...

Het Nobelcomité vindt dat "die ontdekkingen een belangrijke doorbraak vormen en de mensheid nieuwe, krachtige middelen hebben opgeleverd voor de behandeling van die aandoeningen, die wereldwijd jaarljks honderden miljoenen mensen treffen. Die geneesmiddelen verbeteren de gezondheid van de mens en verminderen het lijden. Hun effecten zijn onmetelijk groot.William Campell en Satoshi Comura, die samen de helft van de prijs (850 000 euro) hebben gekregen, werden beloond voor de ontdekking van avermectine. Derivaten van avermectine zijn zeer actief gebleken bij de behandeling van filariase en onchocerciase en blijken ook actief te zijn op een almaar groter aantal andere parasitaire aandoeningen. Avermectine en zijn derivaten verhogen de afgifte en de binding van gamma-aminoboterzuur (GABA) in de zenuwuiteinden en blokkeren zo de geleiding van de zenuwprikkel en de spiercontractie. Filariase is een wormziekte die wordt veroorzaakt door witte, draadvormige wormen die worden overgedragen door arthropoden.Wereldwijd wordt een miljard mensen blootgesteld aan de Filarioidea-klasse van rondwormen en zijn meer dan 200 miljoen mensen besmet. Bij de mens zijn negen species beschreven. Naargelang van hun impact op de volksgezondheid onderscheiden we ernstige (pathogene) filariase en lichte (weinig of niet pathogene) filariase. Wuchereria bancrofti is de meest verspreide species en veroorzaakt lymfatische filariase (oedeem van de ledematen, elefantiase ....). Onchocerciase is een filariase van de huid en de dermis die wordt veroorzaakt door Onchocerca volvulus. Het is een ernstige aandoening, die oogcomplicaties (rivierblindheid) kan veroorzaken. De besmettelijke wormen worden overgedragen door kriebelmuggen. Dat vormt een groot probleem bij de ontwikkeling van geïrrigeerde, vruchtbare landbouwzones, waar de worm endemisch is.Youyou Tu, 84 jaar, heeft de andere helft van de prijs gekregen. Ze stond al een tijdje op de lijst van kandidaten voor haar ontdekking van artemisinine, een geneesmiddel dat actief is tegen malaria. Artemisinine is een extract van de plant Artemisia annua of zomeralsem (qing hao), die al lang bekend is in de traditionele Chinese kruidengeneeskunde. Artemisinine is een sesquiterpeenlacton met een peroxidegroep, waaraan de stof zijn doeltreffendheid te danken heeft. Het blokkeert een enzym dat de parasiet nodig heeft om calcium uit te pompen, waardoor de parasiet zich niet kan ontwikkelen.Het gereduceerde peroxidemolecuul van artemisinine reageert met het ijzer van de rode bloedcellen, waardoor er vrije radicalen worden geproduceerd. Die vrije radicalen vernietigen de membraan van de parasiet en bepaalde kankercellen en doden de parasiet. Stoffen die beschermen tegen de schade die wordt veroorzaakt door vrije radicalen (antioxidantia), zouden het effect ervan kunnen tegengaan. De Chinese onderzoekster is de twaalfde vrouw die de Nobelprijs geneeskunde heeft gekregen sinds de oprichting van de prijs in 1901.