Door preventie, betere werkomstandigheden en begeleiding kunnen we de sociale ongelijkheid wegwerken en elke werknemer een gelukkig gezond lang leven geven. Want werken is goed voor uw gezondheid op voorwaarde dat het werk is aangepast.

Er zijn vele redenen om mensen die zwaar werk uitvoeren vervroegd op pensioen te laten gaan. Vooreerst sterven ze vroeger, waardoor ze minder 'pensioenjaren' hebben. Dus om iedereen proportioneel eenzelfde gemiddeld aantal jaren te laten genieten van het opgebouwde pensioen kan je argumenteren om bepaalde groepen vervroegd op pensioen laten gaan. Evenwel maakt dit hun leven en het aantal gezonde levensjaren niet langer. Er is immers voldoende bewijs over de socio-economische ongelijkheid in ziekte- en sterftecijfers in West-Europa. Laaggeschoolden, mensen uit lage sociale klasse en werknemers met een laag inkomen (waaronder werknemers met een "zero hour contract") hebben een hoger risico op gezondheidsproblemen en sterven jonger.

Door werknemers tijdig uit de slecht werkomstandigheden te halen, voorkom je dat werk zoveel schade toebrengt dat men niet meer kan werken

De lagere levensverwachting kan deels worden toegeschreven aan de slechtere werkcondities in deze groep. Een recente VK-studie vond de laagste leeftijd gestandaardiseerde sterftecijfers in mannen bij gezondheidswerkers, managers en onderwijzers. Bouwvakkers, huishoudhulp en fabrieksarbeiders stierven vroeger. Bij vrouwen lag de levensverwachting het hoogst bij leerkrachten en zakenvrouwen, het laagst bij fabrieksarbeidsters en in de textielsector. Het sterftecijfers tussen de verschillende beroepen verschilde met een factor 3. Dergelijke belangrijke ongelijkheden zijn ook bij herhaling vastgesteld in de lage landen.

Een ander argument dat vaak wordt aangehaald is dat mensen in zware jobs hun werk niet kunnen aanhouden tot de leeftijd van 67 jaar. De mentale belasting is een belangrijk factor in deze discussie, maar o zo moeilijk te objectiveren. Terwijl gezondheidswerkers en leerkrachten een gemiddelde langere levensverwachting hebben, voeren ze een mentaal zware job uit, waarvan meer dan de helft zich niet in staat voelt die te kunnen blijven uitvoeren tot hun 67. Een mentaal zware job is veel moeilijker te objectiveren omdat de ervaren werkdruk kan verschillen per individu.

Indien de job aansluit bij de talenten en de passie van de werknemers, dan zal deze job eerder als verrijkend ervaren worden. Deze motivatie of de goesting van de werknemer wordt in deze discussie niet mee in rekening genomen. Zelfs in 'zware beroepen' kunnen werknemers heel lang gemotiveerd blijven werken. Indien evenwel de werknemer vooral taken uitvoeren die hem energie vreten, dan put de job hem uit, wat het werkvermogen ernstig aantast. En dat is belangrijk, want uit onderzoek weten we dat als mensen hun werkvermogen laag inschatten de kans bijzonder groot is dat ze enkele jaren later ook effectief de arbeidsmarkt zullen verlaten. Werkvermogen is de mate waarin een medewerker zowel lichamelijk als geestelijk in staat is om zijn werk uit te voeren. Het werkvermogen wordt bepaald door de balans tussen individuele kenmerken (gezondheid, functionele capaciteiten; competenties; waarden, houding en motivatie) en de eisen die door het werk(omgeving) worden gesteld. Wanneer er een goed evenwicht is, zal het werkvermogen dus ook goed zijn.

Als de werknemer vooral taken moet uitvoeren die hem energie vreten, dan put de job hem uit, wat het werkvermogen ernstig aantast

Omwille van het dynamische karakter, is het belangrijk om het werkvermogen samen met de beïnvloedende individuele en omgevingsfactoren reeds vanaf de start van de carrière op te volgen. Een regelmatige evaluatie is belangrijk voor een aangepast beleid en concrete preventieve maatregelen opdat werknemers niet langer moeten werken, maar langer kunnen en met goesting willen werken. Opvallend is dat in elke studie werklozen telkens opnieuw het slechtst scoren zowel op gezondheidsbeleving als vroegtijdige sterfte. Hoe jonger de leeftijd waarop je werkloos werd, hoe lager de levensverwachting. Dus gedwongen door omstandigheden niet meer kunnen werken is slecht voor je gezondheid, ook bij gedwongen vervroegde pensionering. Uit een Amerikaanse studie blijkt immers dat indien mannen op hun 62ste vervroegd uit dienst treden er een toename in de overlijdenscijfers vanaf die leeftijd voornamelijk door inactiviteit.

Ook hier speelt het vinden van een evenwicht een belangrijke rol, je leeft langer als je bewust kan kiezen voor je pensioen en wanneer dit een positieve keuze is. Ondanks dat je verlost bent van je zware job en werkdruk, verlengt vroegtijdig pensionering je levensverwachting indien je een gezond en actief leven blijft leiden. Daarom lijkt het me essentieel om naast vervroegde uittrede uit de arbeidsmarkt ook de pistes van preventie, verbetering van de arbeidsomstandigheden en heroriëntering te onderzoeken.

Je leeft langer als je bewust kan kiezen voor je pensioen, en wanneer dit een positieve keuze is

Ik ben me voldoende bewust dat niet alle nefaste werkomstandigheden zomaar kunnen uitgeroeid worden. Ik denk bijvoorbeeld aan nachtwerk in de zorgsector. In dat geval lijkt het me de moeite om te overwegen of het aantal jaren in de zware job kan beperkt worden tot bijvoorbeeld 20 jaar, waarna de werknemer, zich nog in goede gezondheid bevindend, begeleid en omgeschoold wordt naar een niet zware job. Het effect op de gezondheid van zwaar werk op hogere leeftijd is immers groter dan op jongere leeftijd. Door werknemers tijdig uit de slecht werkomstandigheden te halen, wordt voorkomen dat werk danige schade toebrengt dat men niet meer kan werken en ook vroeger sterft. Het lijkt me dus duidelijk dat we naast de vervroegde uittrede uit de arbeidsmarkt ook werk moeten maken van een gezonde werkplek. Want gezond werk vermijdt niet alleen dat gezondheidsproblemen ontstaan, maar draagt bij zelfs bij tot een actief leven en een verbetering van de gezondheid.

Door preventie, betere werkomstandigheden en begeleiding kunnen we de sociale ongelijkheid wegwerken en elke werknemer een gelukkig gezond lang leven geven. Want werken is goed voor uw gezondheid op voorwaarde dat het werk is aangepast.Er zijn vele redenen om mensen die zwaar werk uitvoeren vervroegd op pensioen te laten gaan. Vooreerst sterven ze vroeger, waardoor ze minder 'pensioenjaren' hebben. Dus om iedereen proportioneel eenzelfde gemiddeld aantal jaren te laten genieten van het opgebouwde pensioen kan je argumenteren om bepaalde groepen vervroegd op pensioen laten gaan. Evenwel maakt dit hun leven en het aantal gezonde levensjaren niet langer. Er is immers voldoende bewijs over de socio-economische ongelijkheid in ziekte- en sterftecijfers in West-Europa. Laaggeschoolden, mensen uit lage sociale klasse en werknemers met een laag inkomen (waaronder werknemers met een "zero hour contract") hebben een hoger risico op gezondheidsproblemen en sterven jonger. De lagere levensverwachting kan deels worden toegeschreven aan de slechtere werkcondities in deze groep. Een recente VK-studie vond de laagste leeftijd gestandaardiseerde sterftecijfers in mannen bij gezondheidswerkers, managers en onderwijzers. Bouwvakkers, huishoudhulp en fabrieksarbeiders stierven vroeger. Bij vrouwen lag de levensverwachting het hoogst bij leerkrachten en zakenvrouwen, het laagst bij fabrieksarbeidsters en in de textielsector. Het sterftecijfers tussen de verschillende beroepen verschilde met een factor 3. Dergelijke belangrijke ongelijkheden zijn ook bij herhaling vastgesteld in de lage landen. Een ander argument dat vaak wordt aangehaald is dat mensen in zware jobs hun werk niet kunnen aanhouden tot de leeftijd van 67 jaar. De mentale belasting is een belangrijk factor in deze discussie, maar o zo moeilijk te objectiveren. Terwijl gezondheidswerkers en leerkrachten een gemiddelde langere levensverwachting hebben, voeren ze een mentaal zware job uit, waarvan meer dan de helft zich niet in staat voelt die te kunnen blijven uitvoeren tot hun 67. Een mentaal zware job is veel moeilijker te objectiveren omdat de ervaren werkdruk kan verschillen per individu.Indien de job aansluit bij de talenten en de passie van de werknemers, dan zal deze job eerder als verrijkend ervaren worden. Deze motivatie of de goesting van de werknemer wordt in deze discussie niet mee in rekening genomen. Zelfs in 'zware beroepen' kunnen werknemers heel lang gemotiveerd blijven werken. Indien evenwel de werknemer vooral taken uitvoeren die hem energie vreten, dan put de job hem uit, wat het werkvermogen ernstig aantast. En dat is belangrijk, want uit onderzoek weten we dat als mensen hun werkvermogen laag inschatten de kans bijzonder groot is dat ze enkele jaren later ook effectief de arbeidsmarkt zullen verlaten. Werkvermogen is de mate waarin een medewerker zowel lichamelijk als geestelijk in staat is om zijn werk uit te voeren. Het werkvermogen wordt bepaald door de balans tussen individuele kenmerken (gezondheid, functionele capaciteiten; competenties; waarden, houding en motivatie) en de eisen die door het werk(omgeving) worden gesteld. Wanneer er een goed evenwicht is, zal het werkvermogen dus ook goed zijn. Omwille van het dynamische karakter, is het belangrijk om het werkvermogen samen met de beïnvloedende individuele en omgevingsfactoren reeds vanaf de start van de carrière op te volgen. Een regelmatige evaluatie is belangrijk voor een aangepast beleid en concrete preventieve maatregelen opdat werknemers niet langer moeten werken, maar langer kunnen en met goesting willen werken. Opvallend is dat in elke studie werklozen telkens opnieuw het slechtst scoren zowel op gezondheidsbeleving als vroegtijdige sterfte. Hoe jonger de leeftijd waarop je werkloos werd, hoe lager de levensverwachting. Dus gedwongen door omstandigheden niet meer kunnen werken is slecht voor je gezondheid, ook bij gedwongen vervroegde pensionering. Uit een Amerikaanse studie blijkt immers dat indien mannen op hun 62ste vervroegd uit dienst treden er een toename in de overlijdenscijfers vanaf die leeftijd voornamelijk door inactiviteit. Ook hier speelt het vinden van een evenwicht een belangrijke rol, je leeft langer als je bewust kan kiezen voor je pensioen en wanneer dit een positieve keuze is. Ondanks dat je verlost bent van je zware job en werkdruk, verlengt vroegtijdig pensionering je levensverwachting indien je een gezond en actief leven blijft leiden. Daarom lijkt het me essentieel om naast vervroegde uittrede uit de arbeidsmarkt ook de pistes van preventie, verbetering van de arbeidsomstandigheden en heroriëntering te onderzoeken. Ik ben me voldoende bewust dat niet alle nefaste werkomstandigheden zomaar kunnen uitgeroeid worden. Ik denk bijvoorbeeld aan nachtwerk in de zorgsector. In dat geval lijkt het me de moeite om te overwegen of het aantal jaren in de zware job kan beperkt worden tot bijvoorbeeld 20 jaar, waarna de werknemer, zich nog in goede gezondheid bevindend, begeleid en omgeschoold wordt naar een niet zware job. Het effect op de gezondheid van zwaar werk op hogere leeftijd is immers groter dan op jongere leeftijd. Door werknemers tijdig uit de slecht werkomstandigheden te halen, wordt voorkomen dat werk danige schade toebrengt dat men niet meer kan werken en ook vroeger sterft. Het lijkt me dus duidelijk dat we naast de vervroegde uittrede uit de arbeidsmarkt ook werk moeten maken van een gezonde werkplek. Want gezond werk vermijdt niet alleen dat gezondheidsproblemen ontstaan, maar draagt bij zelfs bij tot een actief leven en een verbetering van de gezondheid.