...

In de reeks 'e-health in het ziekenhuis' spreekt Artsenkrant met zorgprofessionals die dagelijks e-healthtoepassingen gebruiken. Deze aflevering geven we het woord aan Ines Frederix, assistente cardiologie in opleiding aan het Jessa Ziekenhuis. In België sterven jaarlijks zo'n 31.000 mensen door hart- en vaatziekten. Na een hartinfarct moeten patiënten vaak hun levensstijl aanpassen om herval te vermijden. Daartoe voorzien ziekenhuizen revalidatieprogramma's op maat. Uit een grootschalig onderzoek blijkt echter dat minder dan de helft van deze patiënten een revalidatietraject volgt. Ze hebben geen tijd om op regelmatige basis naar het revalidatiecentrum te komen, transport vormt vaak een probleem... Ziekenhuizen op hun beurt krijgen het moeilijker om klassieke revalidatie aan te bieden, gezien het toenemende aantal hartpatiënten.Op zoek naar alternatieve en innovatieve zorgmodellen, startte het Jessa Ziekenhuis enkele jaren geleden, als een van de eerste ziekenhuizen in Europa, met een grootschalig onderzoek naar telerevalidatie. Die zin voor innovatie mag niet verbazen: vorig jaar werd het revalidatiecentrum van het Jessa Ziekenhuis door de Europese Vereniging voor Cardiologie aangeduid als een van de twee Europese referentiecentra voor hartrevalidatie. Onder leiding van professor Paul Dendale onderzocht dokter Ines Frederix de voordelen van revalidatie op afstand (telerevalidatie) bij meer dan 100 patiënten met kransslagaderlijden. "Concreet betekent telerevalidatie dat patiënten in hun vertrouwde thuisomgeving herstellen", legt de assistente in opleiding uit. "Om medische supervisie te kunnen waarborgen, geven we patiënten zogenaamde sensoren mee zoals een stappenteller. De patiënt meet zijn fysieke activiteit en hartslag, waarop de gegevens automatisch worden doorgezonden naar een centraal platform. Hij of zij krijgt dan bewegings-, dieet en rookstopadvies via sms of e-mail en wordt zo als het ware op afstand gecoacht. Via het centrale platform kan de arts al zijn patiënten opvolgen."Betere levenskwaliteitEn deze manier van zorgverlening werpt zijn vruchten af. Uit de studie blijkt dat hartpatiënten die telerevalidatie bovenop de klassieke revalidatie volden, beter herstellen dan patiënten die enkel de klassieke revalidatie krijgen. Over een periode van zes maanden na de start van hun telerevalidatieprogramma, ging hun fysieke conditie er meer dan 10 keer zoveel op vooruit - wat resulteerde in een betere levenskwaliteit. "Daarnaast stellen we vast dat de patiënten die geen telerevalidatie krijgen meer dan dubbel zo vaak worden heropgenomen wegens hartproblemen", vertelt dr. Frederix. "Die heropnames gebeuren gemiddeld ook twee maanden vroeger, in vergelijking met de patiënten die wel telerevalidatie krijgen. Dat zijn overtuigende bevindingen, die aantonen wat de meerwaarde van revalidatie op afstand kan zijn." Anno 2016 ziet het team alle participerende patiënten weer terug. "We willen zien of telerevalidatie echte gedragsveranderingen kan teweegbrengen op lange termijn."KostenbesparingHet onderzoek blijkt ook relevant in het huidige landschap van budgettaire rigueur in de gezondheidszorg. "Zo kost iedere patiënt die via telerevalidatie wordt opgevolgd, 564 euro minder aan directe gezondheidskosten", weet dr. Frederix. Ze verwijst naar het verminderd aantal heropnames. "Op die manier kunnen cardiologen meer patiënten tegelijk behandelen. In feite bied je extra zorg aan zonder dat het gezondheidszorgbudget daarom aanzienlijk moet stijgen."En de patiënten zelf? "Die zijn ook enthousiast", weet dokter Ines Frederix. Het grootste struikelblok is het gebruik van de technologie. "Aangezien de meeste patiënten met kransslagaderlijden 65-plussers zijn, is dat niet altijd evident. Maar eens ze de smaak te pakken hadden, loopt alles wel los." Toch moet het gezegd: enkele patiënten geven aan dat ze liever het klassieke revalidatieproces volgen. Ines Frederix: "Uiteraard werkt deze formule niet voor iedereen. Net zoals bij de revalidatie die in ons centrum gebeurt, proberen we de telerevalidatie zoveel mogelijk op maat van de patiënt te maken, met aangepaste begeleiding."SmartphoneappMomenteel werkt het Jessa Ziekenhuis aan verschillende projecten die voortbouwen op de studie. Het eerste is een educatieve website rond hartrevalidatie. Ines Frederix: "Welke preventieve maatregelen kan je nemen om herval te voorkomen? Hoe kan je een hartinfarct herkennen? De hoofdfocus ligt natuurlijk op het verloop van de revalidatie en begeleiding." Er zijn 20 thema's, zoals hartvriendelijke voeding, stoppen met roken, risicofactorcontrole enzovoort. Telkens spreken een of meer zorgverleners de patiënt toe in een video. "Hartrevalidatie vereist dan ook een multidisciplinaire aanpak waarbij zowel cardiologen, psychologen, diëtisten, kinesisten en sociaal verpleegkundigen betrokken zijn."Daarnaast bouwt het ziekenhuis, samen met het Expertisecentrum Digitale Media van de Universiteit Hasselt, aan een app die hartpatiënten begeleidt, motiveert en voorlichting geeft tijdens hun revalidatie. "De smartphone is niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. In die zin was het logisch dat we hier op in spelen." "Bedoeling is dat telerevalidatie deel gaat uitmaken van de standaardzorg", besluit dr. Ines Frederix. "Zo is het een uitstekende oplossing voor patiënten die we niet kunnen bereiken via klassieke revalidatie, bijvoorbeeld omdat ze zich niet kunnen verplaatsen naar ons revalidatiecentrum. Ook een mengvorm van beide behoort tot de mogelijkheden. We hebben bewezen dat het werkt én dat het kosteneffectief is. Alleen: er is nog geen terugbetaling voorzien. Dat is aan de beleidsmakers. Nu, het is bekend dat Maggie De Block pro e-health en m-health is, dus, we hebben goede hoop (lacht)."