Rode Kruis-Vlaanderen, toeverlaat in coronatijden

Rode Kruis-Vlaanderen werd in zijn kernactiviteiten midscheeps getroffen door covid-19. De vraag naar bloedproducten daalde drastisch doordat ziekenhuizen hun niet-dringende ingrepen uitstelden. De ondersteuning van grote evenementen, concerten of sportwedstrijden viel weg. De Zorgbib reed niet langer uit. Het zorghotel in Zuienkerke sloot de deuren. De wijdverspreide eerstehulpcursussen gingen op de schop. En de jaarlijkse stickeractie flopte. "Financieel zal 2020 voor Rode Kruis-Vlaanderen een moeilijk jaar worden", geeft Philippe Vandekerckhove toe, "maar ja, voor wie is het dat niet?" "Ook met de versoepeling van de covidmaatregelen is het geen ' business as usual'. Er stellen zich nieuwe uitdagingen." Een voorbeeld: de ziekenhuizen begonnen eind mei aan een inhaalbeweging van niet-essentiële ingrepen. Hierdoor steeg de vraag naar bloedproducten tot boven het niveau van voor de gezondheidscrisis. "Net in weken met verlengde weekends, op een ogenblik dat mobiele inzamelingen in scholen en bedrijven niet kunnen doorgaan en we in feite de stocks voor de zomerperiode moeten aanleggen. Het is dus alle hens aan dek. We waren verplicht om noodinzamelingen voor bloed te organiseren." Maar ook tijdens de lockdown heeft Rode Kruis-Vlaanderen de handen vol gehad aan covid. "Sinds midden maart hebben meer dan 400 vrijwilligers zich ingezet als ambulancier of zorgverlener om meer dan 2.300 covidpatiënten te vervoeren. Daarvoor heeft Rode Kruis-Vlaanderen 11 covidziekenwagens ingezet die 24 op 7 beschikbaar waren", zegt Vandekerckhove."Ook in zorginstellingen zijn we bijgesprongen: meer dan 6.000 vrijwilligers werden ingeschakeld voor logistieke taken in 132 verschillende woonzorgcentra en in 29 andere zorgvoorzieningen. Bovendien hebben enkele honderden vrijwilligers de calltakers van het 0800-infonummer ondersteund." Rode Kruis-Vlaanderen heeft op verschillende fronten zijn wetenschappelijke expertise ingezet. "Met ons Centre for Evidence-Based Practice (CEBaP) hebben we dagelijks de vinger aan de pols gehouden van de wetenschappelijke covidliteratuur. In een collaboratie met het Norwegian Institue for Public Health, Cochrane Belgium en de McMaster University dragen we bij aan de online ' Live map of COVID-19 evidence'. Door de wetenschappelijke literatuur over het coronavirus te categoriseren op basis van kwaliteit beschikken beleidsmakers wereldwijd over een betrouwbare databank waarop ze kunnen terugvallen om een goed coronabeleid te voeren. Daarnaast publiceerde CEBaP rapid systematic reviews, onder meer over de gezondheid en het mentaal welzijn van zorgverleners die met covid werden geconfronteerd." Het Centraal Donorlaboratorium in Mechelen was een van de eerste labs die minister Philippe De Backer uit de nood hielp toen die wanhopig op zoek was naar bijkomende SARS-CoV-2-testcapaciteit. Ook stelt Rode Kruis-Vlaanderen wekelijks honderden reststalen van bloeddonoren ter beschikking aan Sciensano voor het bepalen van antistoffen. Uit dat onderzoek wordt afgeleid dat de groepsimmuniteit in België blijft steken rond de 5%. We bereiden ons dus beter voor op een mogelijke tweede coronagolf in het najaar. Voor Philippe Vandekerckhove is de inzameling van plasma van genezen coronapatiënten misschien wel de meest innovatieve bijdrage van zijn organisatie aan de covidcrisis. Het is de bedoeling dat antistoffen uit dit plasma worden ingezet om andere covidpatiënten te genezen. Er lopen in België klinische studies met dit convalescent plasma onder leiding van de universiteiten van Leuven en Luik."Als blijkt dat die antilichamen zorgen voor een therapeutische doorbraak, staan we in België sterk", dixit Vandekerckhove, waarmee hij meteen een pluim op de hoed van verguisde politici steekt. "Enkele jaren geleden zette minister De Block samen met ons een groeipad uit om België zelfvoorzienend te maken voor plasma en plasmaproducten. Andere landen - ook Europese - zijn voor hun plasmaproducten heel sterk afhankelijk van commerciële import uit de VS. Zij hebben geen eigen plasmaferesecapaciteit uitgebouwd. Met de toenemende schaarste aan plasma wereldwijd kan hun afhankelijkheid van global supply chains hen uiteindelijk duur te staan komen. Herinner u de mondmaskers en de reagentia voor covidtests." Toch is Vandekerckhove ook kritisch: "De bijna 140.000 onbezoldigde uren die onze vrijwilligers hebben gepresteerd worden als 'vanzelfsprekend' beschouwd. Omdat het nu eenmaal het Rode Kruis is. Ik heb contact met veel ministers. Ze appreciëren ons werk heel erg. Maar als het op financiële ondersteuning aankomt, wijzen ze wel elke keer naar een andere minister. Onze ambulances rijden echter niet op water. Ook wij hebben extra geïnvesteerd in beschermingsmateriaal. Ook onze mensen moeten worden opgeleid. Wanneer middelen tekortschieten, zal op termijn onze snelle, efficiënte en professionele inzet daaronder lijden. En daar lig ik 's nachts wel van wakker."