De dokter kan hem perfect helpen met zijn kwaaltje. Een zalfje voorschrijven en klaar.

Uiteraard wordt nog kort uitgelegd hoe het zalfje moet gebruikt worden. De patiënt betaalt het remgeld voor het doktersbezoek en vraagt of hij een voorschrift krijgt.

De dokter antwoordt dat het voorschrift op zijn pasje staat en dat papier nu niet meer nodig is. Het werd hem vorig jaar immers zo uitgelegd.

Cool, denkt de man, eigenlijk wel beter voor het milieu.

Komt een man bij de apotheker...

"De dokter heeft iets op mijn pasje gezet." De apotheker leest de eID in en ziet het voorschrift van eerder die dag staan. "Een zalfje", vraagt de apotheker? "Komt eraan".

Tot hier hoe het in de ideale wereld loopt. Jammer genoeg is onze wereld niet altijd zo ideaal.

Er werd inderdaad vorig jaar aan artsen uitgelegd dat hun patiënten nu digitaal aan hun voorschriften kunnen en dat ze geen papier meer moeten afdrukken. Digitaal voorschrijven heeft wel degelijk zijn voordelen, maar als apotheker merken we toch ook heel wat nadelen. Nadelen waarvan ik merk dat artsen soms geen weet hebben. Daarom wil ik hier nog maar eens waarschuwen voor enkele valkuilen als we op die manier voorschrijven en communiceren naar onze patiënt.

Voor een occasioneel voorschrift is het digitale systeem meestal geen probleem en eigenlijk zelfs top. Het systeem om die voorschriften te uploaden of te downloaden durft echter wel eens haperen.

Elke arts zal wel eens een apotheker aan de lijn gehad hebben omdat een voorschrift niet zichtbaar is. Het gebeurt dat de apotheker geen enkel voorschrift ziet, ook al heeft de arts wel voorgeschreven. Of het hele systeem ligt gewoon helemaal plat. Dan heeft de apotheker een back-up nodig.

Dat kan papier zijn, of een digitale afdruk op de gsm van de patiënt. Daar is de eerste valkuil al. De patiënt beseft dit niet wanneer de arts zegt dat 'papier niet meer nodig is'. De meeste kunnen in de verste verte geen digitale afdruk tevoorschijn toveren. Bellen naar de dokter dan maar. "U bent beller nr. 5 in de wachtrij"... En wat tijdens de wachtdienst? Of als de dokter niet meer bereikbaar is?

De dokter die de man vandaag bezocht is ook niet de enige dokter die hij het afgelopen jaar gezien heeft. Hij bezoekt ook verschillende specialisten voor andere aandoeningen. Die collega's zetten ook verschillende voorschriften op het platform. Daar zitten ook voorschriften tussen die uiteindelijk niet nodig bleken, maar die blijven er tot vervaldatum op staan. Tenzij de arts deze terugtrekt natuurlijk, maar wie doet dat nu? Het wordt voor sommigen een onoverzichtelijk boeltje, zelfs voor de apotheker.

Waar we de patiënt zoveel mogelijk zijn eigen gezondheid in handen willen laten nemen, ontnemen we datzelfde vooral bij kwetsbaren

De zin 'het staat op uw pasje' zorgt nog voor een ander probleem. Mensen die denken dat dat voorschrift echt op die eID staat. En dus niet komen of te laat langskomen omdat ze de eID (nog) niet hebben. Of de eID is gestolen, vervallen of geblokkeerd. Of de ouders zijn gescheiden. Of de man is seizoenarbeider, met geldig INSZ-nummer maar zonder eID.

Volgend probleem: mensen die eigenlijk niet goed meer weten wat ze nu nog hebben van voorschriften. Ah ja, ze hebben geen papier meer en eigenlijk kunnen ze dat (nog) niet digitaal zien. De dokter zei dat er geen papier nodig was. Dan maar bellen naar de apotheek. "Zeg wat heb ik nog staan van voorschriften?" Tig keer per dag. Of, nog erger, ze vragen gewoon om alles mee te geven in één keer "want ik vergeet toch wat erop staat".

Als apotheker hebben we de plicht om verbruik in de hand te houden, maar dat is dan eenvoudiger gezegd dan gedaan. De kosten voor de ziekteverzekering lopen op, want een maand later verandert die bloeddrukmedicatie en neen, je kan het niet teruggeven.

Erger nog, die medicatie moet vernietigd worden in de apotheek. Dit levert af en toe zelfs schrijnende taferelen op in de apotheek van mensen die het gevoel hebben de controle gewoon kwijt te zijn. Hun geneesmiddelen zelf beheren is een van die dingen die ze nog zelf konden doen en hen in hun zelfstandige waardigheid liet. Dat pakken we nu af.

Een klassieker is tegenwoordig ook dat er tientallen voorschriften op staan en dat we dan luidop de hele lijst moeten voorlezen om te horen wat er effectief nodig is. Om dan de voorschriften te downloaden en te horen dat die en dat toch niet nodig zijn.

Maar wat mij als apotheker nog het meeste ongerust maakt, is het gevaar dat we onbewust creëren bij bijvoorbeeld ontslag uit het ziekenhuis. Op dat beladen moment wordt enorm veel info aan de patiënt gegeven. Van alles wat er gezegd wordt, zal de patiënt maar een klein deel onthouden. Daarom krijgt hij ook wel eens een foldertje of uitleg op papier mee.. En dan wordt er gezégd dat er voorschriftjes klaarstaan, want o nee we zullen daarvoor toch geen papier afdrukken?

Dit is geen pleidooi tegen digitale voorschriften, maar voor velen is het gewoon te vroeg. Ze worden verplicht in plaats van gestimuleerd. Dat is simpelweg niet correct, zorgt voor fouten en geeft ons als apotheker gewoon veel meer werk in plaats van minder

Maar op zo'n moment kan je er donder op zeggen dat niet iedereen begrepen heeft dat er medicatie voorgeschreven werd en dat ze naar de apotheek moeten gaan. Dus gaan ze naar huis en de nodige medicatie wordt niet opgestart of niet verdergezet. Tot hij bij de huisarts komt, of er (serieuze) complicaties ontstaan met soms heropname tot gevolg. En dat allemaal 'omdat een papieren afdruk niet nodig is'.

Waar zijn we in godsnaam mee bezig? Waar we de patiënt zoveel mogelijk zijn eigen gezondheid in handen willen laten nemen, gaan we bij sommigen (en dan vooral kwetsbaren) datzelfde gaan ontnemen. Waar we alles zouden moeten doen om de veiligheid van de patiënt voorop te stellen, gaan we net dat in gevaar brengen.

Voor alle duidelijkheid: dit is geen pleidooi tegen digitale voorschriften, integendeel. In de meeste gevallen loopt het prima. We kunnen mensen echt wel sensibiliseren en stimuleren hierin. Als de apps en platformen verder ontwikkeld worden, met bijvoorbeeld gemakkelijker opvolgen voor eigen kinderen, opvolging door mantelzorgers... zal dat waarschijnlijk ook steeds makkelijker gaan.

Maar op dit moment zie ik in de praktijk dat het gewoon te vroeg is voor velen. Ze worden verplicht in plaats van gestimuleerd. Dat is simpelweg niet correct, zorgt voor fouten en geeft ons als apotheker gewoon veel meer werk in plaats van minder.

Ik wil hier dus nogmaals pleiten voor een correcte communicatie en een correct gebruik van het systeem van digitale voorschriften omdat alle bovenstaande mogelijke problemen vermeden kunnen worden door het volgende in gedachten te houden. Vooral voor uw patiënten met verschillende chronische geneesmiddelen druk je als arts een papieren bewijs af, behalve wanneer je patiënt zelf aangeeft dit digitaal te kunnen volgen. Beslis niet in hun plaats. Het is aan ons, apothekers maar ook artsen en overheid, om hen duidelijk te maken wat de voordelen kunnen zijn om digitaal te gaan. Het is aan de patiënt om te beslissen om dat te doen of niet.

En oh ja: zeg misschien ook beter niet "ik zal je voorschriftjes doorsturen", want het zal niet de eerste keer zijn dat uw patiënt dan denkt dat alles netjes klaar zal staan in de apotheek...

De dokter kan hem perfect helpen met zijn kwaaltje. Een zalfje voorschrijven en klaar.Uiteraard wordt nog kort uitgelegd hoe het zalfje moet gebruikt worden. De patiënt betaalt het remgeld voor het doktersbezoek en vraagt of hij een voorschrift krijgt.De dokter antwoordt dat het voorschrift op zijn pasje staat en dat papier nu niet meer nodig is. Het werd hem vorig jaar immers zo uitgelegd.Cool, denkt de man, eigenlijk wel beter voor het milieu.Komt een man bij de apotheker..."De dokter heeft iets op mijn pasje gezet." De apotheker leest de eID in en ziet het voorschrift van eerder die dag staan. "Een zalfje", vraagt de apotheker? "Komt eraan".Tot hier hoe het in de ideale wereld loopt. Jammer genoeg is onze wereld niet altijd zo ideaal. Er werd inderdaad vorig jaar aan artsen uitgelegd dat hun patiënten nu digitaal aan hun voorschriften kunnen en dat ze geen papier meer moeten afdrukken. Digitaal voorschrijven heeft wel degelijk zijn voordelen, maar als apotheker merken we toch ook heel wat nadelen. Nadelen waarvan ik merk dat artsen soms geen weet hebben. Daarom wil ik hier nog maar eens waarschuwen voor enkele valkuilen als we op die manier voorschrijven en communiceren naar onze patiënt.Voor een occasioneel voorschrift is het digitale systeem meestal geen probleem en eigenlijk zelfs top. Het systeem om die voorschriften te uploaden of te downloaden durft echter wel eens haperen. Elke arts zal wel eens een apotheker aan de lijn gehad hebben omdat een voorschrift niet zichtbaar is. Het gebeurt dat de apotheker geen enkel voorschrift ziet, ook al heeft de arts wel voorgeschreven. Of het hele systeem ligt gewoon helemaal plat. Dan heeft de apotheker een back-up nodig. Dat kan papier zijn, of een digitale afdruk op de gsm van de patiënt. Daar is de eerste valkuil al. De patiënt beseft dit niet wanneer de arts zegt dat 'papier niet meer nodig is'. De meeste kunnen in de verste verte geen digitale afdruk tevoorschijn toveren. Bellen naar de dokter dan maar. "U bent beller nr. 5 in de wachtrij"... En wat tijdens de wachtdienst? Of als de dokter niet meer bereikbaar is?De dokter die de man vandaag bezocht is ook niet de enige dokter die hij het afgelopen jaar gezien heeft. Hij bezoekt ook verschillende specialisten voor andere aandoeningen. Die collega's zetten ook verschillende voorschriften op het platform. Daar zitten ook voorschriften tussen die uiteindelijk niet nodig bleken, maar die blijven er tot vervaldatum op staan. Tenzij de arts deze terugtrekt natuurlijk, maar wie doet dat nu? Het wordt voor sommigen een onoverzichtelijk boeltje, zelfs voor de apotheker.De zin 'het staat op uw pasje' zorgt nog voor een ander probleem. Mensen die denken dat dat voorschrift echt op die eID staat. En dus niet komen of te laat langskomen omdat ze de eID (nog) niet hebben. Of de eID is gestolen, vervallen of geblokkeerd. Of de ouders zijn gescheiden. Of de man is seizoenarbeider, met geldig INSZ-nummer maar zonder eID.Volgend probleem: mensen die eigenlijk niet goed meer weten wat ze nu nog hebben van voorschriften. Ah ja, ze hebben geen papier meer en eigenlijk kunnen ze dat (nog) niet digitaal zien. De dokter zei dat er geen papier nodig was. Dan maar bellen naar de apotheek. "Zeg wat heb ik nog staan van voorschriften?" Tig keer per dag. Of, nog erger, ze vragen gewoon om alles mee te geven in één keer "want ik vergeet toch wat erop staat". Als apotheker hebben we de plicht om verbruik in de hand te houden, maar dat is dan eenvoudiger gezegd dan gedaan. De kosten voor de ziekteverzekering lopen op, want een maand later verandert die bloeddrukmedicatie en neen, je kan het niet teruggeven. Erger nog, die medicatie moet vernietigd worden in de apotheek. Dit levert af en toe zelfs schrijnende taferelen op in de apotheek van mensen die het gevoel hebben de controle gewoon kwijt te zijn. Hun geneesmiddelen zelf beheren is een van die dingen die ze nog zelf konden doen en hen in hun zelfstandige waardigheid liet. Dat pakken we nu af.Een klassieker is tegenwoordig ook dat er tientallen voorschriften op staan en dat we dan luidop de hele lijst moeten voorlezen om te horen wat er effectief nodig is. Om dan de voorschriften te downloaden en te horen dat die en dat toch niet nodig zijn.Maar wat mij als apotheker nog het meeste ongerust maakt, is het gevaar dat we onbewust creëren bij bijvoorbeeld ontslag uit het ziekenhuis. Op dat beladen moment wordt enorm veel info aan de patiënt gegeven. Van alles wat er gezegd wordt, zal de patiënt maar een klein deel onthouden. Daarom krijgt hij ook wel eens een foldertje of uitleg op papier mee.. En dan wordt er gezégd dat er voorschriftjes klaarstaan, want o nee we zullen daarvoor toch geen papier afdrukken?Maar op zo'n moment kan je er donder op zeggen dat niet iedereen begrepen heeft dat er medicatie voorgeschreven werd en dat ze naar de apotheek moeten gaan. Dus gaan ze naar huis en de nodige medicatie wordt niet opgestart of niet verdergezet. Tot hij bij de huisarts komt, of er (serieuze) complicaties ontstaan met soms heropname tot gevolg. En dat allemaal 'omdat een papieren afdruk niet nodig is'. Waar zijn we in godsnaam mee bezig? Waar we de patiënt zoveel mogelijk zijn eigen gezondheid in handen willen laten nemen, gaan we bij sommigen (en dan vooral kwetsbaren) datzelfde gaan ontnemen. Waar we alles zouden moeten doen om de veiligheid van de patiënt voorop te stellen, gaan we net dat in gevaar brengen.Voor alle duidelijkheid: dit is geen pleidooi tegen digitale voorschriften, integendeel. In de meeste gevallen loopt het prima. We kunnen mensen echt wel sensibiliseren en stimuleren hierin. Als de apps en platformen verder ontwikkeld worden, met bijvoorbeeld gemakkelijker opvolgen voor eigen kinderen, opvolging door mantelzorgers... zal dat waarschijnlijk ook steeds makkelijker gaan.Maar op dit moment zie ik in de praktijk dat het gewoon te vroeg is voor velen. Ze worden verplicht in plaats van gestimuleerd. Dat is simpelweg niet correct, zorgt voor fouten en geeft ons als apotheker gewoon veel meer werk in plaats van minder.Ik wil hier dus nogmaals pleiten voor een correcte communicatie en een correct gebruik van het systeem van digitale voorschriften omdat alle bovenstaande mogelijke problemen vermeden kunnen worden door het volgende in gedachten te houden. Vooral voor uw patiënten met verschillende chronische geneesmiddelen druk je als arts een papieren bewijs af, behalve wanneer je patiënt zelf aangeeft dit digitaal te kunnen volgen. Beslis niet in hun plaats. Het is aan ons, apothekers maar ook artsen en overheid, om hen duidelijk te maken wat de voordelen kunnen zijn om digitaal te gaan. Het is aan de patiënt om te beslissen om dat te doen of niet.En oh ja: zeg misschien ook beter niet "ik zal je voorschriftjes doorsturen", want het zal niet de eerste keer zijn dat uw patiënt dan denkt dat alles netjes klaar zal staan in de apotheek...