...

De stijging zet zich voor het derde jaar op rij door. De sterkste stijging doet zich voor bij mannen die seks hebben met mannen: daar steeg het aantal diagnoses met 16 procent tot 297 gevallen, voornamelijk bij mannen tussen 30 en 39 jaar. Het totale aandeel mannen onder de diagnoses bedraagt 70 procent.Bij heteroseksuelen werden 328 nieuwe gevallen vastgesteld, een stijging van 13 procent. De toename deed zich voor bij zowel mannen als vrouwen, Belgen en niet-Belgen. Opvallend is dat de grootste toename onder hetero's plaatsvindt in de leeftijdsgroepen 30-49 jaar en 60-plus. Onder vrouwen is de helft van de besmettingen vastgesteld bij personen uit Sub-Sahara-Afrika."Sinds het begin van de epidemie zijn er twee grote groepen: Belgische mannen die seks hebben met mannen, en heteroseksuele personen uit Sub-Sahara-Afrika. Vandaag zien we echter meer diversiteit in het profiel van personen met hiv. Bepaalde groepen glippen door de mazen van het net, wat preventie bemoeilijkt", zegt Sciensano-onderzoekster Jessika Deblonde. Belgen hadden een aandeel van 37 procent in het totaal aantal diagnoses in 2023 en personen met een andere Europese nationaliteit waren goed voor 18 procent. Bij Belgen gaat het om een stijging van 11 procent, bij Europeanen zelfs om 28 procent.Sub-Saharaans Afrikaanse nationaliteiten zijn goed voor 27 procent van de diagnoses. Meer nog: onder heteroseksuele vrouwen is deze groep goed voor 53 procent van alle gevallen. Uit een schatting door een statistisch model blijkt dat 54 procent van de personen uit Sub-Sahara-Afrika besmet raakte voor ze naar België kwamen.Sciensano wijt de stijging aan verschillende factoren die de effectiviteit van hiv-preventie ondermijnen. Sommige mensen zijn zich niet bewust van hun risico en nemen daardoor geen preventieve maatregelen. Ook daalt het gebruik van condooms, nog altijd een cruciaal preventiemiddel. Hoewel het gebruik van PrEP - een preventief medicijn dat besmetting kan voorkomen - toeneemt, is het gebruik nog steeds niet voldoende onder de risicogroepen. "PrEP is sinds 2017 verkrijgbaar in de twaalf Belgische hiv-referentiecentra. Risicogroepen krijgen het grotendeels terugbetaald en betalen nog 12 tot 15 euro voor 30 tot 90 pillen", zegt Deblonde. Maar omdat het risicoprofiel verbreedt, schiet die aanpak tekort. "Naar zo'n centrum gaan is een grote stap. We pleiten voor ruimere beschikbaarheid." PrEP kan dagelijks worden ingenomen of enkel tijdens periodes van verhoogd risico. In 2023 waren er 8.727 jaarlijkse gebruikers van het middel: 26 procent meer dan het jaar voordien.Toch blijft het aanbieden van seksuele en relationele vorming via scholen, terreinwerking en andere informatiekanalen cruciaal, zegt Deblonde. "We moeten verder kijken dan de traditionele risicogroepen." Ook Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, benadrukt dat België alle middelen heeft om de epidemie aan te pakken, maar dat de uitdaging ligt in het toegankelijk maken van preventie en zorg voor alle doelgroepen."Hiv blijft een ongeneeslijke ziekte", zegt Deblonde. Dankzij medicatie heeft iemand met tijdige hiv-diagnose nu een goede levensverwachting.In 2023 kregen echter nog steeds 92 personen een aidsdiagnose, een onderschatting bovendien. Tussen 2020 en 2022 stierven acht mensen in België aan aids een jaar na de diagnose. "Voorkomen is uiteraard het belangrijkst: in uitzonderlijke gevallen kan iemand die behandeling krijgt nog steeds aids ontwikkelen", besluit Deblonde.