...

De besparingen op de geestelijke gezondheidszorg in Nederland hebben kwalijke gevolgen, zowel voor patiënten als voor zorgverleners. Door de moeilijke toegang tot de ggz zoeken patiënten hun toevlucht tot huisartsen, die niet opgeleid zijn voor dat soort zorg. En ondertussen trekken instellingen uit geldnood een pak vacatures in. Het inmiddels demissionaire kabinet-Rutte snoerde niet alleen de broeksriem van de huisartsen aan; in 2011 kondigde het al een bezuiniging van zowat 600 miljoen euro aan voor de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Extra inkomsten moesten dan weer gepuurd worden uit de maatregel om patiënten ouder dan 18 jaar een eigen bijdrage van 200 euro te laten betalen voor ggz, een schikking die de drempel tot die ggz uiteraard nog verhoogde.Eigen bijdrageNadat premier Mark Rutte het ontslag van het kabinet aanbood bij koningin Beatrix, raakten de VVD, CDA, D66, GroenLinks en de ChristenUnie het vorige week in het kader van het Stabiliteitsprogramma Nederland evenwel eens om die maatregel ten dele te schrappen, iets waar ook de Tweede Kamer mee instemde. In totaal moet daar 40 miljoen euro voor uitgetrokken worden.Bedoeling is om de meest kwetsbare psychiatrische patiënten - namelijk die patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen en een laag inkomen - te ontzien. Dat hun inbeschermingneming broodnodig is, valt af te leiden uit een analyse van onderzoeksinstituut Nivel. Dat stelde vast dat net die groep patiënten psychiatrische zorg zou gaan mijden omwille van de eigen bijdrage. Een rondvraag van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) bij 414 huisartsen, afgenomen vlak voordat 'de bijdrage uit eigen zak' deels werd geschrapt, toont dat die vrees ook bij de huisartsen zelf leeft. Ruim 64% van de bevraagde huisartsen gaf aan een toename te merken in de eigen praktijk van vragen van chronisch psychiatrische patiënten, 87% stelde een toename vast van de begeleiding van patiënten met nood aan psychologische zorg. Ook het aantal aanvragen van voorschriften voor psychofarmaca steeg opvallend: 47% voor eerste voorschriften, 64% voor herhaalvoorschriften. Doorverwijzen naar de ggz werd dan weer moeilijker voor 58% van de huisartsen.Een ongezonde, zelfs onverantwoorde situatie, zo oordelen de meeste huisartsen. Ze verplicht huisartsen om meer te doen dan waar zij zich prettig bij voelen en plaatst hen voor een unfair dilemma: de patiënt in de kou laten staan of hem of haar toch zorg verlenen zonder over de nodige expertise te beschikken. Meer dan 80% van de respondenten uitte dan ook de vrees voor negatieve gevolgen - zoals verwaarlozing, agressie, suïcidepogingen, verslaving, ... - voor minstens een deel van de patiëntengroep.Overschot aan psychiaters?Uiteraard lossen al die problemen niet op als sneeuw voor de zon nu de eigen bijdrage voor de meest kwetsbaren wegvalt. De ggz-sector moet immers nog steeds 540 miljoen euro - 600 miljoen min de veertig miljoen voor de deelse schrapping - besparen, wat sowieso kwalijke gevolgen heeft voor de omvang van het korps van geestelijke zorgverleners. Bovendien is het nog niet duidelijk of het Stabiliteitspan elders nieuwe bezuinigingen toevoegt.Machteld Alsbach van branchevereniging GGZ Nederland: "Veel instellingen worden geconfronteerd met de zware bezuinigingen in de sector en houden daarom de hand op de knip. Omdat personeel de grootste kostenpost is, is het niet verwonderlijk dat dit zich meteen vertaalt in het inkrimpen van de flexibele schil van medewerkers en in het intrekken van vacatures."De Arbeidsmarktmonitor van Medisch Contact (het weekblad van de KNMG) lijkt dat te bevestigen: het aantal vacatures voor psychiaters daalde de afgelopen maanden met ruim 33%, van 251 in het laatste kwartaal van 2011 naar 167 nu. Een veel scherpere afname dan de algemene vacaturedaling voor artsen, die rond de 10% schommelt. Het Capaciteitsorgaan, dat de overheid adviseert over de instroom van studenten in de geneeskundeopleidingen, volgt de evolutie met argwaan. "Tot voor kort hoorden we altijd verhalen over een tekort aan psychiaters. Maar nu merken we dat het veld zich zorgen maakt of er straks niet te veel psychiaters zijn."