...

"Vroeger tuurden we naar de weefselcoupes door een microscoop, nu worden de beelden getoond op een scherm", legt dokter Deman uit. "Bovendien zal innoverende software voortaan de beelden mee analyseren en helpen de arts om de tumoren te karakteriseren.""We werken met twee softwarepakketten." Een eerste pakket van slimme software ontwikkeld door het Israëlische bedrijf Ibex Medical helpt om de diagnose van een maligne aandoening te stellen. "De software creëert heat maps die bovenop het beeld wordt geprojecteerd en die je helpt om te focussen op gebieden die voor het komen tot een diagnose van belang kunnen zijn." Het eerst zal deze software gebruikt worden voor biopten van borstweefsel, later op het jaar komen daar prostaat- en maagbiopten bij. Een tweede pakket is afkomstig van het Duitse bedrijf Mindpeak en speurt de cellen af naar de expressie van PD-L1 op het oppervlak. Dat is belangrijk om de voorspellen of de tumor gaat reageren op (bepaalde) immuuntherapie. "We kleuren de cellen met PD-L1 met een immunochemisch proces. Een biopt bevat al gauw miljoen cellen - onmogelijk voor de patholoog om die te gaan tellen. De computer kan dat wel. Het kwantificeert hoeveel cellen PD-L1 tot expressie brengen in verhouding tot de cellen die dat niet doen - en stopt die gegevens in een formule. Dit onderzoek gebruiken we, naast bij longtumoren, bij neoplasieën van borst, blaas, baarmoederhals, maag, slokdarm,..." De artificiële intelligentie helpt de arts bij zijn beslissing maar het blijft de arts die aan het roer staat, onderstreept Deman. AI wil hier overigens niet zeggen dat de programma's zichzelf bijsturen. "Dat is niet de bedoeling in de kliniek. Als het programma zijn gedrag wijzigt, zou je het ook opnieuw moeten gaan valideren. Overigens zullen deze programma's in de toekomst nog wel verbeteren, waarbij ze met nog meer kenmerken van de tumor zullen rekening houden." Het is ook belangrijk te begrijpen dat het niet meer om experimentele programma's gaat. "Ze zijn al ruim gevalideerd. Ze ontvingen een CE-IVD-label waarmee ze in Europa in de kliniek gebruikt kunnen worden. Zoals elke nieuwe test valideren we ze ook nog eens intern in ons lab, maar dat verloopt heel goed. Over de hele wereld worden ze al in een tiental laboratoria gebruikt, maar in België zijn wij wel de eerste. We behoren nog tot de groep van pioniers die deze toepassingen in gebruik neemt." "Het maakt onze diagnose allicht trefzekerder. Wanneer je niet zeker bent over je bevindingen bij een biopt, is het gebruikelijk een beroep te doen op een collega, voor een tweede opinie zeg maar. Nu is bij wijze van spreken een tweede opinie continue van in het begin aanwezig als extra informatie. De software brengt de interobserver variability, die een probleem vormt bij de beoordeling van PD-L1-immunohistochemie, naar zo goed als nul. Ze brengt ook een versnelling mee van het proces. Het onderzoeken van de gevoeligheid van de tumor voor immunotherapie gebeurt nu extern maar zullen we met deze software voortaan intern afhandelen - waarmee we een kleine week winnen. Ook bij de diagnostiek van borst-, prostaat- en maagtumoren schatten we dat we tijd zullen winnen. Internationaal kwam men gemiddeld uit op één à anderhalve dag tijdswinst maar dat varieert van lab tot lab." Deze belangrijke innovatie zal de patiënt niets kosten. "Die wint er wel bij want heeft alle belang bij een accurater en sneller resultaat. Maar we integreren deze toepassingen in onze routinewerking, de kosten worden gedragen door het lab." Helaas heeft het Riziv nog niet zoiets als een AI-vergoeding - al winnen deze toepassingen erg aan belang in onze actuele geneeskunde, denkt Deman. Overigens is ook de ziekteverzekering wel belanghebbende bij dit soort innovaties. Immuuntherapie is vaak een dure aangelegenheid; de klasse van PD-L1- en PD1-inhibitoren is de voorbije jaren aanzienlijk gaan wegen op het geneesmiddelenbudget. Selectie van de juiste patiënten is hier wel erg belangrijk.