...

Wat kan ik doen als ik seksueel geweld vermoed of vaststel? Welke zorg en advies kan ik het slachtoffer bieden? Wanneer rechtvaardigen signalen een ingrijpen van buitenaf? Hoe kan ik de band met het slachtoffer en haar of zijn familie zo veel mogelijk in stand houden en tegelijkertijd tijdig ingrijpen om eenieders veiligheid te garanderen? In situaties waarbij een patiënt te maken krijgen met seksueel geweld werpen zich veel vragen op. Maar niet zelden voelen artsen zich geremd om iets te ondernemen uit vrees hun beroepsgeheim te schenden, zegt professor gezondheidsrecht Tom Goffin (UGent).De Orde der artsen en het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen hebben daarom in samenwerking met Tom Goffin een 'meldcode seksueel geweld' voor artsen opgesteld. Tom Goffin schetst de context van de totstandkoming: "Zo'n twee jaar geleden nam het kabinet van toenmalig staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA) het initiatief om artsen bij te staan in situaties waarbij een patiënt te maken krijgt met partnergeweld, vermoeden van vrouwelijke genitale verminking of seksueel geweld. De Orde der artsen toonde zich meteen bereid om daarover mee na te denken. Daaruit volgden 'meldcodes' of stappenplannen. Concreet bieden ze artsen een houvast hoe ze dergelijke patiënten/slachtoffers op een zorgvuldige wijze kunnen helpen binnen de grenzen van hun deontologie."De meldcodes rond partnergeweld en rond vrouwelijke genitale verminking zijn sinds maart vorig jaar beschikbaar. De meldcode seksueel geweld liet wat langer op zich wachten en door het vallen van de regering kon ze niet afgewerkt worden, vertelt prof. Goffin. Recent namen het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en de Orde der artsen de draad van de derde meldcode weer op en vandaag kunnen artsen ook terugvallen op dit stappenplan.De meldcode heeft de vorm van een beslissingsboom. Stap voor stap wordt uitgelegd hoe een zorgverlener in gevallen van seksueel geweld op een zorgvuldige wijze kan handelen. Ook bij twijfelgevallen wordt een aantal mogelijke stappen opgesomd. Vanuit zijn medewerking aan de eerdere twee meldcodes als toenmalig jurist van de nationale raad van de Orde der artsen, hielp Tom Goffin de meldcode seksueel geweld te finaliseren. Prof. Goffin: "Omdat de zorg in een dergelijke situatie dermate specifiek is, wordt de patiënt in acute situaties best zo snel mogelijk doorverwezen naar een Zorgcentrum na Seksueel Geweld (*) of ziekenhuis." Wat als de patiënt niet doorverwezen wil worden? In de meldcode staat hoe een arts zelf kan handelen."De rode draad doorheen deze meldcode en doorheen de andere meldcodes is dat artsen een aantal stappen kunnen ondernemen ter behandeling en bescherming van de patiënt binnen de grenzen van het beroepsgeheim. De finale stap of een van de laatste stappen is wel steeds om op basis van artikel 458bis van het Strafwetboek of de noodtoestand het geval te melden aan de Procureur des Konings", zegt Tom Goffin. Volgens de professor gezondheidsrecht kan deze handelswijze - met andere woorden de reeds bestaande meldcodes - op veel bijval rekenen van juristen met expertise in gezondheidsrecht.De meldcodes omvatten de essentie van hoe te handelen. Voor artsen die wat meer uitleg wensen bij elk van de stappen komt er dit najaar een 'handreiking' van de drie meldcodes - een uitgeschreven tekst. "Het concept van 'meldcodes' is vrij nieuw. In Nederland werkt de KNMG (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst, nvdr) al een tijdje met dergelijke meldcodes en daar ontstond in het beroepsveld een nood aan wat meer contextualisering. We vermoeden dat dit ook hier het geval zal zijn", verduidelijkt Tom Goffin die keuze.Verder wordt er gewerkt aan een e-learningmodule zodat artsen zich de meldcodes leren eigen te maken. Ook deze is voorzien voor de tweede helft van 2019.(*) Voor een lijst van Zorgcentra na Seksueel Geweld, zie www.seksueelgeweld.be.