De vaccinatiecampagnes voor covid-19 beheersen reeds weken de actualiteit. Na het aanvankelijk enthousiasme van de vroeger dan verwachte beschikbaarheid van de vaccins doken al vlug heel wat praktische problemen op.

Leveringsmoeilijkheden, politiek en industrieel getouwtrek, internationale concurrentie, en de praktische moeilijkheden bij het opstellen van de vaccinatievolgorde vulden volledige krantenkaternen, terwijl geleerde professoren diepzinnig discussieerden over deze thema's in avondvullende praatprogramma's op de verzamelde televisiekanalen.

Zeldzaam waren de discussies waar men het had over de rechten en de plichten van het individu terzake. Toch bleek reeds van bij het begin van de vaccinaties dat niet elke burger stond te springen om een covidvaccin toegediend te krijgen.

Er heerst enige achterdocht en ongerustheid jegens de veiligheid en de doeltreffendheid van de vaccins, die in recordtempo ontwikkeld werden. Desalniettemin is de medische argumentatie ten voordele van deze vaccins overdonderend. Zo is de efficiëntie gelijkwaardig aan andere vaccins die al tientallen jaren ontwikkeld en bijgeschaafd worden (zoals griepvaccins bijvoorbeeld). De veiligheid wordt gewaarborgd door instituten zoals de Europese geneesmiddelenautoriteit, die met een ongelofelijke nauwgezetheid alle studieprotocollen controleren en analyseren.

Bovendien gaat het veelal niet meer om vaccins die bestaan uit afgezwakte micro-organismen maar wel op vaccins op basis van Messenger-RNA van het virus, wat op zich al de veiligheid vele malen verhoogt.

Toch blijven bepaalde individuen weigerachtig tegenover de vaccinatiepolitiek. Nochtans is het van belang dat een voldoende hoog percentage van de bevolking over antistoffen beschikt (veelal wordt het cijfer 70% gebruikt) om een verdere ontwikkeling van het virus en de verspreiding binnen bepaalde bevolkingsgroepen te remmen.

Men kan hierbij dus al ethische vragen stellen naar de verhouding tussen het recht van het individu en het belang van de maatschappij. En het gaat bij deze niet om een bagatel, maar om de strijd tegen een dodelijke vijand, die nog steeds een volledige buslading sterfgevallen per dag veroorzaakt.

Nog moeilijker wordt de discussie wanneer het over artsen en andere zorgverleners gaat. Mijn vader, bijvoorbeeld, is een 85-jarige man, met vergevorderde Parkinson. Hij woont thuis, komt nooit meer buiten, en wordt verzorgd door een team van thuisverpleegkundigen, poetsvrouwen, familiale helpers. Hij kan dus alleen de ziekte oplopen door een besmetting die door een van deze mensen wordt binnengebracht. Op zijn leeftijd, en met zijn co-morbiditeit, is dit zo goed als een doodsvonnis.

Kan een patiënt eisen dat zijn of haar behandelingsteam gevaccineerd is?

Tot nu toe bestond er echter geen sluitende methode om dit te vermijden, maar binnen een paar weken zal de hele groep van de 'verzorgenden' gevaccineerd zijn, t.t.z. de mogelijkheid gehad hebben om zich te laten vaccineren. En dan stelt zich opeens een gans andere vraag, waarbij men ernstig kan overwegen om te eisen dat alle verzorgenden die zich aanbieden in het huis van mijn ouders moeten gevaccineerd zijn. Of anders uitgedrukt: dat niet-gevaccineerde verpleegkundigen, verzorgenden, kinesisten, etc. vriendelijk doch vastberaden geweigerd worden.

Noch pertinenter wordt de vraag bij de ziekenhuisopnames. Kan een patiënt eisen dat zijn of haar behandelingsteam gevaccineerd is? Wat als dit niet het geval is en de patiënt blijkt achteraf besmet door het covidvirus dat hij/ zij gekregen heeft tijdens de verzorging?

Tot op heden kon dit ook en multipele gevallen zijn via de pers aan de goegemeente bekend geworden. Maar binnenkort kan dit risico geminimaliseerd worden (tot op minirisico's na van een besmetting van de gevaccineerde die deze besmetting overdraagt nog voor zijn immuunrespons het virus kon uitschakelen)

Laten we het voorbeeld nemen van de 52-jarige man met matige obesitas die in de maand april (na de vaccinatie van alle verzorgenden) opgenomen wordt in het ziekenhuis voor bijvoorbeeld een heupprothese. Daar hij niet tot de risicogroepen behoort, is hij nog niet gevaccineerd. De anesthesist die hem in slaap moet brengen heeft uit principiële redenen het covidvaccin geweigerd.

Diezelfde arts echter, doet ook wachten op intensieve zorgen, waar zwaar zieke covidpatiënten behandeld worden, en is daar enkele dagen vroeger besmet geraakt. Hij heeft echter nog geen symptomen (want hij is nog in de incubatiefase) maar is wel al zeer besmettelijk.

De vragen die zich hierbij stellen zijn veelvoudig: is de betrokken arts verantwoordelijk voor de complicatie bij deze patiënt? Wat met de medico-legale gevolgen?

Bij het intuberen besmet de anesthesist onze 52-jarige patiënt, die weliswaar na een tweetal dagen de orthopedie afdeling verlaat, maar zowat een goede week later via de spoedgevallenafdeling doodziek weer opgenomen wordt en getransfereerd wordt, eerst naar de pneumo-covidafdeling en twee dagen later naar de intensieve zorgen afdeling.

De vragen die zich hierbij stellen zijn veelvoudig: is de betrokken arts (in dit geval de anesthesist) verantwoordelijk voor de complicatie bij deze patiënt? Wat met de medico-legale gevolgen? Kan de patiënt of zijn erfgenamen in het slechtste geval een schadevergoeding eisen van de betreffende arts die wetens en willens het risico gelopen heeft van het overbrengen van een infectie daar waar op dat moment de middelen - die wereldwijd steunen op een brede consensus - bestaan om dit te voorkomen?

En als we nog wat verder denken: natuurlijk heeft elke gezondheidswerker voor zich het recht om een vaccin te weigeren! Maar impliceert dit dan niet automatisch dat de betrokken persoon voor de duur van de pandemie op non_actief dient gezet te worden voor wat betreft de klinische verzorging van patiënten?

Of nog: kan een patiënt eisen dat het team dat hem/haar behandelt gevaccineerd is? Kan men inzage vragen in de vaccinatiestatus van bijvoorbeeld de huisarts die bij u thuiskomt? Tot waar gaat het recht op info in verband met een veilige behandeling van de patiënt en vanaf wanneer wordt dit gecounterd door het recht op privacy?

Tot waar gaat het recht op info in verband met een veilige behandeling van de patiënt en vanaf wanneer wordt dit gecounterd door het recht op privacy?

Anderzijds heeft met name een arts - met kennis van de huidige stand van de wetenschap - wel het recht om een covidvaccin te weigeren en precies daardoor enerzijds de verspreiding van het virus mee in de hand te werken, en anderzijds patiënten die denken veilig te zijn bij hem, bewust in gevaar te brengen.

Men mag hierbij niet vergeten dat in het medisch strafrecht geëist wordt dat de chirurg alle denkbare maatregelen dient getroffen te hebben die het risico voor de patiënt kunnen beperken. En vaccinatie is denkbaar, toch?

Voer voor heel wat verhitte discussie omtrent deze complexe materie over rechten, plichten en dodelijke virusinfecties.

De vaccinatiecampagnes voor covid-19 beheersen reeds weken de actualiteit. Na het aanvankelijk enthousiasme van de vroeger dan verwachte beschikbaarheid van de vaccins doken al vlug heel wat praktische problemen op. Leveringsmoeilijkheden, politiek en industrieel getouwtrek, internationale concurrentie, en de praktische moeilijkheden bij het opstellen van de vaccinatievolgorde vulden volledige krantenkaternen, terwijl geleerde professoren diepzinnig discussieerden over deze thema's in avondvullende praatprogramma's op de verzamelde televisiekanalen. Zeldzaam waren de discussies waar men het had over de rechten en de plichten van het individu terzake. Toch bleek reeds van bij het begin van de vaccinaties dat niet elke burger stond te springen om een covidvaccin toegediend te krijgen.Er heerst enige achterdocht en ongerustheid jegens de veiligheid en de doeltreffendheid van de vaccins, die in recordtempo ontwikkeld werden. Desalniettemin is de medische argumentatie ten voordele van deze vaccins overdonderend. Zo is de efficiëntie gelijkwaardig aan andere vaccins die al tientallen jaren ontwikkeld en bijgeschaafd worden (zoals griepvaccins bijvoorbeeld). De veiligheid wordt gewaarborgd door instituten zoals de Europese geneesmiddelenautoriteit, die met een ongelofelijke nauwgezetheid alle studieprotocollen controleren en analyseren.Bovendien gaat het veelal niet meer om vaccins die bestaan uit afgezwakte micro-organismen maar wel op vaccins op basis van Messenger-RNA van het virus, wat op zich al de veiligheid vele malen verhoogt.Toch blijven bepaalde individuen weigerachtig tegenover de vaccinatiepolitiek. Nochtans is het van belang dat een voldoende hoog percentage van de bevolking over antistoffen beschikt (veelal wordt het cijfer 70% gebruikt) om een verdere ontwikkeling van het virus en de verspreiding binnen bepaalde bevolkingsgroepen te remmen. Men kan hierbij dus al ethische vragen stellen naar de verhouding tussen het recht van het individu en het belang van de maatschappij. En het gaat bij deze niet om een bagatel, maar om de strijd tegen een dodelijke vijand, die nog steeds een volledige buslading sterfgevallen per dag veroorzaakt. Nog moeilijker wordt de discussie wanneer het over artsen en andere zorgverleners gaat. Mijn vader, bijvoorbeeld, is een 85-jarige man, met vergevorderde Parkinson. Hij woont thuis, komt nooit meer buiten, en wordt verzorgd door een team van thuisverpleegkundigen, poetsvrouwen, familiale helpers. Hij kan dus alleen de ziekte oplopen door een besmetting die door een van deze mensen wordt binnengebracht. Op zijn leeftijd, en met zijn co-morbiditeit, is dit zo goed als een doodsvonnis.Tot nu toe bestond er echter geen sluitende methode om dit te vermijden, maar binnen een paar weken zal de hele groep van de 'verzorgenden' gevaccineerd zijn, t.t.z. de mogelijkheid gehad hebben om zich te laten vaccineren. En dan stelt zich opeens een gans andere vraag, waarbij men ernstig kan overwegen om te eisen dat alle verzorgenden die zich aanbieden in het huis van mijn ouders moeten gevaccineerd zijn. Of anders uitgedrukt: dat niet-gevaccineerde verpleegkundigen, verzorgenden, kinesisten, etc. vriendelijk doch vastberaden geweigerd worden. Noch pertinenter wordt de vraag bij de ziekenhuisopnames. Kan een patiënt eisen dat zijn of haar behandelingsteam gevaccineerd is? Wat als dit niet het geval is en de patiënt blijkt achteraf besmet door het covidvirus dat hij/ zij gekregen heeft tijdens de verzorging? Tot op heden kon dit ook en multipele gevallen zijn via de pers aan de goegemeente bekend geworden. Maar binnenkort kan dit risico geminimaliseerd worden (tot op minirisico's na van een besmetting van de gevaccineerde die deze besmetting overdraagt nog voor zijn immuunrespons het virus kon uitschakelen)Laten we het voorbeeld nemen van de 52-jarige man met matige obesitas die in de maand april (na de vaccinatie van alle verzorgenden) opgenomen wordt in het ziekenhuis voor bijvoorbeeld een heupprothese. Daar hij niet tot de risicogroepen behoort, is hij nog niet gevaccineerd. De anesthesist die hem in slaap moet brengen heeft uit principiële redenen het covidvaccin geweigerd. Diezelfde arts echter, doet ook wachten op intensieve zorgen, waar zwaar zieke covidpatiënten behandeld worden, en is daar enkele dagen vroeger besmet geraakt. Hij heeft echter nog geen symptomen (want hij is nog in de incubatiefase) maar is wel al zeer besmettelijk.Bij het intuberen besmet de anesthesist onze 52-jarige patiënt, die weliswaar na een tweetal dagen de orthopedie afdeling verlaat, maar zowat een goede week later via de spoedgevallenafdeling doodziek weer opgenomen wordt en getransfereerd wordt, eerst naar de pneumo-covidafdeling en twee dagen later naar de intensieve zorgen afdeling. De vragen die zich hierbij stellen zijn veelvoudig: is de betrokken arts (in dit geval de anesthesist) verantwoordelijk voor de complicatie bij deze patiënt? Wat met de medico-legale gevolgen? Kan de patiënt of zijn erfgenamen in het slechtste geval een schadevergoeding eisen van de betreffende arts die wetens en willens het risico gelopen heeft van het overbrengen van een infectie daar waar op dat moment de middelen - die wereldwijd steunen op een brede consensus - bestaan om dit te voorkomen?En als we nog wat verder denken: natuurlijk heeft elke gezondheidswerker voor zich het recht om een vaccin te weigeren! Maar impliceert dit dan niet automatisch dat de betrokken persoon voor de duur van de pandemie op non_actief dient gezet te worden voor wat betreft de klinische verzorging van patiënten?Of nog: kan een patiënt eisen dat het team dat hem/haar behandelt gevaccineerd is? Kan men inzage vragen in de vaccinatiestatus van bijvoorbeeld de huisarts die bij u thuiskomt? Tot waar gaat het recht op info in verband met een veilige behandeling van de patiënt en vanaf wanneer wordt dit gecounterd door het recht op privacy? Anderzijds heeft met name een arts - met kennis van de huidige stand van de wetenschap - wel het recht om een covidvaccin te weigeren en precies daardoor enerzijds de verspreiding van het virus mee in de hand te werken, en anderzijds patiënten die denken veilig te zijn bij hem, bewust in gevaar te brengen. Men mag hierbij niet vergeten dat in het medisch strafrecht geëist wordt dat de chirurg alle denkbare maatregelen dient getroffen te hebben die het risico voor de patiënt kunnen beperken. En vaccinatie is denkbaar, toch? Voer voor heel wat verhitte discussie omtrent deze complexe materie over rechten, plichten en dodelijke virusinfecties.