So you want to be a rock 'n' roll star (The Byrds, 1967)
Laat ik maar met de deur in huis vallen. Ik ben geen fan van Stromae, né comme Paul Van Haver, onze would-be Brel. Ik zal het ook nooit worden. Het zal mijn slechte smaak zijn. Pablo Picasso wist het al: "goede smaak is de vijand van de creativiteit". Daarenboven is hij een poseur van de bovenste plank. Is het niet op de catwalk, de bühne, de planken, on stage, dan is het wel het geval in een journaal of videoclip.
In 2015 nam de Maestro malariapillen voor zijn Afrikaanse concerttour. Twee jaar later had het Belgisch-Rwandese exportproduct Nr. 1 nog steeds angstaanvallen. Zelf sprak hij verder nog over hallucinaties en 'krankzinnigheid'. Hij stond méér dan 200 maal op het podium in twee jaar tijd voordat hij er het bijltje bij neerlegde wegens een burn-out en een angststoornis. Je zou voor minder! In 2022 dook hij plots, na zeven jaar radiostilte, weer op in het Franse middagjournaal van TF1 om te praten over zijn depressie en suïcidale gedachten gelinkt aan de mefloquine. Om terloops nog wat aan zijn PR te doen door mise-en-place een splinternieuw liedje live ten gehore te brengen tijdens een nieuwsuitzending.
Roem is een factor die bijdraagt aan de dood van de muzikant, maar niet enkel voor 27-jarigen
Professionele muzikanten in de moderne muziekindustrie hebben over het algemeen een lagere arbeidskwaliteit en meer gezondheidsproblemen (Van Herreweghe & Vermeersch, 'Staying alive', KU Leuven, 2022). Heel vaak worden er dus liedjes geschreven over het mentaal welzijn, depressie en verslaving (bekend voorbeeld: "Rehab" van Amy Winehouse). De beroepsrisico's liggen op de loer op verschillende domeinen, maar zijn vaak van psychische aard. Er is een variëteit aan mentale klachten te noteren. De alom gekende plankenkoorts of podiumvrees (vorm van angst) en de daarmee samenhangende faalangst zijn er duidelijke voorbeelden van. Het wordt door sommige artiesten bestreden met medicatie, alcohol en joints en... Er zijn ook hogere stressniveaus door onder andere onregelmatige uren met soms nachtarbeid, financiële onzekerheid, vaak slechte arbeidsomstandigheden (voeding, backstage) in binnen- en buitenland, lange ritten of vliegreizen, en steeds vaker ook nog eens technostress door aanwezig te 'moeten' zijn op de sociale media. Daarnaast zijn er nog een resem slaapproblemen zoals insomnia, die vaak met medicatie of drugs te lijf worden gegaan.
Fysieke risico's zijn het ontstaan van musculoskeletale aandoeningen door langdurig gedwongen houdingen bij het gebruik van een specifiek instrument aan te nemen en de daarbij horende repetitieve bewegingen. Lawaaidoofheid en tinnitus zijn natuurlijk al lang gekend. Bij Stromae zal mijns inziens de cocktail van psychische kwetsbaarheid, stress en angst, oververmoeidheid, gebruik van de malariapillen (ondanks contra-indicatie) tot het totale plaatje hebben geleid.
Sex & drugs & rock 'n' roll (Ian Dury & The Blockheads, 1977)
Musici die ten onder gingen aan medicatie, alcohol- of druggebruik op 27-jarige leeftijd vormen de zogenaamde '27 club' (27 forever). Dit illustere gezelschap heeft leden als Brian Jones, Jim Morrison, Jimi Hendrix, Janis Joplin, Amy Winehouse en Kurt Cobain. Maar het blijkt een mythe te zijn volgens een retrospectieve, statistisch sterk onderbouwde cohortstudie (Wolkewitz et al., British Medical Journal, 2011). Roem is een factor die bijdraagt aan de dood van de muzikant, maar niet enkel voor 27-jarigen.
Wie met vragen zit over zelfdoding kan terecht op de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813, of op zelfmoordlijn1813.be.
Nood aan een gesprek? Dan kan u 24/7 terecht bij Tele-Onthaal op het nummer 106. U kan ook chatten via www.tele-onthaal.be.