'In vredestijd corrigeert de markt zichzelf, nu is het krabben'

Professor Pierre Van Damme (U Antwerpen) wond er afgelopen maandagavond geen doekjes om op een door de UA en het Vlaams Farmaceutisch Studentenoverleg (VFSO) georganiseerde webinar. Onderwerp: Covid-19. Deelnemers aan het panelgesprek waren, naast Van Damme, de professoren Philippe Beutels (UA), Marc Van Ranst (KU Leuven), Erika Vlieghe (UA) en Niel Hens (UHasselt). Een virtuele overrompeling was het, op een bepaald moment keken er circa 5.400 mensen. De Antwerpse vaccinatiespecialist Van Damme hoopt dat het beleid de nodige lessen trekt uit de Mexicaanse griep in 2009 en de actuele Covid-19-pandemie. "Om naar een hoger niveau te schakelen is wel een taskforce nodig die het de eerste lijn samen met de ziekenhuizen en de brede samenleving mogelijk maakt te vechten tegen potentiële virussen", zegt hij. Erika Vlieghe refereerde naar de ebolacrisis. "Peanuts en geografisch beperkt vergeleken met wat we nu meemaken. Toch werden er wel lessen uit getrokken. Daar blijft nu nog maar weinig van over. Onze preventieve structuren zijn heel krap bestaft. Ik hou dan ook mijn hart vast. Zijn we over een jaar voldoende weerbaar om hetzelfde te doen als vandaag? Nu deden we het omdat het moest. Hebben we daar structureel voldoende uit geleerd?" Specifiek in verband met de saga van de mondmaskers vulde Marc Van Ranst aan dat een strategische stock best 'in vredestijd' wordt aangelegd. "Maskers zijn een brandverzekering. Daarvoor sluit je geen polis af op het moment dat het brandt. In de nasleep van de Mexicaanse griep bleven miljoenen maskers ongebruikt. De stocks uit 2009 werden niet aangevuld, vervielen en zijn vernietigd. Ja, in vredestijd corrigeert de markt zichzelf maar nu is het krabben." Biostatisticus professor Niel Hens wees op het 'reproductiegetal' - de snelheid waarmee een besmetting wordt doorgegeven. Dat moet onder 1 blijven. "Het Belgische basisreproductiegetal bij het begin van de genomen maatregelen is nog onbekend. Eens op snelheid wordt voor corona uitgegaan van een reproductiegetal van 2,5. Wat impliceert dat mits sterk ingrijpen de epidemie onder controle kan gehouden worden. Ter vergelijking, dankzij de zeer drastische maatregelen bedroeg het getal in Wuhan uiteindelijk 0,3. Dat is hallucinant. Het bewijst wel dat dit kan gemonitord worden." "Een essentiële vraag is ook of het virus na de piek kan terugkeren. Vermoedelijk blijft het wel aanwezig in 2020-201. Door de opbouw van immuniteit zullen de cycli kleiner worden", dixit prof. Hens.Al bij al toonden de verzamelde hoogleraren zich gematigd optimistisch. "Nog nooit heeft de wetenschappelijke gemeenschap zo snel gewerkt als nu", zegt professor Vlieghe. "Publicaties en data worden gedeeld en dat is positief. Wel moeten we nog veel vorderingen maken maar het gaat lukken." Allicht hebben we binnen anderhalf jaar een vaccin tegen Covid-19. Pierre Van Damme: "Volgens WGO-gegevens zitten er nu circa 20 vaccins in de pipeline. Daarvan halen er drie tot vijf de eindstreep. Ze moeten dan opgeschaald worden naar grote aantallen om tot artificiële groepsimmuniteit te komen. Vermits het een pandemie is gaat het over miljarden vaccins. Dat vergt natuurlijk wel een kosten/baten-analyse." Alvorens die analyse mogelijk is, dienen er volgens gezondheidseconoom Philippe Beutels wel nog veel vragen beantwoord te worden over werking, vatbaarheid, transmissie zonder en met vaccin enz.. "Gezien de enorme economische ravage die Covid-19 nu aanricht, is zo'n eenmalige financiële kost allicht geen probleem. Wel moeten we ons nu in de eerste plaats focussen op de doeltreffendheid van het vaccin."