Beste meneer de minister,

het is begin oktober. Voor u betekent dat het opstellen van de begroting, voor ons als huisarts betekent dat het begin van het infectieziektenseizoen. Wat dat betreft hebben we mogelijks een gemeenschappelijke bezorgdheid: is het huidige testbeleid effectief en economisch verantwoord? En is dit het juiste antwoord op de vraag: hoe houden we de COVID-19-pandemie in deze fase onder controle?

Het is een jaarlijks wederkerend fenomeen dat vanaf oktober de consultaties omwille van luchtwegklachten enorm pieken. Als ik de cijfers van de griepsurveillance van Sciensano erop na sla, gaat het om gemiddeld 1500 consultaties / week / 100.000 inwoners. Niets nieuws, dat kunnen we aan.

Maar die 1.500 consultaties zijn wel slechts het topje van de ijsberg van iedereen die op dat moment een luchtweginfectie heeft. Wie zich goed genoeg voelt, gaat niet naar de dokter. Maar dit jaar, omwille van de huidige teststrategie, moet die hele ijsberg bij de huisarts langsgaan voor een COVID-19-test. Als ik die cijfers omzet naar onze praktijk, verwacht ik dat we tegen eind oktober minstens 50% van onze tijd bezig gaan zijn met COVID-19-testing.

Als arts, en huisarts bij uitstek, zijn we opgeleid om wetenschappelijk na te denken, om rationeel om te springen met de middelen in onze gezondheidszorg en bovenal om geen kwaad te berokkenen met onze behandelingen en onderzoeken. U kan het me dan ook niet kwalijk nemen, dat ik de huidige teststrategie aan diezelfde wetenschappelijke en economische analyse onderwerp.

Een eerste vraag die we ons moeten stellen is uiteraard: is deze teststrategie nog effectief? Alle maatregelen die de afgelopen 18 maanden genomen zijn, hadden één heel duidelijk doel voor ogen: voorkomen dat onze gezondheidszorg zou bezwijken onder de last van COVID-19-patiënten. Voorkomen dat er doden zouden vallen door het virus zelf, maar ook door het uitstellen van de overige zorg.

Als wij meer dan 50% van onze tijd bezig zijn met wissers afnemen, kunnen we niet onze andere taken doen: preventie, opvolging van chronische ziekten, psychosociale ondersteuning, begeleiding bij het levenseinde, ... De huidige strategie zal de eerste lijn de komende maanden net doen vastlopen, met alle negatieve effecten voor de volksgezondheid tot gevolg.

Bovendien, in een samenleving waar bijna alles weer mag en waar alle virussen weer vrijelijk kunnen circuleren, draagt het huidige test- en quarantainebeleid daar bij aan een beperking van de circulatie van het virus? Is het überhaupt nog wenselijk om de circulatie te beperken? Want al wie niet gevaccineerd is, zal vroeg of laat besmet worden. En eens ze besmet zijn geweest, zijn ze (al is het maar tijdelijk) immuun en verhoogt onze groepsimmuniteit.

Er is natuurlijk nog het wetenschappelijk belang van het testen. Want: meten is weten. Hoe kunnen we deze epidemie opvolgen, als we niet iedereen testen? Hoe weten we wanneer er nieuwe maatregelen getroffen moeten worden als we niet de vinger aan de pols houden?

Net zoals een lichaam niet alleen uit een hart of longen bestaat, bestaat onze maatschappij niet enkel uit deze pandemie

Wel, het lijkt me dat we wat dat betreft gerust kunnen betrouwen op het aantal ziekenhuisopnames. In het verleden bleek steevast dat een stijging in positieve gevallen ambulant, een paar weken later gevolgd werd door een stijging van de ziekenhuisopnames. En zeg nu zelf, wanneer hebben we de laatste keer ingegrepen bij een stijging in de ambulante infecties alleen? Maatregelen worden enkel verscherpt, als de ziekenhuisopnames stijgen.

Zijn er ongewenste effecten aan dit testbeleid? Als ik kijk naar alle patiënten die ik wekelijks test, merk ik meer en meer een 'testmoeheid' op. Mensen kijken er tegenop om alweer getest te worden. Ze stellen hun consultaties uit, waardoor er meer kans is op gemiste diagnoses en complicaties van bv. longontsteking, abces, appendicitis, ...

Ook de kwaliteit van de arts-patiëntrelatie gaat achteruit, omdat de bekommernis van de patiënt ("ik ben ziek en wil genezen") niet overeenkomt met die van de arts ("ik moet deze patiënt testen en formulieren invullen").

Is deze strategie economisch verantwoord? De huidige kostprijs van een PCR-test is ongeveer 50 euro, los van de kost om deze te laten afnemen. Als we gaan naar 1.500 consultaties (behouden schatting)/100.000 inwoners / week, spreken we over 8.250.000 euro / week. En dit is nog zonder alle testen bij asymptomatische mensen. In tijden van economische crisis, is dat geld dat op heel veel andere plaatsen nuttiger besteed kan worden.

En natuurlijk is er nog de menselijke kost bij de artsen. Al anderhalf jaar staan wij huisartsen in de vuurlinie. Ik zal niet zeggen dat we het zonder klagen doen, maar al anderhalf jaar springen wij als u zegt "Spring!". Gaan we de ene dag naar rechts en de volgende naar links en proberen we telkens opnieuw onze patiënt ervan te overtuigen dat dat de juiste kant is. Maar onze rek is op. Al deze testen betekenen voor ons extra uren op het werk, extra wachten en veel minder voldoening.

Ik besluit hieruit dat het huidige testbeleid in het beste geval een marginaal positief effect heeft, in het slechtste geval werkt het contraproductief. Het heeft veel nevenwerkingen en kost ons elke week miljoenen euro's. Als het testbeleid een geneesmiddel was, zou het dan terugbetaald worden? In dit geval wordt het niet alleen terugbetaald, maar ben ik als arts ook nog eens verplicht het voor te schrijven, binnenkort aan minstens 50% van mijn patiënten.

Dit is natuurlijk maar mijn mening. Ik ben geen viroloog, epidemioloog, econoom, laat staan een minister. Ik ben een huisarts. Maar als huisarts ben ik het gewoon om te gaan met onzekerheden, mijn portie gezond verstand te gebruiken en de mens in zijn geheel te behandelen. We kunnen niet het ene orgaan behandelen, zonder het andere uit het oog te verliezen. En net zoals een lichaam niet alleen uit een hart of longen bestaat, bestaat onze maatschappij niet enkel uit deze pandemie. En zo is het uw taak als minister, en bij uitbreiding de taak van de gehele regering, om af te wegen of de behandeling van het ene probleem, geen reeks andere, en grotere problemen veroorzaakt.

Toen ik afstudeerde als arts, heb ik een eed afgelegd: ik zou niet schaden. Ik vrees, geachte minister, dat ik me daar in de huidige situatie niet aan zal kunnen houden.Als u het mij vraagt, voldoet de huidige teststrategie niet meer aan de normen voor effectiviteit, veiligheid en economisch verantwoord voorschrijven. Ik vraag u dan ook om het testbeleid te herzien.

Beste meneer de minister,het is begin oktober. Voor u betekent dat het opstellen van de begroting, voor ons als huisarts betekent dat het begin van het infectieziektenseizoen. Wat dat betreft hebben we mogelijks een gemeenschappelijke bezorgdheid: is het huidige testbeleid effectief en economisch verantwoord? En is dit het juiste antwoord op de vraag: hoe houden we de COVID-19-pandemie in deze fase onder controle?Het is een jaarlijks wederkerend fenomeen dat vanaf oktober de consultaties omwille van luchtwegklachten enorm pieken. Als ik de cijfers van de griepsurveillance van Sciensano erop na sla, gaat het om gemiddeld 1500 consultaties / week / 100.000 inwoners. Niets nieuws, dat kunnen we aan. Maar die 1.500 consultaties zijn wel slechts het topje van de ijsberg van iedereen die op dat moment een luchtweginfectie heeft. Wie zich goed genoeg voelt, gaat niet naar de dokter. Maar dit jaar, omwille van de huidige teststrategie, moet die hele ijsberg bij de huisarts langsgaan voor een COVID-19-test. Als ik die cijfers omzet naar onze praktijk, verwacht ik dat we tegen eind oktober minstens 50% van onze tijd bezig gaan zijn met COVID-19-testing.Als arts, en huisarts bij uitstek, zijn we opgeleid om wetenschappelijk na te denken, om rationeel om te springen met de middelen in onze gezondheidszorg en bovenal om geen kwaad te berokkenen met onze behandelingen en onderzoeken. U kan het me dan ook niet kwalijk nemen, dat ik de huidige teststrategie aan diezelfde wetenschappelijke en economische analyse onderwerp.Een eerste vraag die we ons moeten stellen is uiteraard: is deze teststrategie nog effectief? Alle maatregelen die de afgelopen 18 maanden genomen zijn, hadden één heel duidelijk doel voor ogen: voorkomen dat onze gezondheidszorg zou bezwijken onder de last van COVID-19-patiënten. Voorkomen dat er doden zouden vallen door het virus zelf, maar ook door het uitstellen van de overige zorg.Als wij meer dan 50% van onze tijd bezig zijn met wissers afnemen, kunnen we niet onze andere taken doen: preventie, opvolging van chronische ziekten, psychosociale ondersteuning, begeleiding bij het levenseinde, ... De huidige strategie zal de eerste lijn de komende maanden net doen vastlopen, met alle negatieve effecten voor de volksgezondheid tot gevolg.Bovendien, in een samenleving waar bijna alles weer mag en waar alle virussen weer vrijelijk kunnen circuleren, draagt het huidige test- en quarantainebeleid daar bij aan een beperking van de circulatie van het virus? Is het überhaupt nog wenselijk om de circulatie te beperken? Want al wie niet gevaccineerd is, zal vroeg of laat besmet worden. En eens ze besmet zijn geweest, zijn ze (al is het maar tijdelijk) immuun en verhoogt onze groepsimmuniteit.Er is natuurlijk nog het wetenschappelijk belang van het testen. Want: meten is weten. Hoe kunnen we deze epidemie opvolgen, als we niet iedereen testen? Hoe weten we wanneer er nieuwe maatregelen getroffen moeten worden als we niet de vinger aan de pols houden? Wel, het lijkt me dat we wat dat betreft gerust kunnen betrouwen op het aantal ziekenhuisopnames. In het verleden bleek steevast dat een stijging in positieve gevallen ambulant, een paar weken later gevolgd werd door een stijging van de ziekenhuisopnames. En zeg nu zelf, wanneer hebben we de laatste keer ingegrepen bij een stijging in de ambulante infecties alleen? Maatregelen worden enkel verscherpt, als de ziekenhuisopnames stijgen.Zijn er ongewenste effecten aan dit testbeleid? Als ik kijk naar alle patiënten die ik wekelijks test, merk ik meer en meer een 'testmoeheid' op. Mensen kijken er tegenop om alweer getest te worden. Ze stellen hun consultaties uit, waardoor er meer kans is op gemiste diagnoses en complicaties van bv. longontsteking, abces, appendicitis, ...Ook de kwaliteit van de arts-patiëntrelatie gaat achteruit, omdat de bekommernis van de patiënt ("ik ben ziek en wil genezen") niet overeenkomt met die van de arts ("ik moet deze patiënt testen en formulieren invullen").Is deze strategie economisch verantwoord? De huidige kostprijs van een PCR-test is ongeveer 50 euro, los van de kost om deze te laten afnemen. Als we gaan naar 1.500 consultaties (behouden schatting)/100.000 inwoners / week, spreken we over 8.250.000 euro / week. En dit is nog zonder alle testen bij asymptomatische mensen. In tijden van economische crisis, is dat geld dat op heel veel andere plaatsen nuttiger besteed kan worden.En natuurlijk is er nog de menselijke kost bij de artsen. Al anderhalf jaar staan wij huisartsen in de vuurlinie. Ik zal niet zeggen dat we het zonder klagen doen, maar al anderhalf jaar springen wij als u zegt "Spring!". Gaan we de ene dag naar rechts en de volgende naar links en proberen we telkens opnieuw onze patiënt ervan te overtuigen dat dat de juiste kant is. Maar onze rek is op. Al deze testen betekenen voor ons extra uren op het werk, extra wachten en veel minder voldoening.Ik besluit hieruit dat het huidige testbeleid in het beste geval een marginaal positief effect heeft, in het slechtste geval werkt het contraproductief. Het heeft veel nevenwerkingen en kost ons elke week miljoenen euro's. Als het testbeleid een geneesmiddel was, zou het dan terugbetaald worden? In dit geval wordt het niet alleen terugbetaald, maar ben ik als arts ook nog eens verplicht het voor te schrijven, binnenkort aan minstens 50% van mijn patiënten.Dit is natuurlijk maar mijn mening. Ik ben geen viroloog, epidemioloog, econoom, laat staan een minister. Ik ben een huisarts. Maar als huisarts ben ik het gewoon om te gaan met onzekerheden, mijn portie gezond verstand te gebruiken en de mens in zijn geheel te behandelen. We kunnen niet het ene orgaan behandelen, zonder het andere uit het oog te verliezen. En net zoals een lichaam niet alleen uit een hart of longen bestaat, bestaat onze maatschappij niet enkel uit deze pandemie. En zo is het uw taak als minister, en bij uitbreiding de taak van de gehele regering, om af te wegen of de behandeling van het ene probleem, geen reeks andere, en grotere problemen veroorzaakt.Toen ik afstudeerde als arts, heb ik een eed afgelegd: ik zou niet schaden. Ik vrees, geachte minister, dat ik me daar in de huidige situatie niet aan zal kunnen houden.Als u het mij vraagt, voldoet de huidige teststrategie niet meer aan de normen voor effectiviteit, veiligheid en economisch verantwoord voorschrijven. Ik vraag u dan ook om het testbeleid te herzien.