Eerder dit najaar lanceerde Vaso een 'flowchart' die aso's moet gidsen naar hulpbronnen in geval van stress, tekenen van burn-out of structurele problemen op de werkvloer. Daarnaast nam de Vlaamse vereniging voor arts-specialisten in opleiding de afgelopen periode nog heel wat andere initiatieven om het mentale welzijn van jonge collega's onder de aandacht te brengen. Een gesprek.
Vorig jaar startten Cynthia D'Hondt (vierdejaars gynaecologie) en Aline Delva (zevendejaars assistent neurologie en doctoraatsstudent) binnen Vaso een werkgroep 'mentaal welzijn'. Cynthia is vicevoorzitter van de Vlaamse vereniging voor arts-specialisten in opleiding (Vaso) en tot vorig jaar bekleedde Aline ook een bestuursfunctie.
De Vaso volgt vele dossiers op zoals de arbeidsomstandigheden en -voorwaarden van de aso's, de contingentering en het responsabiliseringsmechanisme dat de federale regering recent aankondigde, de kwaliteit van de master specialistische geneeskunde, de ziekenhuishervormingen en de aandacht voor de opleiding daarin, enz. Ook het mentale welzijn van aso's ligt Vaso nauw aan het hart.
Dr. Cynthia D'Hondt: "Waar tot voor enkele jaren verhalen over mentale of structurele problemen bij assistenten ons vaak via-via bereikten, merken we dat collega-aso's steeds makkelijker de weg vinden naar het contactformulier op de website van Vaso. Daar lezen we heel uiteenlopende vragen en verhalen. Maar het valt op dat een groot deel over mentaal welzijn gaat. Van assistenten die om tips vragen om een stressvolle periode met hoge werkdruk door te komen tot getuigenissen van jonge collega's die aan de rand van burn-out staan of zelfs uit het beroep gestapt zijn."
Dergelijke situaties zijn niet uit de lucht gegrepen, zo merkt Cynthia op. Uit een bevraging van Artsenkrant eerder dit jaar blijkt dat 58,6% van de arts-specialisten in opleiding voldoet aan de criteria voor burn-out. "Soms is het probleem dat de aso aankaart structureel van aard, denk aan het niet respecteren van arbeidstijden, maar blijkt uit zijn of haar bericht dat de situatie ook een grote psychosociale weerslag heeft", vervolgt Cynthia. "Al durft men voor dat laatste niet altijd uit te komen. Dat blijft een taboe."
Wegwijzer
"Eerst en vooral willen we jonge collega's op het hart drukken dat het oké is om over mentale kwetsbaarheden te spreken, wat de situatie ook is, er kan zeker iets aan gebeuren", zegt dr. Aline Delva. "Zij kunnen dit bij ons ook aankaarten. Wij kunnen en zullen hen de weg wijzen naar de juiste hulpbronnen. Want het is belangrijk dat mensen ook daadwerkelijk geholpen worden, en niet van kastje naar de muur worden gestuurd", benadrukt ze.
Een eerste initiatief dat Vaso in die context op poten zette en nog maar recent lanceerde, is de 'flowchart'. Een schema waaruit de arts-specialist in opleiding kan afleiden met welk 'soort' probleem (mentaal en/of structureel) hij of zij te maken heeft en wat de ernst ervan is. Afhankelijk daarvan worden hulpbronnen aangereikt waarop de aso een beroep kan doen. Cynthia: "Niet iedereen wenst of durft meteen actie te ondernemen. De flowchart geeft assistenten een tool in handen om dat te doen wanneer ze de tijd rijp achten."
"Of om een collega te gidsen naar de juiste hulpinstantie", vult Aline aan. "Het gebeurt dat assistenten collega-aso's zien uitvallen, maar dat ze een gevoel van machteloosheid ervaren omdat ze zich niet voldoende opgeleid voelen om die persoon bij te staan. De flowchart kan de weg wijzen."
Bij de opstelling toetste Vaso de flowchart af met bestaande hulpinitiatieven voor artsen (in opleiding) Dokters4 Dokters en Arts in Nood. Vaso wil overigens waar mogelijk samenwerkingen opzetten met beide organisaties.
Dr. Aline Delva (l.) en dr. Cynthia D'Hondt.
Opleiding
Voor Vaso moet zelfzorg een vaste, prominente plaats krijgen in de opleiding. Cynthia D'Hondt: "Vandaag is de aandacht voor zelfzorg in de master specialistische geneeskunde (MSG) beperkt, om niet te zeggen quasi onbestaande. Daardoor beseffen zowel assistenten als stafleden vaak onvoldoende het belang van zelfzorg." In maart van dit jaar organiseerde Vaso nog een webinar over zelfzorg om aso's te sensibiliseren. De opkomst was groot, bijgevolg staan er dit academiejaar opnieuw een of meerdere op de planning.
Vandaag is de aandacht voor zelfzorg in de master specialistische geneeskunde (MSG) beperkt, om niet te zeggen quasi onbestaande. Daardoor beseffen zowel assistenten als stafleden vaak onvoldoende het belang van zelfzorg
"In de nabije toekomst is Vaso van plan om de MSG te inventariseren en te bekijken hoe en waar zelfzorg een plaats zou kunnen krijgen. Een denkpiste is bijvoorbeeld om binnen de keuzekorf voor persoonlijke ontwikkeling in de master, seminariegroepjes op te richten naar het voorbeeld van de haio's. Los daarvan zou het goed zijn dat zelfzorg en gerelateerde topics als timemanagement en preventie van burn-out ook effectief aan bod komen binnen opleidingsvakken", zegt Cynthia.
Voorts werkte Vaso recent mee aan de podcast 'Uitgedokterd', een initiatief van kinder- en jeugdpsychiater in opleiding Karen Bartholomeus dat zich richt op jonge artsen. In de podcast, die deze maand gelanceerd wordt, passeren thema's als zelfzorg, work-life balance, grenzen stellen enz. de revue.
"De afgelopen jaren won Vaso aan bekendheid bij de arts-specialisten in opleiding, ongetwijfeld heeft onze opvolging van en berichtgeving over het verbeterde sociale statuut daar recent nog toe bijgedragen. Die aandacht moeten we vasthouden, en aangrijpen om een thema als mentaal welzijn nog meer op de kaart te plaatsen", besluit Cynthia D'Hondt.
Assistenten die graag aan het project 'mentaal welzijn' willen meewerken, kunnen contact opnemen via vaso.be/contact of info@vaso.be. Meer info over de flowchart: vaso.be/mentaalwelzijn.
Vorig jaar startten Cynthia D'Hondt (vierdejaars gynaecologie) en Aline Delva (zevendejaars assistent neurologie en doctoraatsstudent) binnen Vaso een werkgroep 'mentaal welzijn'. Cynthia is vicevoorzitter van de Vlaamse vereniging voor arts-specialisten in opleiding (Vaso) en tot vorig jaar bekleedde Aline ook een bestuursfunctie. De Vaso volgt vele dossiers op zoals de arbeidsomstandigheden en -voorwaarden van de aso's, de contingentering en het responsabiliseringsmechanisme dat de federale regering recent aankondigde, de kwaliteit van de master specialistische geneeskunde, de ziekenhuishervormingen en de aandacht voor de opleiding daarin, enz. Ook het mentale welzijn van aso's ligt Vaso nauw aan het hart. Dr. Cynthia D'Hondt: "Waar tot voor enkele jaren verhalen over mentale of structurele problemen bij assistenten ons vaak via-via bereikten, merken we dat collega-aso's steeds makkelijker de weg vinden naar het contactformulier op de website van Vaso. Daar lezen we heel uiteenlopende vragen en verhalen. Maar het valt op dat een groot deel over mentaal welzijn gaat. Van assistenten die om tips vragen om een stressvolle periode met hoge werkdruk door te komen tot getuigenissen van jonge collega's die aan de rand van burn-out staan of zelfs uit het beroep gestapt zijn." Dergelijke situaties zijn niet uit de lucht gegrepen, zo merkt Cynthia op. Uit een bevraging van Artsenkrant eerder dit jaar blijkt dat 58,6% van de arts-specialisten in opleiding voldoet aan de criteria voor burn-out. "Soms is het probleem dat de aso aankaart structureel van aard, denk aan het niet respecteren van arbeidstijden, maar blijkt uit zijn of haar bericht dat de situatie ook een grote psychosociale weerslag heeft", vervolgt Cynthia. "Al durft men voor dat laatste niet altijd uit te komen. Dat blijft een taboe." "Eerst en vooral willen we jonge collega's op het hart drukken dat het oké is om over mentale kwetsbaarheden te spreken, wat de situatie ook is, er kan zeker iets aan gebeuren", zegt dr. Aline Delva. "Zij kunnen dit bij ons ook aankaarten. Wij kunnen en zullen hen de weg wijzen naar de juiste hulpbronnen. Want het is belangrijk dat mensen ook daadwerkelijk geholpen worden, en niet van kastje naar de muur worden gestuurd", benadrukt ze. Een eerste initiatief dat Vaso in die context op poten zette en nog maar recent lanceerde, is de 'flowchart'. Een schema waaruit de arts-specialist in opleiding kan afleiden met welk 'soort' probleem (mentaal en/of structureel) hij of zij te maken heeft en wat de ernst ervan is. Afhankelijk daarvan worden hulpbronnen aangereikt waarop de aso een beroep kan doen. Cynthia: "Niet iedereen wenst of durft meteen actie te ondernemen. De flowchart geeft assistenten een tool in handen om dat te doen wanneer ze de tijd rijp achten." "Of om een collega te gidsen naar de juiste hulpinstantie", vult Aline aan. "Het gebeurt dat assistenten collega-aso's zien uitvallen, maar dat ze een gevoel van machteloosheid ervaren omdat ze zich niet voldoende opgeleid voelen om die persoon bij te staan. De flowchart kan de weg wijzen." Bij de opstelling toetste Vaso de flowchart af met bestaande hulpinitiatieven voor artsen (in opleiding) Dokters4 Dokters en Arts in Nood. Vaso wil overigens waar mogelijk samenwerkingen opzetten met beide organisaties. Voor Vaso moet zelfzorg een vaste, prominente plaats krijgen in de opleiding. Cynthia D'Hondt: "Vandaag is de aandacht voor zelfzorg in de master specialistische geneeskunde (MSG) beperkt, om niet te zeggen quasi onbestaande. Daardoor beseffen zowel assistenten als stafleden vaak onvoldoende het belang van zelfzorg." In maart van dit jaar organiseerde Vaso nog een webinar over zelfzorg om aso's te sensibiliseren. De opkomst was groot, bijgevolg staan er dit academiejaar opnieuw een of meerdere op de planning. "In de nabije toekomst is Vaso van plan om de MSG te inventariseren en te bekijken hoe en waar zelfzorg een plaats zou kunnen krijgen. Een denkpiste is bijvoorbeeld om binnen de keuzekorf voor persoonlijke ontwikkeling in de master, seminariegroepjes op te richten naar het voorbeeld van de haio's. Los daarvan zou het goed zijn dat zelfzorg en gerelateerde topics als timemanagement en preventie van burn-out ook effectief aan bod komen binnen opleidingsvakken", zegt Cynthia. Voorts werkte Vaso recent mee aan de podcast 'Uitgedokterd', een initiatief van kinder- en jeugdpsychiater in opleiding Karen Bartholomeus dat zich richt op jonge artsen. In de podcast, die deze maand gelanceerd wordt, passeren thema's als zelfzorg, work-life balance, grenzen stellen enz. de revue. "De afgelopen jaren won Vaso aan bekendheid bij de arts-specialisten in opleiding, ongetwijfeld heeft onze opvolging van en berichtgeving over het verbeterde sociale statuut daar recent nog toe bijgedragen. Die aandacht moeten we vasthouden, en aangrijpen om een thema als mentaal welzijn nog meer op de kaart te plaatsen", besluit Cynthia D'Hondt.
