Derde prik samen met het griepvaccin?

Vooralsnog bestaat er in ons land geen consensus over een derde coronaprik voor iedereen. Enkel een beperkte groep risicopatiënten wordt gevaccineerd. Volgens de bekende viroloog professor Peter Piot is dat wel nodig. Een follow-up van de vaccins leert dat ze goed werken maar niet voor iedereen. "Er is immunosenescentie, 70-, 80-plussers zijn minder lang beschermd. Dat geldt ook voor kwetsbare mensen en mensen met immuunstoornissen", zegt Piot, die de 'derde prik' in een wereldwijd perspectief plaatst. "Gebruiken Europa en de Verenigde Staten alle vaccins op, dan rest er niets voor de andere landen. Dat is niet wenselijk. Een rationeel beleid vaccineert dus enkel kwetsbare mensen." Hoogstwaarschijnlijk kan het griep- en coronavaccin gelijktijdig worden toegediend zonder dat dit tot bijwerkingen leidt. Piot. "De Britse minister van vaccinatie kondigde het al aan. Ideaal gaat het coronavaccin in de linker- en het griepvaccin in de rechterarm. De eerste studieresultaten tonen aan dat dit werkt." De ervaringen opgedaan met het griepvaccin vormen ook een opportuniteit om de (veel lagere) beschermingsgraad ervan op te krikken, vindt hij. Piot is opgetogen over de snelle ontwikkeling van vaccins maar teleurgesteld in de vooruitgang op het vlak van behandelmogelijkheden. Hij verwijst naar zijn eigen ervaringen als patiënt in maart-april 2020. "Alles was nieuw, men wist niet goed hoe de behandeling aan te pakken. Anderhalf jaar later ligt de mortaliteit wel veel lager. Tegelijk is ook duidelijk dat een behandeling niet zeer eenvoudig is. Uiteraard is het aangewezen om het virus klein te krijgen nog voor men ziek wordt. Maar hoe weet je dan dat je ziek bent?" Ideaal biedt een middel tegen covid-19 een brede dekking. "Aan remdesivir is nog veel werk maar Vlaanderen beschikt wel over twee grote troeven. Ten eerste is er ExeVir, een spin-out van het VIB uit de onderzoeksgroep van Xavier Staelens en Nico Callewaert in Gent. ExeVir heeft met VHH nanobodies het potentieel om verschillende coronavirussen aan te kunnen." Daarnaast verwijst Piot naar het Leuvense Rega-instituut dat in het verleden al heel wat antivirale middelen ontdekte en ontwikkelde en waar de groep van Johan Neyts op dit vlak zeer actief is. Toch verwacht hij geen spectaculaire resultaten voor 2022. Later tijdens de ziekte moet men het immuunsysteem onder controle houden. "Dexamethason bijvoorbeeld werkt wel maar mag niet te vroeg gegeven worden want dan ondermijnt het de resistentie tegen de virusinfectie zelf. Dat is wel zeer ingewikkeld." Een belangrijke opportuniteit bij de ontwikkeling van een behandeling is het includeren in klinische trials van elke covid-patiënt in het ziekenhuis. "Zo beschik je op korte termijn over een voldoende groot aantal patiënten. Dat is een grote troef van de Britse National Health Service. Uiteraard is het geen verplichting, patiënten kunnen het weigeren." Essentieel is alleszins ook een betere samenwerking tussen ziekenhuizen onderling en met klinische onderzoekers. "De overheid moet dat stimuleren. Wie samenwerkt, krijgt geld. Wie niet meedoet, ontvangt niets. Ook op Europees vlak en niet enkel voor fundamenteel wetenschappelijk werk, maar evenzeer voor klinische trials. Ieder op zich werkt niet." Om de maatschappij covid-proof te houden, is professor Piot een absolute voorstander van strengere verluchtingsnormen en luchtverversing. "Die opportuniteit mogen we niet missen. Het gaat dan niet enkel over de strijd tegen corona. Het is noodzakelijk. Maar het is een werk van lange adem en het kost geld." Mondmaskers nu al op de schop doen, zou voorbarig zijn. "Zelf blijf ik in de voorzienbare toekomst zeker een mondmasker gebruiken. Een grote inspanning is dat niet. Ook niet voor ziekenhuizen en zelfs al zijn alle artsen en personeelsleden gevaccineerd - wat een deontologische verplichting zou moeten zijn. Patiënten zijn immers zeer kwetsbaar en potentieel is het personeel sterk blootgesteld aan hoge virusdosissen. En we weten nog maar weinig over long covid - wat ikzelf ook had. Het kan jonge mensen met een milde infectie treffen." Wel denkt Peter Piot dat het (1,5 meter) afstand houden op termijn verdwijnt. In de zomer versoepelden tal van landen hun strenge coronamaatregelen. Professor Piot is daar "zeer, zeer ongerust" over. "Op freedom day (19 juli) hief het Verenigd Koninkrijk alle restricties op. Nachtclubs gingen open, mondkapjes waren niet langer verplicht, zelfs niet op het openbaar vervoer, enz. De finale van het EK voetbal had plaats met 65.000 toeschouwers terwijl er elke dag nog meer dan 50.000 nieuwe besmettingen zijn... Het is een voorbeeld van hoe het niet moet. Men kraait te vroeg victorie en dat bedreigt een goede afloop. Nederland en Israël - nochtans een vaccinatiekoploper - voerden trouwens opnieuw restricties in." Tot slot baart ook de komende winter Piot zorgen. "De vorige winter verliep nagenoeg griepvrij door de coronamaatregelen. Daardoor ontstond een immunologisch vacuüm dat nu kan toeslaan. We moeten ons daarop voorbereiden, bijvoorbeeld door een betere griepvaccinatie."