenten geeft aan zijn motivatie het afgelopen jaar te zijn verloren. Een even grote groep studenten voelt zich ongelukkiger dan voor de lockdown, een gevoel dat hen wekelijks of zelfs meermaals per week overvalt. Voor bijna zeven op de tien studenten brengt de opleiding sinds de lockdown (te) veel stress met zich mee. De helft van de studenten overwoog het afgelopen jaar zelfs om te stoppen met geneeskunde.""Maar een resultaat dat echt naar de keel grijpt", vervolgt Jozefien, "is dat bijna de helft van de studenten kampt met zelfdodingsgedachten, bij een kleine 5% hinderen deze gedachten hun dagelijks leven en twee studenten hebben reeds een zelfdodingspoging achter de rug".Breder dan corona"Onze enquête peilt dan wel naar het mentale welbevinden van studenten sinds de lockdown, het is waarschijnlijk dat er een grote groep studenten is bij wie het water al voor de aanvang van de crisis aan de lippen kwam", meent Jozefien. "In het open vraaggedeelte beschreef een student bijvoorbeeld: ik heb geen tijd om mijn vrienden te missen tijdens de lockdown, en moest corona niet bestaan dan zou ik nog steeds even veel sociaal contact hebben omdat ik alles moet afzeggen voor mijn schoolwerk. Dat geeft toch iets aan."Jozefien Meersschaut: "De geneeskundeopleiding is heel zwaar. Er wordt veel van ons gevraagd, en dat is uiteraard maar normaal als je wordt opgeleid tot arts, om te zorgen voor anderen. Maar om zo'n pakket aan leerstof te kunnen verwerken, is een goede omkadering nodig. En die ontbreekt soms. Met name voor wie het moeilijker heeft."Jozefien pleit voor meer aandacht voor het mentale welzijn van studenten binnen de opleiding geneeskunde. "Vier keer per jaar worden mentorsessies georganiseerd waarbij we in kleine groep kunnen praten over onze opleiding, mentale weerbaarheid komt daarbij aan bod. Een goed initiatief, maar wellicht niet voldoende voor die groep studenten die het echt moeilijk heeft. In dezelfde lijn organiseert BeMSA 'Start To Talk', praatsessies voor en door studenten. Er zijn natuurlijk ook de studentenpsychologen. In het algemeen lijkt het erop dat hoe meer stappen studenten moeten ondernemen -- informatie opzoeken, zich verplaatsen --, hoe groter de drempel wordt om hulp te zoeken."'Actieve aanbieding'Universiteiten zetten idealiter in op 'actieve aanbieding', initiatieven die zo dicht mogelijk 'tot bij de student' geraken, denkt Jozefien. Samen met de voorzitters van SWOP, VGK en BeMSA zit de studente maandag (vandaag, nvdr) samen met de decaan geneeskunde om de bevraging te bespreken, alsook mogelijke oplossingen. Jozefien Meersschaut: "Er moet iets veranderen. Niet alleen nu, maar op de lange termijn en ten gronde. De problematiek van mentale kwetsbaarheid bij geneeskundestudenten is een bekend gegeven, ik kan me niet voorstellen dat er zoveel studenten door de lockdown en coronamaatregelen 'plots' hun motivatie zijn verloren. De crisis heeft de problematiek alleen in het daglicht gesteld", aldus Jozefien. Daarom moeten we ook verder kijken dan de afgelopen periode, denkt de geneeskundestudente. "Met de vele hulpkreten van studenten, en de resultaten van deze enquête in het achterhoofd, stel ik me de vraag hoe onze generatie een groep gezonde, weerbare artsen kan afleveren? Werken aan de mentale weerbaarheid, is niet alleen belangrijk voor de studenten zelf. Het is ook van maatschappelijk belang. Vanuit dat oogpunt is het onzes inziens nuttig om te kijken hoe de problematiek van mentale kwetsbaarheid ontstaat binnen de opleiding, en wat daar aan gedaan kan worden."Bespreekbaar makenTe beginnen bij het competitieve klimaat, dat reeds voelbaar is vanaf het eerste jaar, zegt Jozefien. "Over punten wordt geheimzinnig gedaan, men zou maar eens van jou moeten weten hoe goed of hoe slecht je het doet... Naast hun studie moeten studenten ook op extracurriculair vlak uitblinken, om toch maar dat streepje voor te hebben later bij de selectie voor de specialisatie. Al wordt vanuit de faculteit benadrukt om met dat laatste nog niet bezig te zijn de eerste jaren, die competitiedrang zit erin gebakken." Het is normaal dat zo'n harde leeromgeving iets met een mens doet, zegt Jozefien. "Moesten faculteit dit enerzijds bespreekbaar maken, en anderzijds benadrukken dat het oké is om het eens moeilijk te hebben met je studie, dan zou er al veel druk van de ketel verdwijnen bij menig student."Naar aanleiding van de resultaten van de enquête, zal BeMSA Gent de komende weken aandacht vragen voor de mentale kwetsbaarheid van geneeskundestudenten. U kan BeMSA Gent op sociale media volgen op Facebook (@bemsagent) en Twitter (@bemsa_gent).