De grootste wijsheid hoorde ik in 2016 uit de mond van een terminale patiënt, in een Canvas-human interest programma, opgenomen in het (overigens schitterende) Palliatieve Centrum CODA in Kapellen. Terugblikkend op zijn leven, en al met één voet in het graf, antwoordde een man op de vraag wat nu zijn belangrijkste levensles was (of iets in die aard): "We maken het allemaal veel te ingewikkeld".
"We maken het allemaal veel te ingewikkeld". Hoe meer ik er over nadenk, hoe meer ik die man begrijp en gelijk moet geven.
Laat ons een voorbeeld nemen, en - pakweg - het Koninkrijk België even beschouwen. Een klein, welvarend, naarstig laag landje aan de Noordzee. België wordt bestuurd door 2 Koningen + 2 Koninginnen + 18 Prinsen + Prinsessen, 48 ministers + staatssecretarissen in de verschillende regeringen, en 406 senatoren en volksvertegenwoordigers in de Senaat en respectievelijke parlementen (federaal + Waals + Vlaams + Brussels + Duitstalige gemeenschap + Franstalige gemeenschap), d.w.z. ongeveer 25.000 inwoners per 'legislator'. Ter vergelijking: UK (50.000), Frankrijk (80.000), Duitsland (110.000). Iets grotere democratieën: USA (580.000), India (1.500.000)*. De lokale besturen (398 provincieraadsleden, 589 burgemeesters, en 1600 schepenen) tellen we even niet mee.
Opeenvolgende staatshervormingen - elk ongetwijfeld met de beste bedoelingen - hebben er voor gezorgd dat een aantal bevoegdheden wel volgens een politieke, maar niet noodzakelijk inhoudelijke of algemeen belang logica zijn versnipperd.
Maar, die beleidsmakers, die maken toch zèlf het beleid? En dus ook de governance?
Ik krijg aan mijn buitenlandse vrienden (met wie ik gelukkig nog in een taal naar keuze mag communiceren - meertaligheid is nog één van onze troeven!) maar niet uitgelegd, dat een vliegtuig hier niet alleen opstijgt in functie van windrichting, startbaanlengte, snelheid, take-off gewicht en dus veiligheid, maar ook en vooral in functie van de decibelgevoeligheid en het nachtrustgehalte van de stemgerechtigde inwoners van de zich in de verschillende gewesten bevindende bewoners aan het uiteinde van die startbaan.
Of waarom één hoofdstad (die ook eigenlijk een gewest is) 19 burgemeesters en 6 politiekorpsen moet hebben (Londen, Parijs, ... hebben er 1 van elk).
Of waarom de sociale zekerheid (die er grotendeels voor betaalt) federaal, en de welzijns- en gezondheidszorg zowel federaal als regionaal georganiseerd zijn.
Of waarom 'mobiliteit' in een landje zo groot als een middelgrote Chinese stad zowel federale, gewestelijke, provinciale als gemeentelijke (ja zelfs, quasi individuele) inspraak duldt, waardoor grote infrastructurele oplossingen eenvoudigweg niet meer kùnnen gerealiseerd worden, en zelfs minuscule ingrepen wegens versnipperde bevoegdheden onmogelijk blijken: in 2006 (sic) vroegen we voor het eerst aan de 4 (sic) overheden bevoegd voor het (éne, sic) kruispunt naast ons ziekenhuis waar nog een oude wegwijzer 'AZ VUB' staat deze te vervangen door 'UZ Brussel' ... Hij staat er nog.
Ik denk - maar ik kan me vergissen - dat deze complexiteit dus de daadkracht en het probleemoplossend vermogen van de beleidsmakers toch enigszins beperkt. Maar, die beleidsmakers, die maken toch zèlf het beleid? En dus ook de governance?
De 'burger' keert zich overal ter wereld af van 'het beleid'. De luidruchtigste luchtverkopers à la Trump en Farage winnen het populistische pleit. Bij ons valt het nog mee. Dus zo slecht is het hier dan toch nog niet. En dat is vooral te denken aan de goodwill, stille werkkracht en algemene dienstbaarheid van top civil servants, die het interministeriële commissie-overleg ( een antwoord op onze ingewikkeldheid) gestalte en inhoud geven. Zoals dhr. Christiaan Decoster, de net met rust gegane topambtenaar van de FOD Volksgezondheid. Respect! Maar we vinden allicht niet overal en altijd dergelijke toppers.
Misschien moeten we het daarom weer wat minder ingewikkeld maken, allemaal.
Maak er wérk van, beleidsmakers..!
*http://media.economist.com/sites/default/files/imagecache/original-size/20110423_WOC594.gif
(We staan zelfs niet op de grafiek...;-)
"We maken het allemaal veel te ingewikkeld". Hoe meer ik er over nadenk, hoe meer ik die man begrijp en gelijk moet geven.Laat ons een voorbeeld nemen, en - pakweg - het Koninkrijk België even beschouwen. Een klein, welvarend, naarstig laag landje aan de Noordzee. België wordt bestuurd door 2 Koningen + 2 Koninginnen + 18 Prinsen + Prinsessen, 48 ministers + staatssecretarissen in de verschillende regeringen, en 406 senatoren en volksvertegenwoordigers in de Senaat en respectievelijke parlementen (federaal + Waals + Vlaams + Brussels + Duitstalige gemeenschap + Franstalige gemeenschap), d.w.z. ongeveer 25.000 inwoners per 'legislator'. Ter vergelijking: UK (50.000), Frankrijk (80.000), Duitsland (110.000). Iets grotere democratieën: USA (580.000), India (1.500.000)*. De lokale besturen (398 provincieraadsleden, 589 burgemeesters, en 1600 schepenen) tellen we even niet mee.Opeenvolgende staatshervormingen - elk ongetwijfeld met de beste bedoelingen - hebben er voor gezorgd dat een aantal bevoegdheden wel volgens een politieke, maar niet noodzakelijk inhoudelijke of algemeen belang logica zijn versnipperd. Ik krijg aan mijn buitenlandse vrienden (met wie ik gelukkig nog in een taal naar keuze mag communiceren - meertaligheid is nog één van onze troeven!) maar niet uitgelegd, dat een vliegtuig hier niet alleen opstijgt in functie van windrichting, startbaanlengte, snelheid, take-off gewicht en dus veiligheid, maar ook en vooral in functie van de decibelgevoeligheid en het nachtrustgehalte van de stemgerechtigde inwoners van de zich in de verschillende gewesten bevindende bewoners aan het uiteinde van die startbaan. Of waarom één hoofdstad (die ook eigenlijk een gewest is) 19 burgemeesters en 6 politiekorpsen moet hebben (Londen, Parijs, ... hebben er 1 van elk). Of waarom de sociale zekerheid (die er grotendeels voor betaalt) federaal, en de welzijns- en gezondheidszorg zowel federaal als regionaal georganiseerd zijn. Of waarom 'mobiliteit' in een landje zo groot als een middelgrote Chinese stad zowel federale, gewestelijke, provinciale als gemeentelijke (ja zelfs, quasi individuele) inspraak duldt, waardoor grote infrastructurele oplossingen eenvoudigweg niet meer kùnnen gerealiseerd worden, en zelfs minuscule ingrepen wegens versnipperde bevoegdheden onmogelijk blijken: in 2006 (sic) vroegen we voor het eerst aan de 4 (sic) overheden bevoegd voor het (éne, sic) kruispunt naast ons ziekenhuis waar nog een oude wegwijzer 'AZ VUB' staat deze te vervangen door 'UZ Brussel' ... Hij staat er nog.Ik denk - maar ik kan me vergissen - dat deze complexiteit dus de daadkracht en het probleemoplossend vermogen van de beleidsmakers toch enigszins beperkt. Maar, die beleidsmakers, die maken toch zèlf het beleid? En dus ook de governance?De 'burger' keert zich overal ter wereld af van 'het beleid'. De luidruchtigste luchtverkopers à la Trump en Farage winnen het populistische pleit. Bij ons valt het nog mee. Dus zo slecht is het hier dan toch nog niet. En dat is vooral te denken aan de goodwill, stille werkkracht en algemene dienstbaarheid van top civil servants, die het interministeriële commissie-overleg ( een antwoord op onze ingewikkeldheid) gestalte en inhoud geven. Zoals dhr. Christiaan Decoster, de net met rust gegane topambtenaar van de FOD Volksgezondheid. Respect! Maar we vinden allicht niet overal en altijd dergelijke toppers.Misschien moeten we het daarom weer wat minder ingewikkeld maken, allemaal.Maak er wérk van, beleidsmakers..!*http://media.economist.com/sites/default/files/imagecache/original-size/20110423_WOC594.gif (We staan zelfs niet op de grafiek...;-)
