...

Dat zegt oncoloog, LEIFarts en palliatief zorgarts prof. Wim Distelmans (VUB en UZ Brussel) in een gesprek over de publicatie van de 15de druk van Een waardig levenseinde. Naar aanleiding van zijn 15-jarig bestaan, werd de inhoud van het boek volledig herzien en geactualiseerd.Wijzigingen in de euthanasiewetgeving worden opgesomd en toegelicht. "Een belangrijke nieuwigheid is bijvoorbeeld dat met de nieuwe wet van 15 maart 2020 de wilsverklaring voor euthanasie onbeperkt geldig blijft. Voordien moest de wilsverklaring om de vijf jaar vernieuwd worden", licht Wim Distelmans toe. De structuur van het boek blijft grotendeels dezelfde, maar waar van toepassing refereert dr. Distelmans aan voorbeelden uit de recente actualiteit. Zo komt de euthanasie van rolstoelatlete Marieke Vervoort uitgebreid aan bod in het hoofdstuk over niet-terminale aandoeningen. Ook het proces rond de euthanasie van Tine Nys (die in 2010 euthanasie kreeg wegens psychisch lijden, nvdr) blijft niet onbesproken. Over die fel gemediatiseerde zaak wil de palliatief zorgarts kwijt dat het hier om een "heel uitzonderlijke situatie" gaat. Hij hoopt dat zijn boek - "het is echt back to basics" - de koudwatervrees die volgens hem nu bij sommige artsen heerst om euthanasie bij psychisch lijden t.g.v. een ongeneeslijke psychiatrische aandoening uit te voeren, zal wegnemen - of daar ten minste toe zal bijdragen. "Ik merk dat er beroering is op het terrein", zegt Distelmans. "De afgelopen maanden zijn er niet weinig euthanasie- uitvoeringen uitgesteld - op het moment van schrijven telt de federale euthanasie- commissie zo'n 150 aangiften minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Artsen gaven vaak de coronacrisis als reden op. Maar nu hoor ik van sommige collega's expliciet dat ze 'in het vervolg twee keer zullen nadenken voor ze nog een euthanasie op een uitbehandelde niet-terminale of psychiatrische patiënt uitvoeren'. Gelukkig vergeet de menselijke geest snel, en hopelijk normaliseert de situatie zich op termijn." Een waardig levenseinde is bestemd voor een breed publiek, maar net zoals in vorige edities, werd ook in de nieuwe uitgave een (geactualiseerde) 'technische fiche' - een lijst van termen en medicatie m.b.t. palliatieve zorg en euthanasie - voor artsen en verpleegkundigen opgenomen.Volgens Distelmans en zijn uitgever is zijn boek - "en ik zeg dat niet omdat ik het zelf geschreven heb" - na 15 jaar uitgegroeid tot een standaardwerk. "Het is een van de weinige boeken, zo niet het enige, dat zowel vanuit historisch oogpunt als op praktisch vlak een volledig overzicht biedt van de bijzondere situatie in België. We hebben een zeer goed uitgebouwde palliatieve zorgsector, én een euthanasiewet. Er zijn weinig landen die ons dat nadoen." Over de palliatieve sector in ons land gesproken. In een recent interview met deze krant over de zorg voor stervende patiënten in tijden van corona, kaart Gert Huysmans (huisarts en voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen), aan dat de palliatieve zorg de voorbije maanden te snel werd losgelaten (zie nr. 2642 blz. 8-9). Dat kon en moet beter, aldus Huysmans, met het oog op toekomstig moeilijke situaties. Hoe denkt dr. Distelmans daarover? "Ik sta zelf aan het hoofd van een palliatief team; in het begin hebben wij meer ingezet op telefonische consultaties." Hij verwijst onder meer naar de tekorten in beschermingsmateriaal. "Je wil het risico op verspreiding niet onnodig verhogen." "Er is sprake geweest van een top- downaanpak, de palliatieve sector was daarbij niet de enige zorgsector om niet geconsulteerd te worden. Vast staat dat in veel gevallen het zelfbeschikkingsrecht van patiënten vooral in de laatste levensfase niet gerespecteerd is geweest", vervolgt Distelmans. "Zo lang het tegendeel bewezen is, moet men ervan uitgaan dat mensen wilsbekwaam zijn en zelf kunnen beslissen of ze hun familie willen zien, zonder hierbij anderen in gevaar te brengen."Naar mogelijke nieuwe golven toe, is meer inspraak volgens de palliatief zorgarts dan ook fundamenteel. "Ik heb meegemaakt dat sommige patiënten eu- thanasie vroegen omdat ze hun naasten niet meer mochten zien, wat uiteraard niet aan de orde is. Ik denk dat we de afgelopen periode serieus ons lesje geleerd hebben dat het zo niet meer kan."