...

Aan het woord is dokter Jan Sys, diensthoofd orthopedische chirurgie en traumatologie in het AZ Sint-Blasius in Dendermonde. "Onze perceptie," zo stelt dokter Sys, "is dat het aantal allochtone patiënten dat ons consulteert omwille van heup- of knieartrose verveelvoudigd is. Tien jaar geleden ging het voor elk lid van onze associatie hoogstens over een maandelijks fenomeen. Nu doet het zich verschillende keren per week voor."De taalbarrière is daarbij het belangrijkste obstakel. "En het gaat niet over migranten van de eerste of tweede generatie" zegt dokter Sys. "Wel over mensen die recent en in het kader van gezinshereniging naar ons land kwamen (zie kader). De (klein)kinderen spreken vloeiend Nederlands of Frans maar de patiënt zelf vrijwel nooit."Het gevolg laat zich raden. De orthopedist dient de patiënt via de familie te informeren over diagnose en behandeling, een tijdrovende bezigheid. Dokter Sys: "Het probleem blijft beperkt zolang het over een conservatieve behandeling gaat. Dan bemoeilijkt het enkel de planning van onze raadplegingen."Maar na verloop van (lange) tijd volgt er meestal wel een heelkundige ingreep. "Hoewel er jaren kunnen overgaan, blijft de taalbarrière", vervolgt Sys. "En bij een operatie moeten we zeer veel uitleg geven en tekent de patiënt een informed consentdocument. Dat kan enkel nadat hij zijn akkoord heeft gegeven dat de ingreep mag worden uitgevoerd. Daarvoor dienen we hem volledig te informeren over implicaties én behandelingsalternatieven."Dat is belangrijk en daarom organiseert de dienst orthopedie van het AZ St.-Blasius maandelijks informatiesessies in groep. Daar wordt het hele pre-, per-, en postoperatieve verloop in extenso uiteengezet en kunnen patiënten vrij vragen stellen. "Maar de taalbarrière maakt deze infosessies nutteloos," merkt Sys op.Ook het overlopen van de checklijst veilige heelkunde gebeurt door de taalproblemen meestal onvolledig. "Meteen na de ingreep," legt Sys uit, "volgt dan een intensieve behandeling door verpleging, kinesisten en ergotherapeuten. Daarbij vragen we een maximale aanwezigheid van de tolk en/of de familie. Wat wel betekent dat er gezondigd wordt tegen de bezoekuren. En dat lokt reacties uit bij andere patiënten. Bovendien is die continue aanwezigheid niet optimaal voor de patiënt en voor diens buurman of -vrouw."Dokter Sys benadrukt dat dit alles niet onoverkomelijk is maar wel een extra inspanning vergt van de medewerkers. "Echt problematisch wordt het pas bij complicaties die tot heringrepen en/of heropnames leiden. Dat valt zelfs bij autochtone patiënten soms moeilijk uit te leggen. Bij anderstaligen zet het de arts-patiëntrelatie sterk onder druk."Gevoelige materie in deze hypergepolariseerde tijden. Dokter Sys benadrukt dat hij geen oordeel velt, noch kant-en-klare oplossingen heeft. "Zonder uitzondering worden deze patiënten lege artis behandeld. De Eed van Hippocrates impliceert dat artsen hun houding niet laten beïnvloeden door levensbeschouwing, politieke overtuiging, sociale stand, ras, etnie, nationaliteit of taal", zo luidt het.Al dienen artsen er zich ook wel van bewust te zijn dat ze medico-legaal kwetsbaar zijn. "Kunnen wij onze informatieplicht voldoende vervullen? We riskeren immers slechte of onvolledige preoperatieve informatie te geven."Gebrekkige communicatie met vrijwel alle gezondheidswerkers die hierin een rol spelen kan bovendien het postoperatieve verloop compromitteren. "Dit terwijl de postoperatieve behandeling na prothesechirurgie minstens even belangrijk is als de chirurgische prestatie zelf." En het legt ook extra druk op alle paramedici. "Terwijl ze door de te krappe personeelsbezetting nu al moeten vechten om hun dagtaak rond te krijgen", besluit hij.