...

De doelstelling van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie (VAS) is bereikt. Voor de periode 2012-2020 wordt ze aangescherpt: in 2020 moet het aantal suïcides 20% lager liggen dan in 2000. Dat komt dan vooral neer op meer van hetzelfde.De doelstelling is bereikt, want het aantal zelfmoorden is tussen 2000 en 2010 met meer dan 8% gedaald. Tussen 2000 en 2009 bedroeg de daling zelfs meer dan 13% bij mannen en 11% bij vrouwen."Voorlopig bereikt", stelt Minister van Welzijn en Gezondheid Van Deurzen zelf, want de laatste jaren zien we weer een stijging. Dat heeft, naar het zich laat aanzien, te maken met de economische crisis en is een Europees fenomeen. In Griekenland, bijvoorbeeld, zag je de eerste helft van dit jaar een stijging van het aantal suïcides met 40%. Prof. Van Heeringen citeert een cijfer uit de literatuur: voor een toename van de werkloosheid met 1% stijgt het aantal zelfmoorden in de populatie met 0,8%.Acties gewikt en gewogenDat de daling van het aantal suïcides in Vlaanderen te maken heeft met de lancering van het VAS is bovendien heel moeilijk te bewijzen. Er zijn bijvoorbeeld geen controleregio's zodat men het verschil tussen 'beleid' en 'geen beleid' kan meten.Prof. Chantal Van Audenhove baseert zich daarom op de interne evaluatie die werd gemaakt binnen de meer dan 25 interventies - zoals het Integrale Zorg voor Suïcidepogers en de VDIP (vroegtijdige detectie en interventie psychose), de website 'Fit in je hoofd' en de werking naar verschillende doelgroepen toe - om toch met een positieve balans af te sluiten. Ook gezondheidseconoom Lieven Annemans hield de interventies tegen het licht en besloot dat ze wel degelijk 'kosteneffectief' zijn.Wat helemaal niet wil zeggen dat er geen ruimte zou zijn voor verbetering en uitbreiding. Die werd in de loop van dit jaar afgetoest in drie werkgroepen, met verschillende terugkoppelingsmomenten. De werkgroepen bekeken de verschillende strategieën, specifieke interventies en randvoorwaarden op drie niveaus: de universele preventie naar de hele bevolking toe, selectieve preventie voor de verschillende risicogroepen, en geïndiceerde preventie voor suïcidale personen.DeskundigheidsbevorderingEen nieuwe uitdaging is bijvoorbeeld om het taboe op psychische problemen dat in Vlaanderen nog heel sterk weegt, te doorbreken. De strategieën naar de verschillende risicogroepen moet worden bijgesteld en sommige groepen moeten meer aandacht krijgen. Wat een adequate aanpak is van suïcidaliteit is nog grotendeels een open vraag. Prof. Annemans concludeerde dat deskundigheidsbevordering van hulpverleners - zoals psychiaters en psychologen, huisartsen en spoedartsen, en verpleegkundigen - een van de meest kosteneffectieve interventies is. Als een van de nieuwe initiatieven kondigde Minister Van Deurzen de ontwikkeling van een multidisciplinaire en evidence-based richtlijn aan voor de aanpak van suïcidaliteit. Maar ook de bestaande projecten zullen worden geconsolideerd. De suïcidepreventiewerking van de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg krijgt meer mankracht (van 8,5 FTE naar bijna 18 FTE) voor de uitbreiding van de locoregionale werking. "Vlaanderen doet binnen zijn bevoegdheden wat het kan om de geestelijke gezondheidszorg toegankelijk te maken", stelt Jo Van Deurzen. Het werkt mee aan de experimenten Psy107, het lanceerde zelf zeven projecten met een eerstelijnspsycholoog, en het verplaatste gespecialiseerde bedden van psychiatrische ziekenhuizen naar algemene ziekenhuizen. Maar het botst hier ook op de grenzen van zijn bevoegdheden. "Het debat over de erkenning van psychotherapie en de terugbetaling van deze prestaties, moet worden gevoerd", stelt de Minister.