Patiëntenparticipatie is 'hot': het Vlaams Patiëntenplatform, maar ook individuele patiëntenverenigingen worden steeds meer gecontacteerd door zorgorganisaties, eerstelijnszones enzovoort om 'de patiënt een stem te geven'. We kunnen alleen maar blij zijn dat er sinds onze oprichting 25 jaar geleden - boem paukeslag VPP viert zijn jubileum in 2024! - steeds meer met de patiënt gesproken wordt.
Gezien wij als kleine organisatie niet al deze verwachtingen zelf kunnen of willen inlossen, nemen wij de rol van klankbord op. En dus stellen we vooral veel vragen.
U kan het vergelijken met koken. Voor u begint, denkt u best na over welk gerecht uu wil maken. En vervolgens over welke ingrediënten en potten en pannen u dan nodig hebt.
Soms heeft u smaakmakers nodig voor een extra 'kick', anders loopt u het risico een smakeloze brij te bekomen die niemand graag eet. Andere keren is het net een goed idee om uw recept simpel te houden.
Bij patiëntenparticipatie is dat net zo. Want ... wie is 'de patiënt' en wat is 'een stem geven'?
Vaak horen we organisaties die een patiëntenvertegenwoordiger in hun hoogste regionen mee aan tafel willen zetten of die een cliëntenraad willen oprichten.
Dat kunnen goede opties zijn, maar ons advies is meestal om eerst een stapje terug te zetten. Sta stil bij uw doelstelling. Welk gerecht wil u maken? Afhankelijk daarvan kiest u misschien heel andere 'recepten' uit het kookboek aan participatiemogelijkheden of andere ingrediënten uit uw voorraadkast.
Een specifieke vorm van patiëntenparticipatie is patiëntenvertegenwoordiging, een methodiek waarbij u iemand aanwijst om de belangen van een groep patiënten te verdedigen. Belangrijk daarbij is onder andere dat die persoon vanuit collectieve ervaringskennis spreekt eerder dan vanuit de eigen mening.
Maar hoe begint u daaraan? Wij weten als geen ander dat het niet altijd vanzelfsprekend is om patiëntenvertegenwoordiging te implementeren.
Participatie kan pas goed werken als iedereen zijn steentje bijdraagt. Zo wordt de patiënt meer dan een ingrediënt
Daarom lanceren we twee 'kookboeken': wegwijzers vol handvatten om met patiëntenvertegenwoordiging te starten. Eentje voor zorgorganisaties, en een andere voor patiëntenvertegenwoordigers zelf.
De wegwijzers zijn praktisch opgesteld. Gaande van tips voor een participatieve organisatiecultuur, over de zoektocht naar kandidaten en hun benodigde competenties tot aandachtspunten voor tijdens overleg. Ook geven we de nodige aandacht aan evaluatie, waardering en bijsturing: krijgt dit initiatief een onvoldoende, een bib gourmand of zelfs drie sterren?
Maar opgelet: participatie kan pas goed werken als iedereen zijn steentje bijdraagt, dus niet alleen de 'kok' wordt geëvalueerd. Alle partijen dragen bij tot een smaakvol gerecht.
Zo wordt de patiënt meer dan een ingrediënt, een essentiële smaakmaker in de gezondheidszorg. Afhankelijk van het gerecht dat u kiest, zal dat eerder zout, of zuur zijn. En natuurlijk is er nog de kwestie van eigen smaak: iedereen is anders en dat is bij patiëntenvertegenwoordiging ook zo. Het is maatwerk.
Ook zin gekregen om uw organisatie te upgraden met de patiënt als smaakmaker? Denk dan zeker na of patiëntenvertegenwoordiging of een andere participatievorm zinvol is in uw dagelijkse praktijk.
Laten we samen voor sterrengerechten gaan, maar wel zonder drempels: ieder moet iets naar zijn 'meug' vinden. Spice up healthcare!
Schrijf u in op onze serie van drie e-mails waarin we u de basics uitleggen. Extra bonus: de wegwijzer als gratis download en de kans om een half uur digitaal overleg te plannen met onze experten patiëntenvertegenwoordiging.