Bij de uitbraak van de coronacrisis moesten de ziekenhuizen in ons land snel extra capaciteit creëren. Er bestond op dat moment geen nationale strategie voor capaciteitsproblemen in de ziekenhuissector. Op initiatief van experten op het terrein en de overheid werd het HTSC-comité opgericht.
Zijn opdracht: het aantal COVID-19-patiënten en de beschikbare bedden in de ziekenhuizen opvolgen, en adviezen geven aan de Risk Management Group rond ziekenhuiscapaciteit, in het bijzonder wat betreft intensieve zorgen.
Plannen afdwingbaar maken
In juni jl. kreeg het KCE de opdracht van het comité om de werking en de maatregelen die het uitvaardige tussen maart en juni (de eerste coronagolf) te evalueren, net als de respons van de ziekenhuizen hierop.
In het algemeen oordeelt het KCE dat het comité "zeer snel schakelde". Het nam een brede waaier aan ingrijpende maatregelen (bv. het opschorten van alle niet-dringende zorg). De ziekenhuizen vonden deze maatregelen duidelijk, maar niet altijd haalbaar.
Ondanks deze ingrijpende maatregelen werd de autoriteit van het comité niet in twijfel getrokken, stelt het KCE vast. Dit terwijl er nogal wat onduidelijkheid bestond over de juridische status van (de maatregelen van) het comité, net als de gevolgen wanneer ziekenhuizen zouden weigeren of niet in staat zouden zijn om de maatregelen uit te voeren.
Voor de spreidingsplannen die het HTSC comité voorstelt, moet er een permanent wettelijk kader komen, zodat de RMG deze plannen bij toekomstige crisissen onmiddellijk kan afdwingen.
Data op nationaal niveau cruciaal
Nog op basis van interviews met leden van het comité, vertegenwoordigers van de ziekenhuissector en experten, en een enquête bij de acute ziekenhuizen (62/98 namen deel), besluit en adviseert het KCE het volgende:
- Gaandeweg de eerste golf gaf het HTSC comité steeds meer gewicht aan de locoregionale netwerken. Daardoor hebben de ziekenhuizen o.m. de transfer van patiënten en de uitwisseling van persoonlijke beschermingsmiddelen samen aangepakt. In de toekomst moeten worden voortgewerkt aan de noodzakelijke randvoorwaarden, zoals een aangepaste financiering en verder uitgewerkte beheerstructuren op netwerkniveau.
- Het inzetten van extra personeel werd nu vooral overgelaten aan de ziekenhuizen zelf. In toekomstige crisissen zou de overheid op dit vlak meer een coördinerende rol kunnen opnemen.
- Het is belangrijk dat de budgetten die werden vrijgemaakt om de arbeidsomstandigheden van o.m. verpleegkundigen te verbeteren, effectief worden gebruikt om een verschil te maken op het terrein (bv. lager aantal patiënten per verpleegkundige, verbeterde taakverdeling, hogere jobtevredenheid).
- Adequate data over ziekenhuisgebruik en -capaciteit zijn cruciaal voor het beheer van ziekenhuiscapaciteit. Er moet een landelijk datasysteem komen voor de intensieve zorgen, zodat in 'real time' een accuraat beeld wordt verkregen van de capaciteit (bv. bedden, apparatuur, personeel), de patiëntkenmerken en de resultaten van zorg.
- Er is pandemieluik binnen het ziekenhuisnoodplan nodig (ZNP).
Uitgebreid met 'het terrein'
"Uit het onderzoek blijkt dat het comité door zijn samenstelling (vooral overheid en ziekenhuiskoepels) wordt beschouwd als een uniek platform om ziekenhuisaangelegenheden te bespreken", besluit het KCE. Het is er dan ook voorstander van om het als permanent adviesorgaan te behouden. Bedoeling is dat het dan geactiveerd wordt als er zich een crisissituatie voordoet waarbij extra ziekenhuiscapaciteit nodig is.
Wel zou het werkveld, meer bepaald verpleegkundigen en (hoofd)artsen van ziekenhuizen, er ook in moeten worden opgenomen, zo adviseert het KCE nog.