...

Kinderen tot de puberteit en personen voor wie vasten schadelijk zou kunnen zijn (zwangere vrouwen, tijdelijk zieken, chronisch zieken zoals diabetici) zijn vrijgesteld van vasten. Toch kiezen velen er uit geloofsovertuiging voor om toch te vasten. Als arts dient u hen op de mogelijke gevolgen te wijzen.Het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) zet een aantal tips op een rijtje.Therapeutisch effect kleinerWanneer de patit de vastenregel strikt volgt en dus geen orale medicatie wenst in te nemen tussen zonsopgang en zonsondergang, moet hij begrijpen dat dit problemen kan stellen voor geneesmiddelen die meerdere malen daags moeten worden ingenomen. Het overslaan van een dosis of het veranderen van het tijdstip van inname kan leiden tot vermindering in het therapeutisch effect of het optreden van ongewenste effecten, zeker wanneer het een geneesmiddel met een nauwe therapeutisch-toxische grens betreft (denk maar aan anti-epileptica en bronchodilatoren).Soms kan men overschakelen op minder frequente toediening, bijvoorbeeld met gebruik van een preparaat met vertraagde vrijstelling. Ook is het mogelijk dat de concentraties in het organisme, en dus het therapeutisch effect, veranderen doordat de relatie van inname ten opzichte van de maaltijden wordt veranderd; dit is bijvoorbeeld belangrijk voor bisfosfonaten die nuchter moeten worden ingenomen.Glykemie controlerenHet respecteren van de ramadan stelt dikwijls problemen in verband met hypoglykemie of hyperglykemie bij diabetespatiten. Zeker voor patiten met type 1-diabetes, patiten met (dreigende) diabetescomplicaties, instabiele of slecht gecontroleerde diabetes en zwangere vrouwen met diabetes, is vasten daarom af te raden. Wanneer diabetici toch wensen te vasten, is het belangrijk dat de glykemie regelmatig wordt gecontroleerd, en dat het dosisschema van de antidiabetische middelen wordt geherevalueerd.Het is moeilijk eenduidige richtlijnen te geven omtrent eventuele dosisaanpassingen.Metformine en de glitazonen kunnen vaak als voorheen verdergezet worden; voor metformine kan bij sommigen de weggevallen middagdosis gecompenseerd worden door een ietwat hogere avonddosis; voor de glitazonen kan de dagdosis in n gift 's avonds worden genomen.Sulfamiden en gliniden veroorzaken frequenter hypoglykemie, en de dosis dient meestal te worden verlaagd. Anderzijds kan het, in functie van de omvang van de maaltijd (vaak wordt na zonsondergang een zeer copieuze maaltijd genomen), soms noodzakelijk zijn de avonddosis te verhogen.Patiten behandeld met insuline dienen overdag de 'voor-de-maaltijd'-insulines weg te laten of te reduceren, met aanpassing van hun traagwerkende insulines ter compensatie.Extra alertVerder eet de patit best bij elke maaltijd voedsel met een hoog gehalte aan vezels en een lage glykemische index. Na zonsondergang wacht hij best tot een half uur na de inname van zijn bloedsuikerverlagende middelen met de inname van suikerrijk voedsel.Diabetespatiten die vasten moeten extra alert zijn voor symptomen van hypoglykemie en moeten steeds bijvoorbeeld glucosetabletten bij zich hebben. Bij symptomen van hypoglykemie moeten ze het vasten voor die dag onderbreken en hun arts raadplegen voor verdere maatregelen.