Geert Dom leidt Europese psychiatrievereniging

Achtendertig jaar geleden richtten Duitsland en Frankrijk de EPA op. Sindsdien deinde de or- ganisatie altijd maar uit om anno 2021 vele nationaliteiten te tellen (zie verder). "Traditioneel", zo zegt hoogleraar psychiatrie (UAntwerpen) Geert Dom "is de EPA-voorzitter afkomstig uit een land met een groot onderzoeksinstituut. Dat men nu voor mij koos, heeft onder meer te maken met de structuur van de vereniging. Omgaan met verschillen en de dialoog openhouden, is niet altijd eenvoudig. Diplomatie is een belangrijke troef om zowel individuele leden als 44 psychiatrische verenigingen met elk een eigen voorzitter en bestuur samen te houden. Wellicht speelde dat mee bij mijn verkiezing." Maar uiteraard is een goed wetenschappelijk trackrecord evenzeer on- ontbeerlijk. En het vermogen om stra- tegisch te kunnen denken. Geert Dom was bovendien goed ingewerkt aan- gezien hij al sinds 2013 deel uitmaakt van de raad van bestuur, de laatste vier jaar als penningmeester. De verkiezing van de president-elect gebeurt onrechtstreeks. Eerst duidt de algemene ledenvergadering een raad van bestuur aan die vervolgens de voorzitter kiest. Met nu ook collega Lydia De Picker (UAntwerpen, PZ Duffel) verkozen in de board doen we het als Belgen erg goed. Ze is ook oud-voorzitter van de European Federation of Psychiatric Trainees (EFPT) en kan zo hopelijk helpen om meer jongeren te motiveren voor internationaal engagement", zegt Geert Dom. De European Psychiatric Association telt enerzijds individuele leden af- komstig uit 88 landen en anderzijds zijn er 44 nationale verenigingen aangesloten. Globaal vertegenwoordigt EPA 80.000 psychiaters en dat aantal stijgt nog steeds. Op de hoofdzetel in Straatsburg werken een tiental medewerkers, in het Brusselse kantoor nog 2 à 3. Geert Dom: "Als één van de eerste grote internationale wetenschappelijke verenigingen nam EPA acht jaar geleden familieleden en patiënten op in haar raad van bestuur. Met name gaat het over de Global Alliance of Mental Illness Advocacy Networks (Gamian) en de European Federation of Associations of Families of People with Mental Illness (Eufami)." Enkele jaren geleden opende EPA een tweede kantoor in Brussel. "Bedoeling is deze zetel uit te bouwen en de con- tacten met het Europese parlement te intensifiëren. Doel van EPA is immers het beleid en de politiek inzake geestelijke gezondheid en onderzoek en ontwikkeling te beïnvloeden. We hopen bijvoorbeeld te komen tot een Europese standaard voor klinisch en basis- onderzoek in geestelijke gezondheid en psychiatrie", aldus professor Dom. Belangrijk is ook de organisatie van congressen, continue navorming en educatie via online opleidingen en MOOC's - Massive Open Online Courses. Over suïcidepreventie bijvoorbeeld. "Sinds kort ondertitelen we de sessies om de toegankelijkheid te vergroten", voegt Geert Dom eraan toe. "Verder willen we de educatieve poot meer vorm geven door de ontwikkeling van een Europees curriculum (zie verder)." Met de medewerking van de na- tionale verenigingen werkt EPA ook richtlijnen uit voor mentale gezondheid en psychiatrie. Daarbij verzamelen de nationale verenigingen data - bijvoorbeeld over ethisch gevoelige thema's zoals vrijheidsbeperkende maatregelen. Met die gegevens als basis werkt de Europese koepelvereniging een con- sensus en richtlijnen uit. Door gemeenschappelijke standaarden inzake preventie, behandeling en ethiek te ontwikkelen, wil EPA verschillen wegwerken."Uiteraard vergt dit de nodige diplomatie," voegt Dom eraan toe. "Dit is niet altijd eenvoudig. En soms gaat het verder. We tekenden bijvoorbeeld formeel protest aan tegen Turkije toen het uit de VN-overeenkomst over geweld tegen vrouwen stapte." Nog een heikel thema is euthanasie om psychische redenen. "We proberen dit stap voor stap aan te pakken," zegt Geert Dom. "Op vraag van de Poolse psychiatrische vereniging schreef ik bijvoorbeeld een artikel over de werkwijze in België en Nederland. Dat vormde in Polen de basis voor een discussie binnen de eigen vereniging." De enorme verschillen tussen de 44 aangesloten landen en verenigingen qua inhoud, structuren en beroepsmatige benadering van geestelijke gezondheidszorg en psychiatrie vergemakkelijken samenwerking uiteraard niet. Toch noemt Geert Dom de internationale contacten doorgaans goed. "Bulgarije vroeg EPA bijvoorbeeld om hun geestelijke gezondheidszorg door te lichten. En om Oost-Europa meer bij de werking te betrekken, wijkt het jaarlijkse congres - één van de grootste van Europa - in 2022 uit naar een minder traditionele congresstad zoals Boedapest." Het tweejarige mandaat van professor Dom is niet vernieuwbaar. Vanaf voorjaar 2023 neemt hij effectief de leiding van de vereniging op zich. Wat hoopt hij te verwezenlijken? "Door de steeds verdere uitbreiding van de council is EPA zeer complex ge- worden. Het is aangewezen om nieuwe projecten nu eerst te consolideren. Vooral ook wil ik werk maken van een nieuw 'governance model' om zo de input van de aangesloten landen te verstevigen. Daarnaast ga ik een Europees boardexamen in psychiatrie proberen uit te werken in samenwerking met de Europese specialistenorganisatie UEMS. Zo komt de kennis op Europees niveau. Artsen in opleiding die een geaccrediteerde toets afleggen, kunnen dit in hun eigen land in hun curriculum opnemen. Op die manier hopen we tot een gelijke Europese standaard te komen. Deel- nemende collegae hebben zo ook een bijkomende certificatie." Wat we al aanhaalden is de vraag of het zwaartepunt van de EPA-werking in Straatsburg moet blijven dan wel naar Brussel dient te kantelen. "Om impact te hebben op het Europese beleid is Brussel uitbouwen verstandiger," aldus Dom. "Dat laat toe regelmatig met Europese parlementsleden high level- meetings en hearings te organiseren over geestelijke gezondheidszorg."