...

Het Geelse pleegzorgmodel bestaat al sinds de 14de eeuw. Het kende een hoogtepunt na de Tweede Wereldoorlog. Toen was een op de vijf inwoners van Geel een psychiatrische patit, met 3.800 cliten voor 15.000 inwoners. Vandaag zijn er nog maar een 300-tal deelnemers. Dat heeft te maken met maatschappelijke evoluties. Zo werken meer vrouwen buitenshuis en bieden er zich minder gastgezinnen aan. Vroeger konden patiten terecht op de boerderijen om mee te werken op het land, maar dat bestaat nu niet meer.Toch is het oude concept nog steeds nuttig. "Patiten die een psychiatrische behandeling voltooid hebben, worden opgenomen in een gezin. De veiligheid en zorg in die familieomgeving maakt dat ze zich staande kunnen houden in de maatschappij. Die helende werking blijft ook vandaag overeind", zegt Prof. Chantal Van Audenhove (LUCAS, KULeuven).HervormingHet Geelse model is 'balanced care' avant la lettre. Dat concept wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie en federale overheid gepromoot en staat een evenwichtige geestelijke gezondheidszorg voor, georganiseerd vanuit het ziekenhuis maar met de mogelijkheid om psychiatrische zorg aan te bieden in de samenleving en de natuurlijke omgeving van de patit. Johan Claeys (OPZ Geel): "De Geelse gezinsverpleging was lange tijd een buitenbeentje. Door sommigen werd het afgedaan als iets wat zijn beste tijd wel gehad had, maar nu promoot de overheid meer en meer zorg in de maatschappij. Iets waar we hier in Geel al eeuwen goed in zijn."Gezien het verminderende succes van het pleegzorgmodel was tegelijk de nood aan hervorming duidelijk. Om te achterhalen welke plaats het systeem in de toekomst kan innemen, liet federaal minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx twee jaar geleden een studie uitvoeren door Chantal Van Audenhove. Differentiatie en uitbreiding blijken sleutelwoorden. "We zijn van mening dat je opnieuw beweging kunt krijgen in het Geelse pleegzorgmodel door het uit te breiden naar andere regio's en door wat meer diversiteit mogelijk te maken. Crisisopvang bijvoorbeeld, of pleegzorg in een aanleunwoning in plaats van onder hetzelfde dak", zegt de onderzoekster.Nieuwe aanpakIn het OPZ Geel nemen ze het advies alvast ter harte. Op 2 mei starten ze er met een vernieuwde aanpak van de pleegzorg. "Dan stappen we over van het huidige systeem van wijkverpleegkundigen naar multidisciplinaire teams met een psychiater, therapeut, maatschappelijk werker, ... Aan de ene kant willen we de zorg voor de huidige patiten op die manier flexibeler en gedifferentieerder maken. Nagaan welke zorg het meest is aangewezen voor de individuele patit. Aan de andere kant kunnen we met deze mobiele teams ook een nieuwe doelgroep van psychiatrische patiten bereiken. Zij verblijven ook in een thuissituatie, maar glippen tussen de mazen van het net en krijgen geen zorg."Tot nog toe bood het Geelse pleegzorgmodel enkel perspectiefbiedende pleegzorg aan, een langdurig verblijf voor personen met gestabiliseerde en chronische psychiatrische problemen. Binnenkort wordt het systeem dus flexibeler. "Differentiatie komt tegemoet aan een nood in de maatschappij waar momenteel geen oplossing voor is. Ik denk bijvoorbeeld aan een tijdelijke oplossing voor iemand die net de psychiatrie heeft verlaten en wat tijd nodig heeft om sociale en communicatieve vaardigheden te oefenen, maar na een paar maanden op eigen benen verder kan. Of aan een jongere die tijdens de week opgevangen wordt in een pleeggezin, maar in het weekend nog bij de eigen familie terechtkan", zegt Johan Claeys.UitbreidingOp korte termijn is het de bedoeling om het systeem uit te breiden naar de ruimere regio van het arrondissement Turnhout. Daarvoor werd het netwerk Geestelijke Gezondheid Kempen opgericht.Chantal Van Audenhove: "Het aangepaste systeem heeft zeker zijn plaats in de vernieuwde geestelijke gezondheidszorg. Daarbij wil ik ook nog het belang benadrukken van een referentiepersoon in het ziekenhuis die het dossier van personen met een psychiatrische problematiek altijd en continu opvolgt."Chantal Van Audenhove bespreekt het Geelse pleegzorgmodel op de internationale bijeenkomst 'Does Europe Care?', 28 en 29 april in Amsterdam. Ook Marian De Groof (KULeuven) en Lieve Van de Walle (OPZ Geel) komen er aan het woord.