De meningen over het succes en het falen van de lockdown en de exitmaatregelen lopen uiteen. Voor de enen zijn de experten helden en de politici de kop van jut, anderen vinden de aanpak, gezien de omstandigheden, behoorlijk geslaagd.

De meer brutale beleidsmakers kloppen zichzelf graag even op de borst, de opportunisten bedienen hun kiespubliek met wat meer ijver dan de rest of benutten gretig de fouten van de concurrentie, en de onzichtbaren bleven veilig in hun kot. Als je het mij vraagt was het belangrijkste euvel de topdownaanpak, en ontbrak er vaak een heldere en effectieve communicatie.

In het begin van de crisis liep de gedragsverandering redelijk vlot met af en toe een kleine hapering, maar hoe verder de crisis vordert, hoe moeilijker dit nieuw aangeleerd gedrag blijkt vol te houden. We zijn de race naar de meet tenslotte ook begonnen met een aantal serieuze handicaps.

Kritische stemmen van publiek en vooral van de pers plaatsen heel wat kanttekeningen bij het beleid. Belgen houden niet van regels en zijn kampioenen in het ontwijken ervan. Omdat we een liberale maatschappij zijn, met nu ook met een overwegend liberale regering, werd er bovenmatig veel aandacht besteed aan de heilige mantra van de vrije keuze. Belgen houden niet van regelneverij en willen vooral zelf bepalen wat mag en wat niet. Kortom een Nanny State spoort niet met onze mentaliteit. Voor veel politici is ze ook een teken van impotentie.

Geen impotente nanny die law en order roept zoals Trump, maar een zorgzame oppas die het beste met ons voor heeft

De opvattingen van de klassieke beleidsmaker verschillen nogal van die van heel wat gedragsexperten. Politici hebben de neiging te denken dat mensen overwegend rationeel zijn, maar researchers stellen vast dat de meeste beslissingen op emotionele basis gebeuren of ook impulsief zijn.

Mensen worden vaak beïnvloed door hun omgeving, influencers of voorbije ervaringen. Men gaat er vaak van uit dat mensen hun mogelijkheden kennen en perfect kunnen berekenen wat de verwachte waarde is van risico's. Niet dus, blijkt uit menig onderzoek. Men beseft niet altijd dat mensen een gigantische aversie hebben voor verlies of verandering.

De meest courante fout is te denken dat informeren volstaat om gedrag te beïnvloeden. Door inzichten uit sociale marketinginterventies weten we echter dat er een enorme kloof is tussen weten en doen. Al deze foute veronderstellingen opgeteld bij verwarrende of foute communicatie zorgen ervoor dat maatregelen vaak hun doel voorbijschieten.

We moeten dit nog een tijdje uitzingen want dit, of een ander, virus komt terug, en juist daarom lijkt het mij belangrijk een meer strategische aanpak te bepleiten voor een duurzame gedragsverandering.

Cruciale overwegingen daarbij zijn: wegen de voordelen op tegen de maatschappelijke en economische kost? Is onze keuzevrijheid heilig of primeert het maatschappelijk nut? Heeft de regering het legitieme recht om onze vrije wil te beperken (zacht versus hard paternalisme en moreel paternalisme)?

Dit virus eist dat het eigenbelang even een stapje opzij zet voor het belang van velen. Een draagvlak kan je hiervoor vinden als je begrijpt wat de mensen motiveert, samenwerkt (bottom-up) en maatwerk levert

Een gevoel van vrijheid is subjectief, het impliceert keuzes die niet iedereen kan of wil maken. Om te spreken van vrije wil of zelfbeschikking van het individu wordt algemeen aangenomen dat er aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan. Het individu mag niet worden gemanipuleerd, de beslissing moet redelijk zijn en geïnformeerd (men weet waarom men kiest), als u een beslissing volgt die ingaat tegen uw eigen belang moeten de neveneffecten en voordelen hiervan duidelijk zijn, mensen moeten beschikken over voldoende sociale, intellectuele vaardigheden.

Dit virus eist dat het eigenbelang even een stapje opzij zet voor het belang van velen. Een draagvlak kan je hiervoor vinden als je begrijpt wat de mensen motiveert, samenwerkt (bottom-up) en maatwerk levert voor iedere groep met andere motieven en risico's (ouderen, jongeren, zorgverleners). En ook iets in de plaats geeft als je iets afpakt. Geen impotente nanny die law en order roept zoals Trump, maar een zorgzame oppas die het beste met ons voor heeft. Het beleid heeft dat een beetje verleerd, maar willen is kunnen, zeker weten.

De meningen over het succes en het falen van de lockdown en de exitmaatregelen lopen uiteen. Voor de enen zijn de experten helden en de politici de kop van jut, anderen vinden de aanpak, gezien de omstandigheden, behoorlijk geslaagd. De meer brutale beleidsmakers kloppen zichzelf graag even op de borst, de opportunisten bedienen hun kiespubliek met wat meer ijver dan de rest of benutten gretig de fouten van de concurrentie, en de onzichtbaren bleven veilig in hun kot. Als je het mij vraagt was het belangrijkste euvel de topdownaanpak, en ontbrak er vaak een heldere en effectieve communicatie. In het begin van de crisis liep de gedragsverandering redelijk vlot met af en toe een kleine hapering, maar hoe verder de crisis vordert, hoe moeilijker dit nieuw aangeleerd gedrag blijkt vol te houden. We zijn de race naar de meet tenslotte ook begonnen met een aantal serieuze handicaps. Kritische stemmen van publiek en vooral van de pers plaatsen heel wat kanttekeningen bij het beleid. Belgen houden niet van regels en zijn kampioenen in het ontwijken ervan. Omdat we een liberale maatschappij zijn, met nu ook met een overwegend liberale regering, werd er bovenmatig veel aandacht besteed aan de heilige mantra van de vrije keuze. Belgen houden niet van regelneverij en willen vooral zelf bepalen wat mag en wat niet. Kortom een Nanny State spoort niet met onze mentaliteit. Voor veel politici is ze ook een teken van impotentie. De opvattingen van de klassieke beleidsmaker verschillen nogal van die van heel wat gedragsexperten. Politici hebben de neiging te denken dat mensen overwegend rationeel zijn, maar researchers stellen vast dat de meeste beslissingen op emotionele basis gebeuren of ook impulsief zijn. Mensen worden vaak beïnvloed door hun omgeving, influencers of voorbije ervaringen. Men gaat er vaak van uit dat mensen hun mogelijkheden kennen en perfect kunnen berekenen wat de verwachte waarde is van risico's. Niet dus, blijkt uit menig onderzoek. Men beseft niet altijd dat mensen een gigantische aversie hebben voor verlies of verandering.De meest courante fout is te denken dat informeren volstaat om gedrag te beïnvloeden. Door inzichten uit sociale marketinginterventies weten we echter dat er een enorme kloof is tussen weten en doen. Al deze foute veronderstellingen opgeteld bij verwarrende of foute communicatie zorgen ervoor dat maatregelen vaak hun doel voorbijschieten.We moeten dit nog een tijdje uitzingen want dit, of een ander, virus komt terug, en juist daarom lijkt het mij belangrijk een meer strategische aanpak te bepleiten voor een duurzame gedragsverandering. Cruciale overwegingen daarbij zijn: wegen de voordelen op tegen de maatschappelijke en economische kost? Is onze keuzevrijheid heilig of primeert het maatschappelijk nut? Heeft de regering het legitieme recht om onze vrije wil te beperken (zacht versus hard paternalisme en moreel paternalisme)?Een gevoel van vrijheid is subjectief, het impliceert keuzes die niet iedereen kan of wil maken. Om te spreken van vrije wil of zelfbeschikking van het individu wordt algemeen aangenomen dat er aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan. Het individu mag niet worden gemanipuleerd, de beslissing moet redelijk zijn en geïnformeerd (men weet waarom men kiest), als u een beslissing volgt die ingaat tegen uw eigen belang moeten de neveneffecten en voordelen hiervan duidelijk zijn, mensen moeten beschikken over voldoende sociale, intellectuele vaardigheden. Dit virus eist dat het eigenbelang even een stapje opzij zet voor het belang van velen. Een draagvlak kan je hiervoor vinden als je begrijpt wat de mensen motiveert, samenwerkt (bottom-up) en maatwerk levert voor iedere groep met andere motieven en risico's (ouderen, jongeren, zorgverleners). En ook iets in de plaats geeft als je iets afpakt. Geen impotente nanny die law en order roept zoals Trump, maar een zorgzame oppas die het beste met ons voor heeft. Het beleid heeft dat een beetje verleerd, maar willen is kunnen, zeker weten.