...

Recent was podcast nummer zestien in de serie PreventiePraat gewijd aan het onderwerp neurodiversiteit: "Typisch anders: (hoe) neurodiversiteit werkt". Daphné De Troch kwam aan het woord en probeerde de vinger te leggen op het "neefje van de culturele en biologische diversiteit". Ze benadrukte de "psychologische veiligheid" in die context. Amy Edmondson, een professor aan de Harvard Business School, kwam met "het idee dat een team of organisatie een omgeving biedt waarin werknemers zich vrij voelen om zich te uiten en om risico's te nemen".Laten we eens een duik nemen in de wondere wereld van de neurodiversiteit. In 1997 kwam uit het brein van de Australische sociologe en activiste Judy Singer het begrip Neurodiversity. Het staat voor sociale bewegingen die opkomen voor de mensenrechten voor diegenen met "gevarieerde, gedevalueerde, neurologische condities met een medisch label". Daarna kwamen de begrippen Neurodiversity Approaches,Neurodiversity Framework, Neurodiversity Movement en Neurodiversity Paradigm aan het oppervlak drijven.Er zijn trouwens her en der nog sporen terug te vinden die hun oorsprong vinden in de Anti-psychiatric Movement uit de swinging sixties (McGee, Jargon, 2012).Tot twintig percent van de wereldbevolking valt buiten de norm. Zijn ze abnormaal? Of is het te wijten aan natuurlijke variaties van structuur en functie van het brein die de mensheid kenmerkt, het zogenaamde "cerebraal pluralisme" (Jaarsma & Welin, Health Care Analysis, 2012; Walker, European Law Journal: Review of European Law in Context, 2016)?Het paradigma stelt dat iedereen verschillend is en dat er geen standaard bestaat. Er wordt geponeerd: no disorder, no disease, no disability, but diversity and difference (Baron-Cohen, J Child Psychol Psychiatry, 2017; Nelson, J Appl Philos 2020). Ortega vindt dan weer dat ze niet ziek "zijn", ze "hebben" een ziekte (Ortega, BioSocieties, 2009).Neurodiversiteit is een term die gezien moet worden als een paraplubegrip voor specifieke leerproblemen, ontwikkelingsstoornissen en verborgen beperkingen (Doyle & McDowall, Equality, Diversity and Inclusion, 2021). Stereotypering, schaamte of een stigma, een lagere levenskwaliteit en een laag zelfbeeld worden teruggevonden (Sonuga-Barke & Thapar, Lancet Psychiatry, 2021; Schippers, RAMS, 2022). Het biopsychosociaal model moet toegepast worden, niet zozeer het louter biomedische of sociale model (Gillespie-Lynch et al., Frontiers in Psychology, 2017; Doyle, British Medical Bulletin, 2020). Dit model staat in om een benadering vanuit de drie perspectieven te doen, waardoor een holistische visie ontwikkeld kan worden. Hoewel het concept van neurodiversiteit tot op de dag van vandaag nog steeds controversieel is, doet het nadenken en filosoferen over wie normaal of abnormaal is, wie ziek of gezond is. Natuurlijke variaties zijn zo talrijk dat tot 20% van de populatie neurodivers is. Vaak wordt verwezen naar de uitzonderlijke capaciteiten die ze bezitten, voornamelijk bij personen met een autismespectrumstoornis (herinner u de populaire film "Rain Man" (1988) featuring a high-functioning autist). Neurodiversiteit is nog steeds sterk gelieerd aan autisme in al zijn facetten. De andere condities worden wat ondergesneeuwd. Toch moeten volgens de aanhangers zoveel mogelijk neurologische verschillen (h)erkend, geaccepteerd en gerespecteerd worden. Ze moeten niet langer gemarginaliseerd of gestigmatiseerd worden. Want wie de neurodiverse populatie wil "behandelen" of "genezen" is aan het verkeerde adres. De criticasters willen wel behandelen, niet per sé genezen.