...

John Combrez maakte onlangs de analyse dat de gezondheidszorg drie miljard euro kan besparen. Door de efficiëntie van de zorg te vergroten. Maar doelmatige zorg staat vandaag ook wel al op het programma? 'Doelmatige zorg' is een internationale bekommernis. Op de website healthybelgium.be staat een schat van gegevens, die vaak een grote praktijkvariatie aan het licht brengen. Er is niet altijd een 100% efficiënte besteding van de middelen, om het met een understatement te zeggen. De belangrijke vraag is: hoe breng je een gedragsverandering teweeg? Hoe vergroot je het inzicht en de bereidheid bij zorgverleners om de kwaliteit te leveren en volgens de evidence te werken? Dat kun je alleen maar bereiken door accountability. Door samen met de zorgverleners strategieën uit te werken om de kwaliteit te verzekeren. Financieringsmechanismen moeten aandacht hebben voor de kwaliteit. De zorg moet lonen, niet een grote productie. Maar vaak stuit je daarbij op vastgeroest gedrag bij mensen. Onlangs las ik het boek 'Ruis' van, onder meer, Daniel Kahneman - een psycholoog die de Nobelprijs economie won. Het gedrag, de houding van mensen zorgt voor een extra laag van complexiteit bij beslissingen die ze nemen. Er zitten heel wat stoorzenders verborgen.Men denkt vaak dat financiële belangen de grote hinderpaal vormen. Maar dat is niet noodzakelijk zo. Neem het voorbeeld van antibiotica. Niemand heeft er belang bij dat er te veel antibiotica worden voorgeschreven. Artsen hebben daar al lang geen financieel belang bij. Dat het voorschrijven beter kan weet iedereen. Maar uit de gegevens over antibacteriële resistentie weten we dat België zeker niet de beste leerling is in de klas. Ook in andere landen blijft het trouwens moeilijk. We boeken niet veel vooruitgang, ondanks alle maatregelen. Je moet zware middelen inzetten om met achterhaalde routines en gewoonten te breken, werken met actieplannen, doelstellingen vooropzetten, benchmarken en feedback geven. En je moet dat volhouden. (Lees verder onder de box.)Op healthybelgium.be doet men een oproep aan de artsenverenigingen om met de data over praktijkvariatie aan de slag te gaan. Ook Pascal Meeus stelde tijdens de kick-offmeeting dat de inbreng van artsen zeer welkom is. Wat was de respons daarop?Je kunt mensen mobiliseren voor betere zorg,. Maar je moet dat organiseren en het volhouden. Twintig jaar geleden stuurden we profielen op naar artsen. Die kwam dan terecht in een stapel post, samen met alle reclame, tijdschriften... Dan kun je eigenlijk wel al weten dat je boodschap niet zal overkomen. Maar nu zijn er nieuwe communicatiemiddelen beschikbaar. Covid heeft dat nog in een stroomversnelling gebracht. Vandaag organiseer je een webinar - vroeger zaten mensen lange tijd in de wagen, en wanneer ze eindelijk aankwamen moesten ze om allerlei redenen nog een half uur wachten. Dat vraagt een nieuw organisatiemodel. Dat was ook de opzet van de kick-off voor de gezondheidsdoelstellingen en doelmatige zorg, waarop 500 mensen aanwezig waren. We vertelden: dit is jullie zaak. Dit is niet voor de administratie, dit is voor de artsen, voor de ziekenhuisbeheerders, voor de zorg. Jullie moeten ermee aan de slag.Je moet dat niet allemaal in Brussel organiseren. Je moet dat bijvoorbeeld naar de beroepsorganisaties op het mesoniveau brengen. Er was een mooie respons. We hebben zo'n 180 concrete voorstellen voor doelmatige zorg gekregen.Het gebruik van data kwam al geregeld ter sprake. U schetste het als een van de belangrijkste ontwikkelingen in de voorbije kwarteeuw binnen het Riziv. Experts maken zich sterk dat er nog veel meer mogelijk is.We zetten analyses op touw met partners als SAS - we doen clusteronderzoek, datamining, enzovoort ... . Maar dit zijn geen consumentengegevens. Je hebt moet de context hebben. Voor welke pathologie werden facturatiegegevens geregistreerd? Wat was de hoofddiagnose? Dat is vaak niet eenvoudig.De data moeten inderdaad nog meer gebruikt worden. Het regeerakkoord zet daar de deur voor open. Europa en de WGO zetten Digital Health hoog op de agenda. We hebben samen met de FOD Volksgezondheid en het federaal geneesmiddelenagentschap FAGG een datastrategie in voorbereiding. We praten met de ziekenfondsen.Een goede data-analyse produceert niet alleen een rapport maar resulteert ook in actie. Data moeten op een veilige manier ook toegankelijk zijn voor universitaire onderzoekers en andere geïnteresseerden.Wat het gebruik van data vermag is gebleken tijdens de vaccinatiecampagne, toen de Taskforce Vaccinatie besloot om op basis van de richtlijnen de risicopatiënten te identificeren. De ziekenfondsen konden met de IMA-databanken 1,1 miljoen mensen detecteren. De huisartsen vonden er met hun elektronische dossiers nog eens 200.000. Door epidemiologische data te traceren kun je duidelijk problemen identificeren en aanpakken. Kan het redesign van de administratie ook op die punten een ommekeer brengen?Het redesign mag niet louter als een bestuurskundige operatie worden opgevat: breng de administraties samen en de eenheid van commando volgt wel vanzelf, ... Zo werkt het niet. Er speelt ook een culturele en menselijke factor. Het Riziv zit nu samen met de FOD Volksgezondheid en FAGG in één gebouw, dat is een troef. Dat laat ons toe 'passerellen' te bouwen en efficiënter te werken. We moeten nu een strategie uitbouwen voor de samenwerking. We kunnen bijvoorbeeld de data over ziekenhuizen samenbrengen: pathologiegegevens, financiële gegevens aan de ene kant, gegevens over de uitgaven van de ziekteverzekering aan de andere kant,... Dat kan de rol van de BFM verduidelijken in het globale plaatje van de ziekenhuisfinanciering, de organisatie van de zorg en de kwaliteit daarvan. Er zijn veel passerellen, bijvoorbeeld in de dienstverlening voor de zorgverleners. Grotere efficiëntie is mogelijk door een betere interadministratieve coördinatie. Een stukje wachtpostenbeleid binnen het Riziv, en een ander stukje binnen de FOD, dat leidt tot tijdsverlies. We maken middelen vrij die we in de zorg kunnen herinvesteren, door de ondersteunende diensten te hergroeperen: de logistieke diensten, IT,... Bij de communicatie kunnen we krachtiger met één stem spreken.Het Riziv is bezig met een meerjarenbegroting te ontwerpen. De ziekteverzekering heeft een strategie op lange termijn nodig. Is de scope van de meerjarenbegroting nu voldoende? Bij elke regeringswissel heb je een reset van het beleid? Is er voldoende continuïteit in de Belgische gezondheidszorg?Er zijn geen echte breuklijnen tussen de verschillende beleidsteams die de voorbije 20 jaar zijn aangetreden. 20 jaar geleden was de minister dezelfde als de huidige minister. Toen lag er een grote nadruk op de toegankelijkheid van de zorg, maar die is er gebleven. De equipe daarop zette in op de kwaliteit van zorg - de performantie van het systeem. Kwaliteitsmeting aan de hand van data is actueler dan ooit. Dat team legde ook de bouwstenen voor e-health. Hadden we niet blijven inzetten op elektronisch gegevensuitwisseling, hoeveel rampzaliger was het voorbije jaar geweest?Minister Onkelinx zette de hervorming van de ziekenhuizen in de startblokken, waar haar opvolgster volop mee aan de slag is gegaan. Minister De Block sloot een pact met de farma-industrie om ruimte te scheppen voor innoverende middelen tegen kanker. Deze regering rolt dat verder uit.Er is continuïteit. Ik zie verschillen in accenten, maar dat is logisch. Die zouden er ook zijn als steeds dezelfde partijen aan de macht waren geweest. De nieuwe generatie zal nu het werk dat mijn generatie gestart is moeten overnemen voor de chronisch zorg, preventie, de versnipperde geestelijke gezondheidszorg. De shift in de geneesmiddelensector van blockbusters en generieken naar de bijna gepersonaliseerde geneesmiddelen - en met de genetische therapieën die eraan komen - betekent dat de financieringsmechanismen moeten aanpassen. Dat kunt u niet in de begroting van één jaar realiseren. Het opnieuw inschrijven van een groeinorm in de wet moet stabiliteit brengen. Er kan natuurlijk altijd een nieuwe economische crisis toeslaan. Maar er moet een langetermijnvisie zijn. In nauwe samenwerking met het Planbureau hebben we de afgelopen jaren meerjarenramingen gemaakt. Als je meer stabiliteit wilt creëren in bijvoorbeeld de ziekenhuisfinanciering, moet je weten waar je naartoe wil. Je moet trendsgewijs denken, anders krijg je nog meer defensieve reacties.