"Transformatie van geestelijke gezondheidszorg nodig"

Vóór covid-19 leefden bijna een miljard mensen met een psychische stoornis, zo zegt de VN-organisatie in haar grootste studie over geestelijke gezondheid sinds 2001. Tijdens het eerste jaar van de covidpandemie zijn de percentages depressies en angsten met een kwart gestegen.Tegelijkertijd nam de druk op geestelijke gezondheidsdiensten ernstig toe en is de behandelingskloof voor geestelijke gezondheidsproblemen toegenomen. Bovendien bedreigen groeiende sociale en economische ongelijkheid, aanslepende conflicten, geweld en noodsituaties vooruitgang naar een verbeterd mentaal welzijn. Wat maakt dat, nu meer dan ooit, business as usual op vlak van geestelijke gezondheid niet volstaat", zegt Dévora Kestel, directeur van het Department of Mental Health and Substance Use van de WHO.Gemiddeld gaat echter slechts 2% van de nationale gezondheidsbudgetten naar geestelijke gezondheid, aldus het WHO-rapport. Twaalf veranderingenIn het "World Mental Health Report" roept de WHO op tot een "wereldwijde transformatie" van geestelijke gezondheid. Ze stelt daarbij twaalf 'shifts' centraal (zie figuur), zoals onder meer een gebalanceerde, evidence-based biopsychosociale aanpak van zorg (in plaats van voornamelijk biomedisch), geestelijke gezondheidszorg is verankerd in diensten in alle sectoren' (in plaats van alleen de zorgsector), de opbouw van een netwerk van gemeenschapsgerichte geestelijke gezondheidsdiensten (in plaats van zorg geconcentreerd in psychiatrische ziekenhuizen), en mentale gezondheidszorg is geïntegreerd in eerstelijnszorg.Veel landen hebben niet de middelen om elke actie in dit rapport te implementeren, erkent de WHO. "Maar", zo stelt de organisatie, "elk land heeft voldoende mogelijkheden om vooruitgang te boeken naar een betere geestelijke gezondheid voor zijn bevolking. De keuze van focus zal afhangen van de context van het land, de lokale behoeften, andere prioriteiten en de bestaande toestand en structuur van elk geestelijk gezondheidszorgsysteem."