...

Toen de besparingen in de gezondheidszorg vorige maand bekend raakten, bleek dat de ziekenhuizen in 2017 ook fors moeten inleveren. Dat werd gepresenteerd als een voorafname op de hervorming van de sector. De kritiek luidde dan ook dat die hervormingen wel in het vooruitzicht waren gesteld, maar nog helemaal niet ingezet. Eind oktober lichtte de minister in een visienota aan de ziekenhuisbesturen evenwel toe hoe ze haar 'Plan van aanpak' versneld wil inzetten.ZiekenhuisnetwerkenDe minister wil het overaanbod van bedden, diensten, apparatuur en zelfs campussen versneld afbouwen. En een belangrijk instrument daarbij is het vormen van ziekenhuisnetwerken. De ziekenhuisnetwerken worden de basiseenheid in het landschap - de wettelijke definitie van een ziekenhuis zal dat moeten weerspiegelen.Ziekenhuisnetwerken bepalen de strategie en de taakverdeling tussen ziekenhuizen. Ze bedienen een populatie van 400.000 tot 500.000 inwoners, brengen de zorgbehoeften in kaart en werken de programmatie uit. De omschrijving van het gebied gaat uit van bestaande patiëntenstromen. Ziekenhuisnetwerken moeten een geografisch aaneensluitend gebied vormen, dat Gewest-grenzen mag overschrijden. Ze mogen met elkaar overlappen. Er is plaats voor maximaal 25 netwerken in België.Referentiecentra - universitaire en andere - maken samenwerking tussen en boven netwerken nodig. De programmatie binnen de ziekenhuizen moet leiden tot een rationalisatie van het aanbod. Er moet op netwerkniveau een 'aangepaste betrokkenheid' van artsen komen, maar dat licht de visienota niet verder toe.De netwerken moeten het verschuiven van zorg - met name van de meest lucratieve activiteiten - naar ambulante praktijken en privéziekenhuizen stopzetten. Dure terugbetaalde verstrekkingen (zorg 'boven een bepaalde k-waarde') moeten in een erkend ziekenhuis gebeuren.Programmatie De minister wacht niet op de rationalisatie-effecten van de netwerken maar schaft 'onmiddellijk' een aantal bedden af: het verschil tussen 'verantwoorde' (rekening houdend met de normale bezetting in het ziekenhuis) en 'erkende' bedden wordt weggewerkt. Ziekenhuizen mogen erkende maar 'niet-verantwoorde' bedden niet meer overhevelen naar andere diensten (met een andere kenletter).De minister stelt voor het eind van dit jaar ook een kalender op voor de verdere programmatie van diensten. Prioritair zijn alvast de kraamklinieken, de pediatrie, spoedgevallen, beroertecentra, traumacentra, intensieve zorg en neonatale intensieve zorg. Voor kraamklinieken en kindergeneeskunde, bijvoorbeeld, kunnen er activiteitdrempels komen. Op het lijstje prijken ook dure technologieën als CT en cone-beam CT. Voor de behandeling en chirurgie van maligne tumoren van onder meer de slokdarm, pancreas en longen worden Riziv-conventies uitgewerkt. 'Generieke oncologische zorg' wordt geprogrammeerd.Dat levert al onmiddellijk besparingen op, op personeel- en werkingskosten - naast langetermijnbesparingen die nog niet zijn berekend. Sommige opbrengsten kunnen terugvloeien naar de sector maar de reductie van het BFM gaat naar de regering. De minister rekent 'op kruisnelheid' op minstens 36 miljoen euro.Naakte besparingenMaar de regering gaat verder en knipt nog stukken weg uit het BFM. Deze 'naakte besparingen' moeten ziekenhuizen zelf proberen te compenseren door meer efficiëntie en door nog verder te gaan in de samenwerking en de rationalisatie ('capaciteitsconcentratie') dan wat te regering al in petto heeft.Zitten in de mix:De regering zou ook de eindeloopbaanmaatregelen voor het ziekenhuispersoneel willen heronderhandelen. Die zouden pas vijf jaar later kunnen ingaan voor verzorgend personeel en personeel dat daar is aan gelijkgesteld. Niet-verzorgend personeel zou er geen beroep meer kunnen op doen. Maar er zou een overgangsperiode komen, en verworven rechten zou men behouden.