...

Het aansturen van de hersenen via elektrische prikkels is niet nieuw. Dankzij diepe hersenstimulatie slagen neurologen erin bepaalde lichamelijke beperkingen bij te sturen of zelfs te verhelpen. "Deze therapie is op zich succesvol", zegt Hartmut Spitaels (managing director 3Win). "Alleen was er nog heel veel ruimte voor verbetering van de technologie", zegt Spitaels. "Eigenlijk is het klassieke type hersenimplantaat dat neurologen vandaag gebruiken, een variant op de pacemaker die cardiologen aanwenden om de hartspier via een elektrische prikkel te stimuleren. Alleen is de hartspier een stuk eenvoudiger van opbouw dan het veel complexere hersenweefsel", merkt Spitaels op. "De architectuur van de klassieke neurostimulator is bijgevolg niet voorzien op een erg selectieve elektrische prikkeling, die bij diepe hersenstimulatie eigenlijk wel een vereiste is." Gevolg is dat deze klassieke hersenimplantaten - hoewel ze een succesvolle behandeling mogelijk maken - ook heel wat prikkels genereren waar ze eigenlijk niet horen, met soms belangrijke bijwerkingen voor gevolg. "Een gevoel van depressie, chronische vermoeidheid, karakterveranderingen... Het zijn klachten van psychologische aard die vaak moeilijk kwantificeerbaar zijn. Maar artsen kennen dat soort bijwerkingen goed. Ze zijn het gevolg van elektrische prikkeling waar ze niet nodig is."Cochleair implantaat als prototypeEen onderzoeksteam van 3Win - het Belgische bedrijf dat eerder al succes boekte met de ontwikkeling van cochleaire implantaten - zette de opgedane expertise in dit domein in om een meer gesofisticeerde hersenstimulator te ontwikkelen. Net zoals farma-onderzoekers en celbiologen zich verdiepen in doorgevoerde biochemische experimenten op zoek naar 'targeted therapies' of doelgerichte geneesmiddelen, verdiepten ingenieurs zich in de elektronica en software ten einde een neurostimulator te ontwikkelen die een selectieve elektrische prikkeling van het relevante hersenweefsel mogelijk maakt."Zo hebben we Synapse ontwikkeld, een hersenimplantaat dat toelaat om de elektrische prikkel zodanig te programmeren en te sturen dat er een preciezere stimulatie kan plaatsvinden voor betere therapie met minder bijwerkingen", zegt Prof. Ir. Stefaan Peeters. "Op die manier kunnen we voor elke casus een persoonlijke aanpak installeren op de Synapse. Elke patit is immers een ander verhaal."Indicaties"90% van de indicaties voor het inplanten van een hersenstimulator zijn bewegingsstoornissen", legt Hartmut Spitaels uit. "Typisch zijn enerzijds de ongecontroleerde tremor, eigen aan ziekte van Parkinson, en anderzijds de ongecontroleerde spierstijfheid of dystonie. De elektrische prikkel van de hersenstimulator maakt het mogelijk om deze symptomen weg te werken." Naast die grote groep van bewegingsstoornissen gebeurt er tegenwoordig ook heel wat onderzoek in een kleinere groep van veeleer psychiatrische aandoeningen waar hersenstimulatie ook een gunstig effect lijkt te hebben. "We spreken dan over extreme vormen van obsessief gedrag zoals extreme vormen van depressie, alcoholverslaving, anorexia, extreme vormen van obesitas. Diepe hersenstimulatie zal hier nooit de eerstekeuzebehandeling worden maar veeleer een 'last resort'-oplossing." Computer visualiseert zenuwrespons Naast het feit dat de nieuwe hersenstimulator een erg selectieve stimulatie van hersenweefsel toelaat, heeft het nieuwe apparaat nog meer sterke punten. "Een bijkomend voordeel, en primeur is dat we nu ook in staat zijn de respons van de zenuwen op de elektrische prikkels op te meten", merkt Spitaels op. "Neurologen krijgt dus voor het eerst een venster op wat er neurologisch gebeurt. Als ze een elektrische prikkel toedienen via de hersenstimulator krijgen ze op hun computerscherm meteen te zien hoe de zenuwbundel reageert op de elektrische prikkel. Totnogtoe was dat niet mogelijk en kon de arts alleen maar kijken naar de klinische symptomen en daaruit het effect van de behandeling afleiden. Dat maakte het niet eenvoudig een patitspecifieke therapie op maat aan te bieden. Dankzij de nieuwe technologie, die meteen toont hoe het hersenweefsel reageert, wordt het eenvoudiger om de therapie waar nodig bij te stellen."De ontwikkeling van de Synapse is een Europees alternatief op de markt van de neurostimulatoren. De eerste stimulator zal nog dit jaar in n van de Belgische ziekenhuizen worden geplanteerd.