2020 wordt een bepalend jaar in de aanpak van verwaarloosde tropische ziekten. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beoogt dit jaar nieuwe doelstellingen vast te leggen om het komende decennium vooruitgang te boeken.
"Het stemt me hoopvol te zien hoeveel vooruitgang er de voorbije decennia werd geboekt in de strijd tegen verwaarloosde tropische ziekten. De ontwikkelingen op het vlak van dekkingsgraad en innovatie zijn aanzienlijk. Zeker in het licht van hoe Artsen Zonder Grenzen (AZG) 20 à 30 jaar geleden met de behandeling van patiënten begon. Dat is goed nieuws voor meer dan een miljard mensen die lijden aan een verwaarloosde tropische ziekte, doorgaans 's werelds allerarmsten aan de rand van de samenleving.
De teams van AZG zijn meestal actief op locaties met beperkte middelen en onderontwikkelde zorgsystemen. We zijn er getuige van de hoge fysieke, medische en economische tol die tropische ziekten van de gemeenschappen eisen. Ondanks het feit dat de ziekten elk jaar miljoenen mensen treffen en tienduizenden slachtoffers maken, krijgen ze amper aandacht van geneesmiddelenfabrikanten, beleidsmakers of de wereldpers. AZG richt daarentegen haar pijlen op de meest verwaarloosde en levensbedreigende tropische ziekten, zoals kala azar (viscerale leishmaniasis), de slaapziekte (menselijke Afrikaanse trypanosomiasis) en de ziekte van Chagas.
Kala azar
Sinds 1989 behandelde AZG bijna 150.000 patiënten met kala azar in Zuid-Soedan, Soedan, Ethiopië, Kenia, Somalië, Oeganda, India en Bangladesh. We kwamen voor het eerst in contact met de ziekte toen we aan de slag waren in kampen voor intern ontheemden nabij Khartoem, hoewel we toen nog niet wisten waar we precies mee te maken hadden. Onze teams zagen tal van sterk verzwakte en ernstig ondervoede patiënten uit de regio Western Upper Nile. Ze maakten onafgebroken koorts, hun immuunsysteem was verzwakt en hun milt was gezwollen. De meeste patiënten stierven doorgaans als gevolg van opportunistische infecties.
Er is al ontzettend veel vooruitgang geboekt, maar we hebben nog een lange weg te gaan
In de jaren die volgden deden nieuwe middelen hun intrede om de ziekte beter te beheersen. De afgelopen tien jaar kreeg ze almaar meer aandacht van schenkers en nationale programma's, waardoor behandelingen vandaag toegankelijker zijn. Patiënten met kala azar die de AZG-voorzieningen bereiken, zijn er doorgaans bijzonder erg aan toe. Maar nu we hen de gepaste behandeling kunnen bieden, herstellen ze wonderwel.
Slaapziekte (menselijke Afrikaanse trypanosomiasis)
De slaapziekte was vroeger een van de meest verwaarloosde tropische ziekten. Dankzij een buitengewoon doeltreffende aanpak is de ziekte vandaag haast wereldwijd uitgeroeid. Het aantal bevestigde gevallen bleef gestaag afnemen na het optrekken van het aantal behandelingscentra, nieuwe behandelingen, de actieve opsporing van patiënten, opleidingen voor laboratorium- en medisch personeel, een verscherpte waakzaamheid en grootschalige sensibiliseringscampagnes. Dat alles werd mogelijk door internationale samenwerking, efficiëntere diagnosetools, nieuwe geneesmiddelen, een niet-aflatend engagement en de inzet van middelen door nationale programma's. Het is echter van cruciaal belang dat producenten blijven waken over de kwaliteit en beschikbaarheid van de diagnosetools voor de slaapziekte. Des te meer nu de uitroeiing van de ziekte in zicht komt. De diagnosetools zullen immers een bepalende rol spelen in de bevestiging en bestendiging daarvan.
De ziekte van Chagas
De ziekte van Chagas is de meest voorkomende parasitaire ziekte en de voornaamste oorzaak van hartfalen en sterfte in de Latijns-Amerikaanse landen waar de ziekte endemisch is. Nochtans wordt naar schatting bij 99 % van de personen getroffen door de ziekte van Chagas geen diagnose gesteld, en amper 0,2 % van de patiënten krijgt de gepaste behandeling. In de jaren 90 zette AZG haar eerste activiteiten op voor de aanpak van de ziekte van Chagas. Sindsdien is het aantal betrokken instellingen, patiëntenverenigingen, ngo's en andere instanties sterk toegenomen en nemen zij het voortouw in de aanpak.
De strijd is nog niet gestreden
We hebben nog een lange weg te gaan vooraleer verwaarloosde tropische ziekten voorgoed verleden tijd zullen zijn. De geboekte vooruitgang inzake het beheer en de uitroeiing ervan kan door uiteenlopende factoren plots teniet worden gedaan, zoals humanitaire crisissen, nationale rampen, klimaatveranderingen en volksverplaatsingen.
Een betere toegang tot de bestaande of betere diagnosetests is dringend nodig. De gebrekkige bevoorrading vormt een heus probleem. Bovendien zijn heel wat tests niet erg accuraat. In een beduidend aantal gevallen van onverklaarde aanhoudende koorts, gaat het waarschijnlijk om een verwaarloosde tropische ziekte. Bij gebrek aan nauwkeurige, specifieke en gebruiksvriendelijke tests, blijven de meeste van die gevallen onopgemerkt en onbehandeld.
Tot slot moet de financiering voor het beheer van verwaarloosde tropische ziekten op het terrein dringend worden opgetrokken. Dit is cruciaal, aangezien schenkingen van geneesmiddelen alleen het probleem niet kunnen verhelpen. Daarnaast is een hervorming aangewezen van de manier waarop onderzoek en ontwikkeling wereldwijd verlopen, opdat de ontwikkeling van betere bestrijdingsmiddelen snel kan worden opgeschroefd."
"Het stemt me hoopvol te zien hoeveel vooruitgang er de voorbije decennia werd geboekt in de strijd tegen verwaarloosde tropische ziekten. De ontwikkelingen op het vlak van dekkingsgraad en innovatie zijn aanzienlijk. Zeker in het licht van hoe Artsen Zonder Grenzen (AZG) 20 à 30 jaar geleden met de behandeling van patiënten begon. Dat is goed nieuws voor meer dan een miljard mensen die lijden aan een verwaarloosde tropische ziekte, doorgaans 's werelds allerarmsten aan de rand van de samenleving.De teams van AZG zijn meestal actief op locaties met beperkte middelen en onderontwikkelde zorgsystemen. We zijn er getuige van de hoge fysieke, medische en economische tol die tropische ziekten van de gemeenschappen eisen. Ondanks het feit dat de ziekten elk jaar miljoenen mensen treffen en tienduizenden slachtoffers maken, krijgen ze amper aandacht van geneesmiddelenfabrikanten, beleidsmakers of de wereldpers. AZG richt daarentegen haar pijlen op de meest verwaarloosde en levensbedreigende tropische ziekten, zoals kala azar (viscerale leishmaniasis), de slaapziekte (menselijke Afrikaanse trypanosomiasis) en de ziekte van Chagas. Kala azarSinds 1989 behandelde AZG bijna 150.000 patiënten met kala azar in Zuid-Soedan, Soedan, Ethiopië, Kenia, Somalië, Oeganda, India en Bangladesh. We kwamen voor het eerst in contact met de ziekte toen we aan de slag waren in kampen voor intern ontheemden nabij Khartoem, hoewel we toen nog niet wisten waar we precies mee te maken hadden. Onze teams zagen tal van sterk verzwakte en ernstig ondervoede patiënten uit de regio Western Upper Nile. Ze maakten onafgebroken koorts, hun immuunsysteem was verzwakt en hun milt was gezwollen. De meeste patiënten stierven doorgaans als gevolg van opportunistische infecties.In de jaren die volgden deden nieuwe middelen hun intrede om de ziekte beter te beheersen. De afgelopen tien jaar kreeg ze almaar meer aandacht van schenkers en nationale programma's, waardoor behandelingen vandaag toegankelijker zijn. Patiënten met kala azar die de AZG-voorzieningen bereiken, zijn er doorgaans bijzonder erg aan toe. Maar nu we hen de gepaste behandeling kunnen bieden, herstellen ze wonderwel. Slaapziekte (menselijke Afrikaanse trypanosomiasis)De slaapziekte was vroeger een van de meest verwaarloosde tropische ziekten. Dankzij een buitengewoon doeltreffende aanpak is de ziekte vandaag haast wereldwijd uitgeroeid. Het aantal bevestigde gevallen bleef gestaag afnemen na het optrekken van het aantal behandelingscentra, nieuwe behandelingen, de actieve opsporing van patiënten, opleidingen voor laboratorium- en medisch personeel, een verscherpte waakzaamheid en grootschalige sensibiliseringscampagnes. Dat alles werd mogelijk door internationale samenwerking, efficiëntere diagnosetools, nieuwe geneesmiddelen, een niet-aflatend engagement en de inzet van middelen door nationale programma's. Het is echter van cruciaal belang dat producenten blijven waken over de kwaliteit en beschikbaarheid van de diagnosetools voor de slaapziekte. Des te meer nu de uitroeiing van de ziekte in zicht komt. De diagnosetools zullen immers een bepalende rol spelen in de bevestiging en bestendiging daarvan.De ziekte van ChagasDe ziekte van Chagas is de meest voorkomende parasitaire ziekte en de voornaamste oorzaak van hartfalen en sterfte in de Latijns-Amerikaanse landen waar de ziekte endemisch is. Nochtans wordt naar schatting bij 99 % van de personen getroffen door de ziekte van Chagas geen diagnose gesteld, en amper 0,2 % van de patiënten krijgt de gepaste behandeling. In de jaren 90 zette AZG haar eerste activiteiten op voor de aanpak van de ziekte van Chagas. Sindsdien is het aantal betrokken instellingen, patiëntenverenigingen, ngo's en andere instanties sterk toegenomen en nemen zij het voortouw in de aanpak.De strijd is nog niet gestredenWe hebben nog een lange weg te gaan vooraleer verwaarloosde tropische ziekten voorgoed verleden tijd zullen zijn. De geboekte vooruitgang inzake het beheer en de uitroeiing ervan kan door uiteenlopende factoren plots teniet worden gedaan, zoals humanitaire crisissen, nationale rampen, klimaatveranderingen en volksverplaatsingen. Een betere toegang tot de bestaande of betere diagnosetests is dringend nodig. De gebrekkige bevoorrading vormt een heus probleem. Bovendien zijn heel wat tests niet erg accuraat. In een beduidend aantal gevallen van onverklaarde aanhoudende koorts, gaat het waarschijnlijk om een verwaarloosde tropische ziekte. Bij gebrek aan nauwkeurige, specifieke en gebruiksvriendelijke tests, blijven de meeste van die gevallen onopgemerkt en onbehandeld.Tot slot moet de financiering voor het beheer van verwaarloosde tropische ziekten op het terrein dringend worden opgetrokken. Dit is cruciaal, aangezien schenkingen van geneesmiddelen alleen het probleem niet kunnen verhelpen. Daarnaast is een hervorming aangewezen van de manier waarop onderzoek en ontwikkeling wereldwijd verlopen, opdat de ontwikkeling van betere bestrijdingsmiddelen snel kan worden opgeschroefd."