Toen het Verenigd Koninkrijk besliste om neutrale pakjes in te voeren, spanden de grote tabaksbedrijven onmiddellijk een rechtszaak aan. Ze eisten van de Britse overheid financiële compensaties omdat de eigendomsrechten op hun merknaam of copyright geschonden zouden worden door het opleggen van neutrale pakjes. Gelukkig oordeelde de rechter als volgt: "I cannot see any logical or rational basis for imposing upon the State a duty to pay compensation to the tobacco companies for ceasing to engage in an activity which facilitates a health epidemic and imposes vast costs upon the state."

Intellectuele eigendomsrechten op een logo of merknaam beschermen bedrijven zodat anderen er niet mee aan de haal gaan. Intellectuele eigendomsrechten houden niet het ultieme recht in om waar en wanneer dan ook je merknaam of logo te mogen gebruiken. Overheden die neutrale pakjes verplichten om de volksgezondheid te beschermen, hebben hier wel degelijk het recht toe. Niet alleen volgens het Britse hof, maar volgens alle hierover gevoerde rechtszaken.

Namaaksigaretten

De tabaksindustrie haalt graag aan dat neutrale pakjes leiden tot een toename van namaaksigaretten die verspreid worden via de zwarte markt. Zo zou de Belgische schatkist veel inkomsten uit sigarettentaksen verliezen en zouden consumenten gevaar lopen omdat elke kwaliteitscontrole wegvalt.

Overheden die neutrale pakjes verplichten om de volksgezondheid te beschermen, hebben hier wel degelijk het recht toe

Over de tabakssmokkel vergeet de tabaksindustrie dan twee zaken te melden. Ten eerste: de nieuwe regel in de EU die er voor zal zorgen dat het namaken van tabaksproducten moeilijker gaat worden. Alle verpakkingen van sigaretten en roltabak zullen immers vanaf mei 2019 vijf verschillende anti-namaakkenmerken moeten bevatten.

Ten tweede is het zo dat namaaksigaretten slechts een heel klein deel van de tabakssmokkel uitmaken. Het illegale verkoopcircuit bestaat vooral uit echte sigaretten, niet geproduceerd in kleine illegale labo's, maar in de echte sigarettenfabrieken van de tabaksbedrijven. De tabaksindustrie bleek zelf betrokken bij het smokkelen van sigaretten om zo fiscale taksen te ontwijken. Het werd dus tijd voor de EU om het over een andere boeg te gooien en de controle op de bevoorradingsketen niet langer over te laten aan de tabaksindustrie zelf.

Om te voorkomen dat de echte merkensigaretten de illegale verkoop induiken, legt de EU bij het nieuwe traceerbaarheidssysteem voor tabaksproducten de volledige controle bij de nationale overheden. Elk sigarettenpakje zal met een unieke code gemarkeerd moeten worden. Elk tabaksbedrijf moet een contract afsluiten met een onafhankelijk bedrijf dat de gegevens bewaart ('data storage provider').

Dit maakt dat elk pakje opgevolgd kan worden van productie tot aan het eerste verkooppunt. Bij het onderscheppen van sigaretten die onderweg het illegale circuit zijn ingedoken, zal dan de afgelegde weg getraceerd kunnen worden.

Uit onze laatste rookenquête blijkt dat er onder de Belgen bijna drie keer zoveel voorstanders van het neutrale pakje zijn dan tegenstanders

De tabaksbedrijven waarschuwen naast de toename van smokkel ook voor "afgenomen consumentenbescherming" bij het invoeren van neutrale sigarettenpakjes. Volgens hen heb je bij namaakproducten immers geen garantie voor de veiligheid van de consument. Ik vind het erg cynisch om te spreken over veiligheid van de consument bij een product dat meer dan de helft van de gebruikers vroegtijdig doet sterven. Je moet wel lef hebben om dan nog over consumentenbescherming te spreken!

Drie keer zoveel voorstanders

Beide argumenten die de industrie aanhaalt tegen neutrale pakjes, namelijk de schending van de intellectuele eigendomsrechten en een toename van namaaksigaretten, houden geen steek. Bovendien blijkt uit de laatste rookenquête van Stichting tegen Kanker dat er onder de Belgen bijna drie keer zoveel voorstanders van het neutrale pakje zijn dan tegenstanders.

Heeft onze regering het lef om deze belangrijke maatregel voor tabakspreventie in te voeren, als reactie op het cynisme van de tabaksbedrijven en de organisaties die ze als spreekbuis gebruiken?

Toen het Verenigd Koninkrijk besliste om neutrale pakjes in te voeren, spanden de grote tabaksbedrijven onmiddellijk een rechtszaak aan. Ze eisten van de Britse overheid financiële compensaties omdat de eigendomsrechten op hun merknaam of copyright geschonden zouden worden door het opleggen van neutrale pakjes. Gelukkig oordeelde de rechter als volgt: "I cannot see any logical or rational basis for imposing upon the State a duty to pay compensation to the tobacco companies for ceasing to engage in an activity which facilitates a health epidemic and imposes vast costs upon the state." Intellectuele eigendomsrechten op een logo of merknaam beschermen bedrijven zodat anderen er niet mee aan de haal gaan. Intellectuele eigendomsrechten houden niet het ultieme recht in om waar en wanneer dan ook je merknaam of logo te mogen gebruiken. Overheden die neutrale pakjes verplichten om de volksgezondheid te beschermen, hebben hier wel degelijk het recht toe. Niet alleen volgens het Britse hof, maar volgens alle hierover gevoerde rechtszaken. NamaaksigarettenDe tabaksindustrie haalt graag aan dat neutrale pakjes leiden tot een toename van namaaksigaretten die verspreid worden via de zwarte markt. Zo zou de Belgische schatkist veel inkomsten uit sigarettentaksen verliezen en zouden consumenten gevaar lopen omdat elke kwaliteitscontrole wegvalt. Over de tabakssmokkel vergeet de tabaksindustrie dan twee zaken te melden. Ten eerste: de nieuwe regel in de EU die er voor zal zorgen dat het namaken van tabaksproducten moeilijker gaat worden. Alle verpakkingen van sigaretten en roltabak zullen immers vanaf mei 2019 vijf verschillende anti-namaakkenmerken moeten bevatten. Ten tweede is het zo dat namaaksigaretten slechts een heel klein deel van de tabakssmokkel uitmaken. Het illegale verkoopcircuit bestaat vooral uit echte sigaretten, niet geproduceerd in kleine illegale labo's, maar in de echte sigarettenfabrieken van de tabaksbedrijven. De tabaksindustrie bleek zelf betrokken bij het smokkelen van sigaretten om zo fiscale taksen te ontwijken. Het werd dus tijd voor de EU om het over een andere boeg te gooien en de controle op de bevoorradingsketen niet langer over te laten aan de tabaksindustrie zelf.Om te voorkomen dat de echte merkensigaretten de illegale verkoop induiken, legt de EU bij het nieuwe traceerbaarheidssysteem voor tabaksproducten de volledige controle bij de nationale overheden. Elk sigarettenpakje zal met een unieke code gemarkeerd moeten worden. Elk tabaksbedrijf moet een contract afsluiten met een onafhankelijk bedrijf dat de gegevens bewaart ('data storage provider'). Dit maakt dat elk pakje opgevolgd kan worden van productie tot aan het eerste verkooppunt. Bij het onderscheppen van sigaretten die onderweg het illegale circuit zijn ingedoken, zal dan de afgelegde weg getraceerd kunnen worden.De tabaksbedrijven waarschuwen naast de toename van smokkel ook voor "afgenomen consumentenbescherming" bij het invoeren van neutrale sigarettenpakjes. Volgens hen heb je bij namaakproducten immers geen garantie voor de veiligheid van de consument. Ik vind het erg cynisch om te spreken over veiligheid van de consument bij een product dat meer dan de helft van de gebruikers vroegtijdig doet sterven. Je moet wel lef hebben om dan nog over consumentenbescherming te spreken!Drie keer zoveel voorstandersBeide argumenten die de industrie aanhaalt tegen neutrale pakjes, namelijk de schending van de intellectuele eigendomsrechten en een toename van namaaksigaretten, houden geen steek. Bovendien blijkt uit de laatste rookenquête van Stichting tegen Kanker dat er onder de Belgen bijna drie keer zoveel voorstanders van het neutrale pakje zijn dan tegenstanders. Heeft onze regering het lef om deze belangrijke maatregel voor tabakspreventie in te voeren, als reactie op het cynisme van de tabaksbedrijven en de organisaties die ze als spreekbuis gebruiken?