Hadden de pioniers van EBM oog voor wat de patiënt wil?

De waarden en voorkeuren van patiënten vormen een van de drie pijlers van 'evidence-based medicine' (EBM). Maar hoe is het dan te verklaren dat deze ene pijler nog nauwelijks is uitgewerkt in de EBM-literatuur, vragen de Nederlandse psycholoog Casper Schoemaker en arts Trudy van der Weijden zich af.

...

In de definitie van evidence-based medicine (EBM) is er duidelijk aandacht voor "het integreren van de waarden en voorkeuren van patiënten in behandelbeslissingen", schrijven de auteurs. Sinds het begin van de jaren 2000 is de voorkeur van de patiënt zelfs een van pijlers van EBM, naast de klinische expertise van de behandelaar en de uitkomsten van onderzoek. (1) En ook in maatschappelijke discussies over de kwaliteit van zorg zijn deze patiëntvoorkeuren de laatste jaren een terugkerend element. Naar aanleiding van wetenschappelijke consternatie (2) over de waarde die de EBM-pioniers aan de voorkeur van de patiënt hechtten, besloten Schoemaker en van der Weijden Nederlandse en internationale sleutelpublicaties uit de beginperiode van EBM - de periode 1985 -2000 - erop na te zien. Namen de EBM-pioniers deze voorkeuren destijds ook al serieus, of moesten ze er niets van hebben?"We vonden niet veel meer dan wat welwillende, maar vage uitspraken", moeten de auteurs besluiten. "Concreet werd het nergens." Maar omdat de EBM-beweging zich in het verleden al vaker succesvol heeft aangepast aan maatschappelijke ontwikkelingen, zou er reden zijn voor optimisme.Zo schreven verschillende EBM-kopstukken als Howick, Glasziou, Maskrey en Heneghan mee aan een toekomstvisie (3) over EBM waarin wel concreet beschreven wordt hoe patiëntvoorkeuren hier deel uit van kunnen maken. Ondertussen startte een ander EBM-kopstuk een wetenschappelijk tijdschrift over patiëntenparticipatie in onderzoek, en sprak EBM-goeroe Gordon Guyatt op een congres over "shared decision making" tussen artsen en patiënten.(1)Offringa M, Assendelft WJJ, Scholten RJPM. Inleiding in evidence-based medicine. Klinisch handelen gebaseerd op bewijsmateriaal. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum; 2000. Howick J. The Philosophy of evidence-based medicine. Londen: BMJ Books; 2011.(2)Burgers JS. Opschudding over evidencebased medicine: van reductionisme naar realisme in de toepassing van richtlijnen. Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8376. Greenhalgh T, Howick J, Maskrey N; Evidence Based Medicine Renaissance Group. Evidence based medicine: a movement in crisis? BMJ. 2014;348:g3725. Bolt T, Huisman F. Evidence-based medicine in crisis? Een historisch commentaar op het actuele debat. TGE. 2015;25:102-7.(3)Greenhalgh T, Howick J, Maskrey N; Evidence Based Medicine Renaissance Group. Evidence based medicine: a movement in crisis? BMJ. 2014;348:g3725.