Al verscheidene maanden woedt bij de publieke opinie een geagiteerd debat over de opvang van vluchtelingen in Europa en de controle van de routes die zij volgen om naar hier te komen.
De grote migratiestromen van de voorbije maanden moeten benaderd worden in het licht van een aantal omstandigheden en gebeurtenissen, zoals de weersomstandigheden op en rond de Middellandse Zee, bepaalde politieke maatregelen van landen waar de vluchtelingen doorheen reizen, en de verschuiving van de reisroutes naar andere regio's. Nog steeds worden de oorzaken en redenen waarom mensen vluchten niet aangepakt. Toch is er duidelijk nood aan oplossingen, zoals het einde van conflicten en een beter sociaaleconomisch evenwicht voor wie op zoek is naar een beter leven.
Niet helemaal onpartijdig
Vaak wordt het publiek over deze migratiestromen geïnformeerd door een overheid die niet helemaal onpartijdig is. Om aan de macht te blijven zijn de politieke vertegenwoordigers afhankelijk van hun kiespubliek, dat gevoelig is voor onzekerheid en onveiligheid. Die ervaringen worden dan weer zonder oorzakelijk verband aan de migranten toegeschreven. De migratiestromen, de oorsprong van de vluchtelingen en allerlei niet-gefundeerde associaties worden vaak op één hoop gegooid, wat sommigen er zelfs toe brengt spanningen tussen diverse groepen uit te lokken.
Onder druk
Humanitaire hulpverleners hebben bijgevolg steeds vaker het gevoel dat ze onder druk staan, of het nu gaat om opvangwerk in de gastlanden en het verdedigen van de belangen van deze kwetsbare bevolkingsgroep, dan wel om het bieden van basishulp en -bijstand aan de migranten tijdens hun tocht doorheen verschillende landen, het optreden in de landen van oorsprong en de gebieden waar de ontheemden in eerste instantie worden opgevangen, in omstandigheden die in aan de basis liggen van de migratiestromen.
Vaak krijgt het publiek informatie over migratiestromen van een overheid die niet helemaal onpartijdig is
Onveilige werkomstandigheden
Op alle niveaus is de situatie voor de terreinmedewerkers moeilijk. Ze worden geconfronteerd met hachelijke werkomstandigheden en moeten kwaliteitsvolle hulp en troost bieden met steeds minder financiële middelen. De werkomstandigheden worden almaar onveiliger aangezien de strijdende partijen ook burgersites en zorgcentra als militaire doelwitten beschouwen.
Criminaliseren
Een nieuw fenomeen dat in de media en politieke debatten de kop opsteekt, bestaat erin de humanitaire hulp zelf op bepaalde doorreisplaatsen te criminaliseren (het redden van schipbreukelingen of vluchtelingen op zee wordt in vraag gesteld) of de hulp aan personen in gevaar te sanctioneren. Ten slotte mogen we ook het geweld niet vergeten dat onophoudelijk wordt gepleegd tegen burgers in conflictgebieden. De strijdende partijen en hun internationale coalities hanteren bij hun militaire inzet vaak regels die het mogelijk maken het "aanvaardbare" aantal burgerslachtoffers te rechtvaardigen en te berekenen als onderdeel van de impact van een landbombardement of luchtaanval.
Reële noden
Het humanitaire antwoord zou beter afgestemd moeten zijn op de reële noden van de slachtoffers, en zou in zekere mate een wettelijke erkenning moeten inhouden van de aangerichte schade en van de belangen van de partijen die voor het geweld verantwoordelijk zijn, zoals de principes van het humanitair recht dat voorschrijven.
Op het terrein wordt er steeds vaker vastgesteld dat personen die de conflictgebieden in Syrië en Irak ontvluchten, naast de fysieke verwondingen (zoals breuken, amputaties, hersenletsel en brandwonden) die ze opliepen door het blind geweld in hun land van herkomst, ook psychologische trauma's overhouden die zich pas later manifesteren en amper aandacht krijgen. Het herstel van het psychosociaal welzijn van de vluchtelingen kan pas beginnen wanneer zij een onderkomen hebben gevonden in een stabiele omgeving, waar ze een officieel vluchtelingstatuut kunnen krijgen of in een andere goed geregelde situatie belanden die hen normale bescherming en dus een zekere levenskwaliteit biedt.
Enorm contrast
Het contrast tussen het publieke debat rond deze vaak onzichtbare groep en de situatie in onze opvangcentra is enorm, zeker wanneer we rekening houden met wat een groot deel van deze mensen heeft meegemaakt voor ze in Europa zijn aangekomen. Zij die nog ter plaatse zijn, staan nog voor een lang proces om hun trauma's te verwerken en te boven te komen.
De grote migratiestromen van de voorbije maanden moeten benaderd worden in het licht van een aantal omstandigheden en gebeurtenissen, zoals de weersomstandigheden op en rond de Middellandse Zee, bepaalde politieke maatregelen van landen waar de vluchtelingen doorheen reizen, en de verschuiving van de reisroutes naar andere regio's. Nog steeds worden de oorzaken en redenen waarom mensen vluchten niet aangepakt. Toch is er duidelijk nood aan oplossingen, zoals het einde van conflicten en een beter sociaaleconomisch evenwicht voor wie op zoek is naar een beter leven.Niet helemaal onpartijdigVaak wordt het publiek over deze migratiestromen geïnformeerd door een overheid die niet helemaal onpartijdig is. Om aan de macht te blijven zijn de politieke vertegenwoordigers afhankelijk van hun kiespubliek, dat gevoelig is voor onzekerheid en onveiligheid. Die ervaringen worden dan weer zonder oorzakelijk verband aan de migranten toegeschreven. De migratiestromen, de oorsprong van de vluchtelingen en allerlei niet-gefundeerde associaties worden vaak op één hoop gegooid, wat sommigen er zelfs toe brengt spanningen tussen diverse groepen uit te lokken.Onder drukHumanitaire hulpverleners hebben bijgevolg steeds vaker het gevoel dat ze onder druk staan, of het nu gaat om opvangwerk in de gastlanden en het verdedigen van de belangen van deze kwetsbare bevolkingsgroep, dan wel om het bieden van basishulp en -bijstand aan de migranten tijdens hun tocht doorheen verschillende landen, het optreden in de landen van oorsprong en de gebieden waar de ontheemden in eerste instantie worden opgevangen, in omstandigheden die in aan de basis liggen van de migratiestromen.Onveilige werkomstandighedenOp alle niveaus is de situatie voor de terreinmedewerkers moeilijk. Ze worden geconfronteerd met hachelijke werkomstandigheden en moeten kwaliteitsvolle hulp en troost bieden met steeds minder financiële middelen. De werkomstandigheden worden almaar onveiliger aangezien de strijdende partijen ook burgersites en zorgcentra als militaire doelwitten beschouwen. CriminaliserenEen nieuw fenomeen dat in de media en politieke debatten de kop opsteekt, bestaat erin de humanitaire hulp zelf op bepaalde doorreisplaatsen te criminaliseren (het redden van schipbreukelingen of vluchtelingen op zee wordt in vraag gesteld) of de hulp aan personen in gevaar te sanctioneren. Ten slotte mogen we ook het geweld niet vergeten dat onophoudelijk wordt gepleegd tegen burgers in conflictgebieden. De strijdende partijen en hun internationale coalities hanteren bij hun militaire inzet vaak regels die het mogelijk maken het "aanvaardbare" aantal burgerslachtoffers te rechtvaardigen en te berekenen als onderdeel van de impact van een landbombardement of luchtaanval.Reële nodenHet humanitaire antwoord zou beter afgestemd moeten zijn op de reële noden van de slachtoffers, en zou in zekere mate een wettelijke erkenning moeten inhouden van de aangerichte schade en van de belangen van de partijen die voor het geweld verantwoordelijk zijn, zoals de principes van het humanitair recht dat voorschrijven.Op het terrein wordt er steeds vaker vastgesteld dat personen die de conflictgebieden in Syrië en Irak ontvluchten, naast de fysieke verwondingen (zoals breuken, amputaties, hersenletsel en brandwonden) die ze opliepen door het blind geweld in hun land van herkomst, ook psychologische trauma's overhouden die zich pas later manifesteren en amper aandacht krijgen. Het herstel van het psychosociaal welzijn van de vluchtelingen kan pas beginnen wanneer zij een onderkomen hebben gevonden in een stabiele omgeving, waar ze een officieel vluchtelingstatuut kunnen krijgen of in een andere goed geregelde situatie belanden die hen normale bescherming en dus een zekere levenskwaliteit biedt.Enorm contrastHet contrast tussen het publieke debat rond deze vaak onzichtbare groep en de situatie in onze opvangcentra is enorm, zeker wanneer we rekening houden met wat een groot deel van deze mensen heeft meegemaakt voor ze in Europa zijn aangekomen. Zij die nog ter plaatse zijn, staan nog voor een lang proces om hun trauma's te verwerken en te boven te komen.
