...

Oleksii Shuryga, 36, is militair psycholoog. Samen met zijn twee ondergeschikten, Dmytro, 45, en Tetiana, 23, maken ze deel uit van de psychologische ondersteuningseenheid van de 47ste gemechaniseerde brigade van het Oekraïense leger, een van de vaakst aan het front ingezette onderdelen. Alle drie dragen ze camouflagekleding, net als de ongeveer twintig mannen van alle leeftijden die ronddwalen in dit geïmproviseerde kamp in het hart van het bos. We bevinden ons aan de rand van Pokrovsk, in de Donetsk oblast in het oosten van het land, zo'n twintig kilometer van de frontlinie. Het is etenstijd: kippenbouillon pruttelt op het fornuis. Er klinken een paar tonen uit een gitaar. Het is een van de zeldzame momenten van rust voor de mannen. In de verte verstoren artillerievuur en de flits van een laagvliegende helikopter de bucolische charme van de plek. Een herinnering dat de gevechten niet ver weg zijn en dat de oorlog nooit pauze neemt. "Vrijwilligers hebben een mobiele sauna gebouwd. De jongens kunnen zich ontspannen, zich wassen en hun spullen schoonmaken... Dat is ook belangrijk voor hun psychologie", zegt Dmytro terwijl hij wijst naar een oude kaki tankwagen met een generator. Dat is waar. Maar het getuigt ook van een zekere machteloosheid tegenover de beperkte middelen die deze teams tot hun beschikking hebben om soldaten in psychologische nood te helpen. Dmytro, die zelf meevocht voordat hij psycholoog werd, bekent dat het moeilijkste is om de nabijheid van de dood en het verlies van strijdmakkers mee te maken. "Een vreemdeling wordt een goede vriend in de oorlog", zegt hij. Oleksii, de hoogste officier van de eenheid, getuigt ook over de extreme psychologische druk op soldaten tijdens dit conflict: "De mensheid heeft nog nooit oorlog gevoerd met zo'n intensiteit en precisie. Dit is moderne oorlogvoering, met het gebruik van digitale technologieën, controle over het luchtruim en drones. Mensen hebben het gevoel dat ze constant in de gaten worden gehouden. Ze zijn uitgeput." Angsten, aanpassings- en gedragsproblemen, slaapproblemen,... De militaire psycholoog ziet dagelijks posttraumatische stressstoornissen bij soldaten. Omdat hij aan het front werkt en al deze verhalen hoort, geeft hij toe moe te zijn en overweldigd door de omvang van de taak. "Het aantal posten voor (militaire) psychologen neemt toe. En we zijn van plan om het nog te verhogen, maar het trainingssysteem voldoet niet aan de vereisten van een echte oorlog." Niet ver van Pokrovsk, in Dnipro, ligt het Mechnikov ziekenhuis, het grootste ziekenhuis in Oost-Oekraïne. Hier worden de ernstigste gewonden behandeld. Bijna 90% van de patiënten zijn militairen. Aan het begin van de middag werden gewonden uit Donetsk, in de Donbass-regio waar de gevechten woeden, naar de spoedeisende hulp gebracht. Driekwart van hen ligt op intensive care. "Dit zijn patiënten met verwondingen veroorzaakt door landmijnen, met meervoudige verwondingen op verschillende plaatsen: schedel- en hersentrauma, borst, ledematen, buik", vertelt dokter Oleksandr Tolubayev, adjunct-directeur van de spoedeisende hulp. De soldaten worden onmiddellijk naar de operatiekamer gebracht. De afgelopen twee jaar is dit helaas routine geworden. "We ontvangen regelmatig tussen de 40 en 100 gewonden per dag. Elke dag, elke nacht", zegt Sergey Ryzhenko, de directeur van het ziekenhuis, met een doffe stem. Net als al het personeel is hij uitgeput. "Verreweg het grootste probleem is de vermoeidheid van de artsen en verpleegkundigen, die al twee jaar de klok rond werken, zonder enige vakantie", zegt hij. "Als mensen hun werkplek verlaten, zijn ze na vijf minuten net zombies geworden." Sinds februari 2022 leeft het ziekenhuis op het ritme van operaties en amputaties. In de afgelopen twee jaar zijn er ongeveer 30.000 chirurgische ingrepen uitgevoerd - soms wel 22 operaties op één slachtoffer in een paar dagen tijd. "Ons werk is geëvolueerd naar dit soort extreme geneeskunde", wanhoopt de directeur. Geneeskunde die naar de kern van de zaak gaat: levens redden. "Dat is onze grootste zorg. Eenmaal ze gestabiliseerd zijn, hebben we niet voldoende capaciteit om gewonden die lijden aan posttraumatische stress bij ons te houden. We sturen ze naar tien achterliggende steden in Oekraïne. Daar nemen ze de patiënten op die we hebben geopereerd en brengen ze hen als het ware terug naar een 'normale' toestand."