Moet een arts vriendelijk zijn?

De discussie gaat over het woord "vriendelijkheid" (kindness) in de herziene richtlijn. Dit betekent niet dat elk verzoek inwilligen of relevantie informatie achterhouden die mogelijk verontrustend of ongewenst kan zijn, verduidelijkt The General Medical Council, auteur van de richtlijn.Wel moeten artsen gevoelig en weloverwogen communiceren, vooral wanneer ze mogelijk verontrustende informatie over de prognose en zorg van de patiënt delen. Ze moeten luisteren naar patiënten, de ervaring die zij met hun gezondheid hebben erkennen, evenals hun zorgen. Ze mogen geen veronderstellingen maken over wat een patiënt belangrijk vindt. Artsen moeten bereid zijn de redenen uit te leggen voor de opties die ze aanbieden (en de opties die ze niet aanbieden) en eventuele aanbevelingen die ze doen. Enzovoort. Het grootste bezwaar tegen deze nieuwe toevoeging is dat vriendelijkheid subjectief is. "De vriendelijkheid van een arts, met de belangen van de patiënt voor ogen, kan door de patiënt worden opgevat als een daad van onvriendelijkheid", zegt de rechtsbijstandvereniging voor artsen MMDUS. Daarom kan 'vriendelijkheid' geen professionele plicht zijn.Hoe vriendelijk je bent is ook afhankelijk van de omstandigheden waarin je werkt, zegt huisarts Margaret McCartney in een opiniestuk in The British Medical Journal (BMJ). "Het is veel gemakkelijker om vriendelijk te zijn als je tijd hebt, als je computer niet traag is en je niet twee keer per dag opnieuw moet opstarten, of als je mensen niet hoeft te vertellen dat de wachtlijst voor een operatie een jaar is", schrijft ze, verwijzend naar de NHS.Maar bovenal, zo gaat ze verder, is de taak van een arts niet per se om aardig, geliefd of populair te zijn. "Soms is het onze taak om het oneens te zijn, om uit te dagen en om te weigeren. Ook al gaan we klinisch, moreel en ethisch correct te werk, het risico bestaat dat je een klacht krijgt met alle gevolgen van dien." Wat leidt tot een ander punt in de discussie rond de richtlijn dat een arts 'vriendelijk' moet zijn: het kan artsen verhinderen om noodzakelijke handelingen te doen uit angst om een klacht te krijgen.Lange termijnZo ver zal het niet komen, schrijft medisch ethicus Daniel Sokol op zijn beurt in een opinie in diezelfde BMJ. "'Vriendelijkheid' in de geüpdatete richtlijn wil artsen eraan herinneren om hun kennis en vaardigheden zo toe te passen dat ze waardigheid, de kwetsbaarheid en de menselijkheid van hun zieke patiënten respecteren." In eenzelfde adem merkt hij op dat het "zeker waar is dat de meeste artsen ernaar streven om vriendelijk te zijn. Mqar op een slechte dag of aan het einde van een drukke shift, of wanneer ze geconfronteerd worden met onsympathieke patiënten of naasten, is het soms makkelijk om deze nobele intentie te vergeten".Echte 'vriendelijkheid' gaat volgens McCartney niet alleen over nu, maar ook over het komende jaar of de komende tien jaar en de gevolgen van beslissingen die nu worden genomen. Kortzichtige 'vriendelijkheid' betreft de tevredenheidsscores van de patiënt aan het einde van de operatie van vandaag. Maar hoe zit het met de bescherming van kinderen, het rapporteren van een collega, of zelfs het beheer van middelen in de gezondheidszorg?Collega'sDe nieuwe richtlijn bevat ook een hoofdstuk waarin artsen opgedragen wordt om vriendelijk te zijn met collega's. De uitleg is weliswaar meer summier. Bedoeld wordt naar collega's luisteren, beleefd en attent communiceren, de vaardigheden en bijdragen van collega's erkennen en respecteren, bereikbaar zijn voor collega's die informatie, advies of ondersteuning zoeken enz.Tot slot moeten artsen ook medeleven hebben met collega's die problemen hebben met hun werk of gezondheid. De patiëntveiligheid moet echter te allen tijde eerst komen, zo staat in de richtlijn.