...

Concreet gaat het om de wet van 28 november 2022 (Staatsblad van 15 december) 'betreffende de bescherming van melders van inbreuken op het Unie- of nationale recht vastgesteld binnen een juridische entiteit in de private sector die onder de federale bevoegdheid vallen.'Dat zijn dus bijvoorbeeld private ziekenhuizen. Private entiteiten zoals woonzorgcentra zijn echter een bevoegdheid van de Vlaamse gemeenschap en vallen dus niet onder deze wet. Daarvoor is nog een Vlaams decreet nodig. De nieuwe wet zet de Europese klokkenluiders-richtlijn van 23 oktober 2019 om in nationaal recht. Eigenlijk had dat al op 17 december 2021 moeten gebeurd zijn. De term 'klokkenluider' klonk wat te beladen om in een wet te gebruiken.Volksgezondheid, persoonlijke gegevensDe wet bepaalt gemeenschappelijke minimumnormen om melders van inbreuken te beschermen. Ze slaan onder meer op volgende gebieden: volksgezondheid en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en persoonsgegevens, en beveiliging van netwerk- en informatiesystemen (artikel 2, 1° h en j). De combinatie van beide gebieden maakt dat deze wet potentieel een zeer ruim toepassingsgebied kan hebben in de gezondheidszorg. In navolging van de Europese richtlijn bevat de wet een zeer belangrijke uitzondering. Artikel 5, § 1, 3° bepaalt namelijk dat de wet niet van toepassing is op informatie gedekt door het medisch beroepsgeheim. In de toelichting bij het wetsontwerp wordt de volgende toelichting bij de Europese klokkenluidersrichtlijn geciteerd: 'Deze richtlijn mag overeenkomstig de rechtspraak van het Hof geen afbreuk doen aan de bij nationaal en Unierecht neergelegde verplichting om communicatie van aanbieders van gezondheidszorg, waaronder therapeuten, met hun patiënten vertrouwelijk te houden ('medische privacy').' Wat geldt voor de richtlijn, geldt uiteraard ook voor de Belgische wet. Niet ten onrechte wordt hierdoor de speelruimte voor klokkenluiders in de gezondheidszorg bewust ingeperkt.Maar de uitzondering mag ook niet verkeerd worden begrepen, het beroepsgeheim is niet absoluut. Er is ook nog artikel 458bis van het strafwetboek. Dat bepaalt dat onder bepaalde voorwaarden misdrijven waarvan de patiënt slachtoffer is geworden en waarvan een arts of een verpleegkundige kennis heeft, mogen gemeld worden aan de procureur des konings. Een mogelijkheid dus, geen verplichting. Ook op basis van de noodtoestand -een conflict van plichten tussen het beroepsgeheim en de bescherming van een persoon in groot gevaar- aanvaardt de rechtspraak dat in een concreet geval het medisch beroepsgeheim in kan worden doorbroken.